ISSN (Print) 2616-6836 ISSN (Online) 2663-1296
Л.Н. Гумилев атындағы Eуразия ұлттық университетiнiң
ХАБАРШЫСЫ BULLETIN
of L.N. Gumilyov Eurasian National University
ВЕСТНИК
Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева
ФИЗИКА. АСТРОНОМИЯ сериясы
PHYSICS. ASTRONOMY Series
Серия ФИЗИКА. АСТРОНОМИЯ
№1(126)/2019
1995 жылдан бастап шығады Founded in 1995 Издается с 1995 года
Жылына 4 рет шығады Published 4 times a year
Выходит 4 раза в год
Астана, 2019
Astanа, 2019
Бас редакторы ф.-м.ғ. докторы
А.Қ. Арынгазин (Қазақстан)
Бас редактордың орынбасары А.Т. Ақылбеков, ф.-м.ғ.д., профессор (Қазақстан)
Редакция алқасы Алдонгаров А.А. PhD (Қазақстан)
Балапанов М.Х. доктор ф.-м.ғ.д., проф. (Ресей) Бахтизин Р.З. доктор ф.-м.ғ.д., проф. (Ресей) Гиниятова Ш.Г. ф.-м.ғ.к. (Қазақстан)
Даулетбекова А.Қ. ф.-м.ғ.к. (Қазақстан) Ержанов Қ.К. ф.-м.ғ.к., PhD (Қазақстан) Жұмадiлов Қ.Ш. PhD (Қазақстан)
Здоровец М. ф.-м.ғ.к.(Қазақстан)
Қадыржанов Қ.К. доктор ф.-м.ғ.д., проф. (Қазақстан) Кайнарбай А.Ж. ф.-м.ғ.к. (Қазақстан)
Кутербеков Қ.А. ф.-м.ғ.д., проф. (Қазақстан) Лущик А.Ч. доктор ф.-м.ғ.д., проф.(Эстония) Морзабаев А.К. ф.-м.ғ.к. (Қазақстан)
Мырзақұлов Р.Қ. ф.-м.ғ.д., проф.(Қазақстан) Нұрахметов Т.Н. ф.-м.ғ.д., проф. (Қазақстан) Сауытбеков С.С. ф.-м.ғ.д., проф. (Қазақстан) Тлеукенов С.К. ф.-м.ғ.д., проф. (Қазақстан) Усеинов А.Б. PhD (Қазақстан)
Редакцияның мекенжайы: 010008, Қазақстан, Астана қ., Сатпаев к-сi, 2,349 б., Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi.
Тел.: +7(7172) 709-500 (iшкi 31-428) E-mail: vest_phys@enu.kz
Жауапты хатшы, компьютерде беттеген: А. Нұрболат
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетiнiң хабаршысы.
ФИЗИКА. АСТРОНОМИЯ сериясы
Меншiктенушi: ҚР БжҒМ "Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi" ШЖҚ РМК Мерзiмдiлiгi: жылына 4 рет.
Қазақстан Республикасыңың Ақпарат және коммуникациялар министрлiгiмен тiркелген. 27.03.2018ж. №16999-ж тiркеу куәлiгi.
Тиражы: 25 дана
Типографияның мекенжайы: 010008, Қазақстан, Астана қ., Қажымұқан к-сi, 12/1, 349 б., Л.Н.
Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi. Тел.: +7(7172)709-500 (iшкi 31-428)
c
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi
Editor-in-Chief
Doctor of Phys.-Math. Sciences A.К. Aryngazin (Kazakhstan)
Deputy Editor-in-Chief А.Т. Akilbekov, Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Kazakhstan)
Editorial board Aldongarov А.А. PhD (Kazakhstan)
Balapanov М.Kh. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Russia) Bakhtizin R.Z. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Russia)
Dauletbekova А.К. Candidate of Phys.-Math. Sciences, PhD (Kazakhstan) Giniyatova Sh.G. Candidate of Phys.-Math. Sciences (Kazakhstan) Kadyrzhanov К.К. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Kazakhstan) Кainarbay А.Zh. Candidate of Phys.-Math. Sciences (Kazakhstan) Kuterbekov К.А. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Kazakhstan) Lushchik А. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Estonia) Morzabayev А.К. Candidate of Phys.-Math. Sciences (Kazakhstan) Myrzakulov R.К. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Kazakhstan) Nurakhmetov Т.N. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Kazakhstan) Sautbekov S.S. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Kazakhstan) Tleukenov S.К. Doctor of Phys.-Math. Sciences, Prof. (Kazakhstan) Useinov А.B. PhD (Kazakhstan)
Yerzhanov К.К. Candidate of Phys.-Math. Sciences, PhD(Kazakhstan) Zdorovets М. Candidate of Phys.-Math. Sciences (Kazakhstan) Zhumadilov K.Sh. PhD (Kazakhstan)
Editorial address: L.N. Gumilyov Eurasian National University, 2, Satpayev str., of. 349, Astana, Kazakhstan, 010008
Теl.: +7(7172) 709-500 (ext. 31-428) E-mail: vest_phys@enu.kz
Responsible secretary, computer layout: A.Nurbolat
Bulletin of L.N. Gumilyov Eurasian National University.
PHYSICS. ASTRONOMY Series
Owner: Republican State Enterprise in the capacity of economic conduct "L.N. Gumilyov Eurasian National University" Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan
Periodicity: 4 times a year
Registered by the Ministry of Information and Communication of the Republic of Kazakhstan.
Registration certificate №16999-ж from 27.03.2018.
Circulation: 25 copies
Address of printing house: L.N. Gumilyov Eurasian National University, 12/1 Kazhimukan str., Astana, Kazakhstan 010008;
tel.:+7(7172) 709-500 (ext. 31-428)
c
L.N.Gumilyov Eurasian National University
Главный редактор доктор ф.-м.н.
А.К. Арынгазин (Казахстан)
Зам. главного редактора А.Т. Акилбеков, доктор ф.-м.н.
профессор (Казахстан) Редакционная коллегия Алдонгаров А.А. PhD (Казахстан)
Балапанов М.Х. ф.-м.н., проф. (Россия) Бахтизин Р.З. ф.-м.н., проф. (Россия) Гиниятова Ш.Г. кандидат ф.-м.н. (Казахстан) Даулетбекова А.К. кандидат ф.-м.н., PhD (Казахстан) Ержанов К.К. кандидат ф.-м.н., PhD (Казахстан) Жумадилов К.Ш. доктор PhD (Казахстан)
Здоровец М. к.ф-м.н.(Казахстан)
Кадыржанов К.К. ф.-м.н., проф. (Казахстан) Кайнарбай А.Ж. кандидат ф.-м.н. (Казахстан) Кутербеков К.А. доктор ф.-м.н., проф. (Казахстан) Лущик А.Ч. ф.-м.н., проф. (Эстония)
Морзабаев А.К. кандидат ф.-м.н. (Казахстан) Мырзакулов Р.К. доктор ф.-м.н., проф. (Казахстан) Нурахметов Т.Н. доктор ф.-м.н., проф. (Казахстан) Сауытбеков С.С. доктор ф.-м.н., проф. (Казахстан) Тлеукенов С.К. доктор ф.-м.н., проф. (Казахстан) Усеинов А.Б. PhD (Казахстан)
Адрес редакции: 010008, Казахстан, г. Астана, ул. Сатпаева, 2, каб. 349, Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева.
Тел.: (7172) 709-500 (вн. 31-428) E-mail: vest_phys@enu.kz
Ответственный секретарь, компьютерная верстка: А. Нурболат
Вестник Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева.
Серия ФИЗИКА. АСТРОНОМИЯ
Собственник РГП на ПХВ "Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева" МОН РК Периодичность: 4 раза в год
Зарегистрирован Министерством информации и коммуникаций Республики Казахстан.
Регистрационное свидетельство №16999-ж от 27.03.2018г.
Тираж: 25 экземпляров
Адрес типографии: 010008, Казахстан, г. Астана, ул. Кажимукана, 12/1, Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева. тел.: +7(7172)709-500 (вн. 31-428)
c
Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева
Л.Н. ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТIНIҢ ХАБАРШЫСЫ. ФИЗИКА. АСТРОНОМИЯ сериясы
№1(126)/2019
МАЗМҰНЫ
Балахаева Р., Акылбеков А., Даулетбекова А., Козловский А., Баймуханов З., Гиниятова Ш., Усеинов А., Садуова Б., Карим К. SiO
2/Si тректi темплэйтте екi типтi электролит негiзiнде CdTe нанокластерлерiн қалыптастыру
8
Дукенов А.Б., Усеинов А.Б., Акылбеков А.Т., Даулетбекова А.К., Здоровец М.В., Ыбыраев Н.С., Оралбеков Н.Б. Таза және кобальтпен легирленген MgF
2-нiң электрондық қасиеттерiн Ab-initio есептеулерi
15
Доломатов М.Ю., Шуткова С.А., Шарипов Т.И., Бахтизин Р.З., Ишниязов З.З., Нурахметов Т.Н., Салиходжа Ж.М. Мұнай асфальтенi нанобөлшектерiнiң молекулалық және супрамолекулалық құрылымының ерекшелiктерi
23
Кайнарбай А. Ж., Нурахметов T.H., Юсупбекова Б., Кайнарбаева А., Турмаханбетова А., Базарбаева.Г.Е., Абдраман Б. Биологиядан бастан күн энергетикасына шейiн кең қолданыс табатын CdSe/CdS гетероқұрылымдардың алу әдiстемесiн жасау
32
Мадиярова А.Е., Разина О.В., Цыба П.Ю. f-эссенциялы Эйнштейн-Картан гравитация моделi 38 Ногай А.С., Кутербеков К.А., Бекмырза К.Ж., Нурахметов Т.Н., Кабышев А.М., Кумисбек
А., Жеткенбай А., Айдарбеков Н., Сулейменов А. Жанармай жасушалары үшiн кобальт халькогенидiнiң негiзiнде катализаторларды синтездеу және зерттеу
48
Нурахметов Т.Н., Бахтизин Р.З., Салиходжа Ж.М., Жунусбеков А.М., Кайнарбай А.Ж., Дауренбеков Д.Х., Садыкова Б.М., Жанылысов К.Б., Юсупбекова Б.Н. Сiлтiлi металл сульфаттарының зоналық құрылымы
56
Санг Мей Ли, Босунг Шин, A.Сейткан, A.Мырзагалиева, Б.Медеубаева Брэгг торларына негiзделген оптофлюидтық сенсорлар
67
Саттинова З.К. Құю қондырғысының сақиналы каналында бериллий тотығы термопласт шликерiнiң изотермиялық емес қату процесiн модельдеу
81
Тлеукенов С.К., Балабеков К.Н., Жалгасбекова З.К. Ромбылық кристалдардағы топтық жылдамдық пен электромагниттiк энергия ағыны
90
BULLETIN OF L.N. GUMILYOV EURASIAN NATIONAL UNIVERSITY. PHYSICS.
ASTRONOMY SERIES
№1(126)/2019
CONTENTS
Balakhayeva R., Akilbekov А., Dauletbekova A., Kozlovskii А., Baimukhanov Z., Giniyatova Sh., Usseinov A., Saduova B., Karim K. Creation of CdTe nanoclusters in SiO
2/Si track tamplates using two types of electrolyter
8
Dukenov A.B., Usseinov A.B., Akilbekov A.T., Dauletbekova A.K., Zdorovets M.V., Ybyraev N.S., Oralbekov N.B. Ab-initio calculations of the electronic properties of pure and cobalt doped MgF
215
Dolomatov M.Yu., Shutkova S.A., Sharipov T.I., Bakhtizin R.Z., Ishniyazov Z.Z., Nurakhmetov T.N., Salikhodzha Z.M. Band structure of alkali metal sulfates
23
Kainarbai A.Zh., Nurakhymetov T.H., Usupbekova B., Kainarbaeva A., Turmakhanbetova A., Bazarbayeva.G., Abdraman B. Wide application areas from biology until solar cell heterojunction CdSe/CdS synthesis method
32
Madiyarova A.E., Razina O.V., Tsyba P.Yu. Einstein-Cartan gravity model with f-essence 38 Nogai A.S., Kuterbekov K.A., Bekmyrza K.Zh., Nurakhmetov T.N., Kabyshev А.М., Kumisbek
А., Zhetkenbay А., Aidarbekov N., Suleimenov А. Synthesis and Investigation of Catalysts Based on Cobalt Chalcogenide for Fuel Cells
48
Nurakhmetov T.N., Bakhtizin R.Z., Salikhodja Z.M., Zhunusbekov A.M., Kainarbay A.Z., Dauren- bekov D.H., Sadykova B.M., Zhangylysov K.B., Yussupbekova B.N. Band structure of alkali metal sulfates
56
Sang Mae Lee, Bosung Shin, A.Seitkan, A.Myrzagaliyeva, B.Medeubayeva Optofluidic sensors based on bragg gratings
67
Sattinova Z.К. Simulation of the process of non-isothermal crystallization process of thermoplastic slurry BeO in the annular cavity of the casting plant
81
Tleukenov S.K., Balabekov K.N., Zhalgasbekova Z.K. Group velocity and flow of electromagnetic energy in rhombic crystals
90
ВЕСТНИК ЕВРАЗИЙСКОГО НАЦИОНАЛЬНОГО УНИВЕРСИТЕТА ИМЕНИ Л.Н.ГУМИЛЕВА. Серия ФИЗИКА. АСТРОНОМИЯ
№1(126)/2019
СОДЕРЖАНИЕ
Балахаева Р., Акылбеков А., Даулетбекова А., Козловский А., Баймуханов З., Гиниятова Ш., Усеинов А., Садуова Б., Карим К. Создание нанокластеров CdTe в трековых темплэйтах SiO
2/Si с использованием двух типов электролита
8
Дукенов А.Б., Усеинов А.Б., Акылбеков А.Т., Даулетбекова А.К., Здоровец М.В., Ыбыраев Н.С., Оралбеков Н.Б. Ab-initio расчеты электронных свойств чистого и легированного кобальтом MgF
215
Доломатов М.Ю., Шуткова С.А., Шарипов Т.И., Бахтизин Р.З., Ишниязов З.З., Нурахметов Т.Н., Салиходжа Ж.М. Особенности молекулярной и надмолекулярной структуры наночастиц нефтяных асфальтенов
23
Кайнарбай А. Ж., Нурахметов T.H., Юсупбекова Б., Кайнарбаева А., Турмаханбетова А., Базарбаева.Г.Е., Абдраман Б. Разработка методик получения гетероструктур CdSe/CdS широкого круга применения: от биологии до солнечной энергетики
32
Мадиярова А.Е., Разина О.В., Цыба П.Ю. Модель гравитации Эйнштейна-Картана с f- эссенцией
38
Ногай А.С., Кутербеков К.А., Бекмырза К.Ж., Нурахметов Т.Н., Кабышев А.М., Кумисбек А., Жеткенбай А., Айдарбеков Н., Сулейменов А. Cинтез и исследование катализаторов на основе халькогенида кобальта для топливных элементов
48
Нурахметов Т.Н., Бахтизин Р.З., Салиходжа Ж.М., Жунусбеков А.М., Кайнарбай А.Ж., Дауренбеков Д.Х., Садыкова Б.М., Жанылысов К.Б., Юсупбекова Б.Н. Зонная структура сульфатов щелочных металлов
57
Санг Мей Ли, Босунг Шин, A.Сейткан, A.Мырзагалиева, Б.Медеубаева Оптофлюидные датчики на основе Брэгговских решеток
67
Саттинова З.К. Моделирование процесса неизотермического отверждения термопластичного шликера BeO в кольцевом канале установки литья
81
Тлеукенов С.К., Балабеков К.Н., Жалгасбекова З.К. Групповая скорость и поток электромагнитной энергии в ромбических кристаллах
90
МРНТИ 29.12.22;29.19.31;44.37.01
А.Ж.Кайнарбай
1, T.H.Нурахметов
1, Б.Юсупбекова
1, А.Кайнарбаева
2, А.Турмаханбетова
1, Г.Е.Базарбаева
1, Б.Абдраман
11
Евразийский национальный университет им. Л.Н. Гумилева, Астана, Казахстан
2
Казахский национальный педагогический университет имени Абая, Алматы, Казахстан (E-mail: kainarbay_azh@enu.kz, nurakhmetov_tn@enu.kz, bagila7@mail.ru,
kaynarbaeva1978@mail.ru, aktolkyn1992@gmail.com, bazarbaeva0@gmail.com, buuni95@mail.ru) Разработка методик получения гетероструктур CdSe/CdS широкого круга
применения: от биологии до солнечной энергетики
Аннотация: В настоящей работе предпринята попытка получения гетероструктур или квантовых точек c высоким квантовым выходом люминесценции. С этой целью изучены существующие методики коллоидного синтеза, проведена апробация с целью выявления ее доступности, воспроизводимости результатов, получения образцов КТ, люминесцирующих в требуемой области спектра. Изучены оптические характеристики, влияние условии синтеза и возможности применения квантовых точек CdSe/CdS для сенсибилизации солнечных элементов.
Ключевые слова: гетероструктуры, коллоидные квантовые точки, CdSe/CdS, люминесценция, солнечные элементы, пассивация, квантовый выход люминесценции.
DOI: https://doi.org/10.32523/2616-68-36-2019-126-1-32-37 Введение. Существующие на сегодняшний день квантовые точки (КТ) селенида кадмия CdSe характеризуются низким квантовым выходом люминесценции, ограничивающим их практическое применение. Однако, полупроводниковая гетероструктура типа CdSe/CdS, CdSe/ZnS и др. вызывает большой интерес из-за возможности использования в различных областях техники при модификации ее поверхности. Например, ведутся разработки по использованию КТ в светодиодах, TV дисплеях, лазерах, сенсибилизации солнечных батарей [1-3]. Ведутся отдельные работы по внедрению КТ в качестве флуоресцентных меток в различных отраслях биологии и медицины [4].
В работе [5] показано, что пассивация нанокристаллов оболочкой из широкозонного полупроводника приводит к повышению яркости люминесценции и фотостабильности.
Основной задачей наращивания оболочки является ограждение ядра от влияния окружающей среды. Верхний край валентной зоны оболочки должен быть ниже верхнего края валентной зоны ядра, а нижний край зоны проводимости оболочки выше соответствующего края зоны проводимости флуоресценцирующего ядра. Благодаря этому, такая оболочка не поглощает свет, испускаемый ядром.
Для успешного наращивания оболочки, ее материал должен обладать сходством с ядром КТ по кристаллической структуре и составу. Лучшим материалом для покрытия ядер CdSe являются сульфиды кадмия и цинка. Благодаря большой разнице в запрещенной зоне между ядром CdSe (1,74 эВ) и оболочкой ZnS (3,61 эВ) экситон будет ограничен в ядре. Оболочка ZnS также хорошо пассивирует поверхностные дефекты, значительно увеличивая квантовый выход люминесценции.
В данной работе использован более доступный метод синтеза CdSe/CdS, описанный в работе [6]. Количество прекурсоров оболочки, необходимое для наращивания, рассчитывается, при использовании параметров решеток селенида кадмия и сульфида серы [7-8]. Соответственно, цель работы заключается в оптимизации существующих методик синтеза квантовых точек CdSe/CdS, обладающих требуемыми оптическими свойствами.
Синтез коллоидных квантовых точек CdSe/CdS. В общем случае, коллоидные
квантовые точки CdSe получены высоко-температурным органо-металлическим синтезом
модификацией существующих методик авторов [9]. Основные изменения касались в подборе
реагентов, реакционного объема, температуры и отношения прекурсоров кадмия и селена.
А.Ж.Кайнарбай 1, T.H.Нурахметов 1, Б.Юсупбекова 1, А.Кайнарбаева 2, А.Турмаханбетова . . .
При создании КТ типа ядро/оболочка CdSe/CdS, в случае диаметра ядер более 3 нм, использован метод послойного наращивания SILAR (Successive ion layer adsorption and reaction)[7-8], суть которого заключается в попеременном введении строго определенного количества прекурсоров оболочки в раствор содержащий ядра. Получение такого типа КТ является многоэтапной процедурой и требует значительного количества времени.
Характеризация квантовых точек CdSe/CdS. Оптическая спектроскопия является одним из доступных и распространенных физических методов, используемых для изучения и характеристики коллоидных квантовых точек. Например, спектральное положение и оптическая плотность пика экситонного поглощения дает первичные данные о величине зоны запрещенных энергий Eg, размере частиц D, коэффициента экстинкции и др. [10].
Оптические измерения выполнены в течение 12 часов после окончания синтеза. Спектры оптического поглощения выполнены на спектрофотометре JascoV770. Измерения выполнены в кварцевых кюветах. Энергия экситонного перехода, полученная из максимума первого экситонного пика поглощения использована для оценки среднего диаметра нанокристаллов по эмпирической формуле, приведенной в работе [10]. Квантовый выход люминесценции определен методом сравнения с эталоном с известным квантовым выходом (Родамин 6Ж в этаноле) по методике приведенной в работах [11-12]. Фотолюминесцентные измерения выполнены на спектрофлуориметре СМ2203 при комнатной темперературе. Спектры люминесценции регистрируются при 90
◦C от пучка возбуждения.
Изучение спектров оптического поглощения квантовых точек типа ядро- оболочка CdSe/CdS. По спектрам оптического поглощения (рисунок 1(a) для КТ CdSe/CdS определены размеры наночастиц до и после наращивания оболочек CdS. Как видно на
Рисунок 1– Спектры оптического поглощения КТ CdSe/CdS
рисунке 1(a), в случае успешного наращивания оболочки CdS на ядра CdSe, в зависимости от количества оболочек, пик экситонного поглощения сдвигается в длинноволновую область спектра с 551 нм до 590 нм. Измерение квантового выхода люминесценции (QY) (рисунок 1(b), показало, что наращивание третьей оболочки снижает ее величину. Как будет показано ниже, это связано с возникновением поверхностных дефектов, препятствующих эффективному наращиванию оболочки, и дальнейшее наращивание прекращено за бесперспективностью (см.
таблицу 1).
Таблица 1– Наращивание оболочки на КТ CdSe/CdS
Кол-во оболочек Диаметр КТ, нм Толщина оболочки, нм Λabs, нм QY, %
0 (ядро) 3.08 - 551 3.27
1 3.78 0.7 573 12.13
2 3.88 0.15 578 11.56
3 4.17 0.29 590 9.70
Изучение спектров фотолюминесценции квантовых точек CdSe/CdS. Нами исследованы люминесцентные свойства КТ CdSe/CdS при комнатной температуре. На
33
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы - Bulletin of L.N. Gumilyov ENU, 2019, 1(126)
рисунке 2 приведены спектры возбуждения (а) и спектр люминесценции (b). Как можно
Рисунок 2– Спектры возбуждения (а), спектр люминесценции (b) КТ CdSe/CdS
видеть, максимум спектров возбуждения для всех образцов КТ CdSe/CdS совпадает с УФ областью спектра солнечного излучения. При наращивании оболочки кроме основной полосы в области 570-610 нм появляется длинноволновая полоса люминесценции в ближней инфракрасной области (БИК) с максимумом при 800 нм. Эта полоса попадает в область спектральной чувствительности кремниевых солнечных элементов (см. рисунок 2(b) кривая 5).
Совпадение таких полос делает КТ CdSe/CdS перспективным люминесцентным материалом для люминесцентных преобразователей. Появление этой БИК полосы, которая отсутствует для ядер, подтверждает гипотезу о появлении поверхностных дефектов. В наших ранних исследованиях была показана связь полосы, и с появлением поверхностных дефектов (вакансии селена в кристаллической решетке) [12] эта теория также подтверждается авторами работ [13]. Возможно, различие кристаллических решеток приводит к появлению деформации кристаллической решетки КТ.
Кроме наращивания твердой оболочки из широкозонных полупроводников проведены работы по наращиванию «мягких» оболочек из аминов, таких как аллиламин, диоктиламин по методикам [14]. Пассивация поверхности КТ выполнены при следующей процедуре: 1 мл.
очищенных КТ CdSe смешивается с 2,5 мл диоктиламин (DOA), 5 мл дифенилового эфира с нагреванием при 110
◦C (в случае аллиламина 50
◦C ) в течение 24 часов в инертной атмосфере. После смесь охлаждается до комнатной температуры и проводятся оптические измерения. В результате квантовый выход люминесценции увеличивается с 1% до 4,7%. На рисунке 3 приведен спектр оптических измерений до и после пассивации КТ CdSe.
Рисунок 3– Спектр поглощения, возбуждения, люминесценции КТ CdSe/DOA.a- спектр оптического поглощения КТ до и после пассивации DOA(1-CdSe, 1’- CdSe/DOA), b – спектры возбуждения (1- CdSe, 1’- CdSe/DOA) и люминесценции (2) КТ CdSe/DOA
Как видно из рисунка 3а, пик экситонного поглощения остается неизменным, также, как и полоса люминесценции (рисунок 3b кривая 2), что вытекает из логики эксперимента. Спектр
34
А.Ж.Кайнарбай 1, T.H.Нурахметов 1, Б.Юсупбекова 1, А.Кайнарбаева 2, А.Турмаханбетова . . .
Таблица 2– Phase composition and crystallographic characteristics data.
№ Фаза Тип
структуры
Пространственная группа
Параметры кристаллической решетки, ?, ˚A
Объем решетки,
˚A3
№ карточки базы данных PDF2
Содержание фазы, %
CdSe CdSe Кубическая F-43m
(216) a=6.11050 (aetalon=6.0500)
228.16 PDF-03-065- 2891
100
CdSe/CdS CdSe Кубическая F-43m
(216) a=6.08915 (aetalon=6.0500)
225.77 PDF-03-065- 2891
73
CdSe/CdS CdS ГексагональнаяP-63mc (186)
a=4.27943, c=6.95905 (aetalon=4.30900, cetalon=7.02100)
110.37 PDF-01-079- 3167
27
возбуждения претерпевает незначительные изменения (рисунок 3b). При пассивировании аллиламином проявляются незначительные изменения.
Рентгеноструктурные исследования квантовых точек CdSe и CdSe/CdS.
Рентгеноструктурный и фазовый анализ (XRD) проводился на дифрактометре D8 AD- VANCE ECO (Bruker, Германия) при использовании излучения CuK α . Для идентификации фаз и исследования кристаллической структуры использовалось программное обеспечение Bruker AXSDIFFRAC.EVA v.4.2 и международная база данных ICDD PDF-2. На рисунке 4 представлены рентгеновские дифрактограммы исследуемых образцов квантовых точек CdSe/CdS. В таблице 2 представлены данные фазового состава и основных
Рисунок 4– Рентгеновская дифрактограмма КТ CdSe(a), КТ CdSe/CdS(b)
кристаллографических характеристик. Рентгеноструктурными методами определены диаметры КТ CdSe и CdSе/CdS как 3,74 ± 0,23 нм и 3,75 ± 0,54 нм.
Заключение. Образцы КТ CdSe и CdSe/CdS успешно синтезированы новым олеатным методом с минимизацией количества прекурсоров для получения наилучшего результата. Полученные КТ люминесцируют в требуемой области спектра, совпадающей с областью спектральной чувствительности кремниевых фотоэлектрических преобразователей и, следовательно, могут быть использованы для практических применений. Формирование КТ типа ядро/оболочка CdSe/CdS подтверждено красным смещением полосы люминесценции с усилением при увеличении количества оболочек. Формирование КТ типа ядро/оболочка CdSe/CdS подтверждено прямыми методами XRD.
Список литературы
1 Guilhabert B., Foucher C., Haughey A-M., Mutlugun E., Gao Y., Herrnsdorf J., Sun H.D., Demir H.V., Dawson M.D., and Laurand N. Nanosecond colloidal quantum dot lasers for sensing // Optics Express. - 2014. - V.22 - №6.
– P.7308-7319.
2 Cheng Y., Arinze E.S., Palmquist N., and Thon S.M. Advancing colloidal quantum dot photovoltaic technology //
Nanophotonics. - 2016. - V.5 - №1. – P.31–54.
3 Tian J. and Cao G. Semiconductor quantum dot-sensitized solar cells // Nano Reviews. – 2013. – V.4 – P. 22578.
4 Hines M.A., Guyot-Sionnest P. Synthesis and characterization of strongly luminescing ZnS-Capped CdSe nanocrys- tals // J. Phys. Chem. - 1996. – V.100 - P. 468-471.
5 Drbohlavova J., Adam V., Kizek R., Hubalek J. // Int. J. Mol. Sci. - 2009. - V.10 - P. 656 – 673.
35
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы - Bulletin of L.N. Gumilyov ENU, 2019, 1(126)
6 Сперанская Е.С. Квантовые точки на основе селенида кадмия: получение, модификация и применение в иммунохимическом анализе. Автореферат диссерт. на соискание ученой степени канд.хим.наук. Саратов.- 2013. – 23 с.
7 Chaudhuri R.G. and Paria S. Core/Shell Nanoparticles: Classes, Properties, Synthesis Mechanisms, Characteriza- tion, and Applications // Chem. Rev. - 2012. - V.112 – Р. 2373 –2433.
8 Reiss P., Protie‘ re M. and Li L. Core/Shell Semiconductor Nanocrystals // Small. – 2009. – V.5 - №2. - Р. 154 – 168.
9 Ekimov A.I., Efros A.L. Nonlinear optics of semiconductor-doped glasses // Phys. Status Solidi B-Basic Res. – 1988. – V.150 - №2. – Р. 627-633.
10 William W. Yu, Qu L., Guo W., and Peng Х. Experimental Determination of the Extinction Coefficient of CdTe, CdSe, and CdS Nanocrystals // Chem. Mater. - 2003. – V.15 – Р. 2854-2860.
11 Contreras O.S.N., Ospino E.M. and Cabanzo R. Spectroscopy characterization and quantum yield determination of quantum dots // Journal of Physics: Conference Series. – 2016. – V.687 – Р. 012097.
12 Grabolle M., Spieles M., Lesnyak V., Gaponik N., Eychmuller A., and Resch-Genger U. Determination of the Fluorescence Quantum Yield of Quantum Dots: Suitable Procedures and Achievable Uncertainties // Anal. Chem.
– 2009. – V.81 – Р. 6285–6294.
13 Nurakhmetov T.N., A.Zh. Kainarbay, D.H. Daurenbekov, K.A. Kuterbekov, P. Kotin, S. Bubenov, A.A. Betekbaev IX International conference «Efficient use of resources and environmental protection – key issues of mining and metallurgical complex development» and ХII International science conference «Advanced technologies, equipment and analytical systems for materials and nanomaterials», Oskemen, Kazakhstan, 2015. – V.1 - P.315–323.
14 Meulenberg R.W. Structure and Composition of Cu–Doped CdSe Nanocrystals Using Soft X– ray Absorption Spectroscopy // Nano Letters. – 2004. – V.4, №11. – P. 2277-2285.
15 Talapin D.V., Rogach A.L., Kornowski A., Haase M., and Welle H. Highly Luminescent Monodisperse CdSe and CdSe/ZnS Nanocrystals Synthesized in a Hexadecylamine –Trioctylphosphine Oxide-Trioctylphospine Mixture //
NANO LETTERS. – 2001.- V.1 - № 4. – Р. 207-211.
А.Ж. Қайнарбай1, Т.Н. Нүрахметов1, Б. Юсупбекова1, А. Қайнарбаева2, А. Тұрмаханбетова1, Г.Е. Базарбаева1, Б. Абдраман1
1Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi, Астана, Қазақстан
2Абай атындағы педагогикалық ұлттық университетi, Алматы, Қазақстан
Биологиядан бастан күн энергетикасына шейiн кең қолданыс табатын CdSe/CdS гетероқұрылымдардың алу әдiстемесiн жасау
Аңдатпа. Осы жұмыста гетероқұрылымдарды немесе люминесценциялық кванттық шығуы жоғары болатын кванттық нүктелердi алу көзделдi. Бұл мақсатта коллоидты синтездiң жаңа әдiстемелерi талданды, синтез әдiстемелерiнiң қолжетiмдiгiн тексеру мақсатында терең апробация жасалды, нәтижелердiң қайталанды, көзделген спектр аймағында жарқырайтын кванттық нүктелердiң үлгiлерi алынды. CdSe/CdS кванттық нүктелерiнiң оптикалық қасиеттерi, синтез жағдайларының оның физикалық қасиеттерiне әсерi және күн элементтерiне сенсибилизация мүмкiндiгi зерттелдi.
Түйiн сөздер: гетероқұрылымдар, коллоидты кванттық нүктелер, CdSe/CdS, люминесценция, күн элементтерi, пассивация, люминесценцияның кванттық шығуы.
A.Zh. Kainarbai1, T.N. Nurakhymetov1, B. Usupbekova1, A. Kainarbaeva2, A. Turmakhanbetova1, G.E. Bazarbayeva1, B. Abdraman1
1L.N.Gumilyov Eurasian National University, Astana, Kazakhstan
2Abay Kazakh National Pedagogical University, Almaty, Kazakhstan
Wide application areas from biology until solar cell heterojunction CdSe/CdS synthesis method Abstract: In the present work, an attempt to obtain quantum dots with a high quantum luminescence yield has been made. For this purpose, the existing methods of synthesis have been studied; approbation of availability and reproducibility of the results and possibility of obtaining luminescent QD samples in the required spectral region has been made. The optical characteristics, the influence of the synthesis conditions, the possibility of using nanostructured materials for sensitization of solar cells have been studied.
Keywords:heterojunction, colloidal quantum dots, CdSe/CdS, luminescence, solar cell, passivation, synthesis, luminescence, quantum luminescence yield.
References
1 Guilhabert B., Foucher C., Haughey A.M., Mutlugun E., Gao Y., Herrnsdorf J., Sun H.D., Demir H.V., Dawson M.D., and Laurand N. Nanosecond colloidal quantum dot lasers for sensing, Optics Express,
22(6), 7308-7319(2014).
36
А.Ж.Кайнарбай 1, T.H.Нурахметов 1, Б.Юсупбекова 1, А.Кайнарбаева 2, А.Турмаханбетова . . .
2 Cheng Y., Arinze E.S., Palmquist N., and Thon S.M. Advancing colloidal quantum dot photovoltaic technology, Nanophotonics,
5(1), 542016 (2016).3 Tian J. and Cao G. Semiconductor quantum dot-sensitized solar cells, Nano Reviews,
4, 22578 (2013).4 Hines M.A., Guyot-Sionnest P. Synthesis and characterization of strongly luminescing ZnS-Capped CdSe nanocrys- tals ,J. Phys. Chem.
100, 468-471 (1996).5 Drbohlavova J., Adam V., Kizek R., Hubalek J. [Quantum dots based on cadmium selenide: production, modifica- tion and use in immunochemical analysis]. Int. J. Mol. Sci.
10. P. 656 – 673 (2009).6 Speranskaya E.S. Kvantovye tochki na osnove selenida kadmija: poluchenie, modifikacija I primenenie v immune himicheskom analize [Quantum dots based on cadmium selenide: production, modification and use in immunochem- ical analysis]. Avtoreferat dissertacii [thesis dissertation]. (Saratov State University, 2013, 23 p.).
7 Chaudhuri R.G. and Paria S. Core/Shell Nanoparticles: Classes, Properties, Synthesis Mechanisms, Characterizati on, and Applications, Chem. Rev.
112, 2373–2433 (2012).8 Reiss P., Protie‘re M. and Li L. Core/Shell Semiconductor Nanocrystals, Small,
5(2), 154–168 (2009).9 Ekimov A.I., Efros A.L. Nonlinear optics of semiconductor-doped glasses, Phys. Status Solidi B-Basic Res.,
150(2),627-633 (1988).
10 William W. Yu, Qu L., Guo W., and Peng Х. Experimental Determination of the Extinction Coefficient of CdTe, CdSe, and CdS Nanocrystals, Chem. Mater.,
15, 2854-2860 (2003).11 Contreras O.S.N., Ospino E.M. and Cabanzo R. Spectroscopy characterization and quantum yield determination of quantum dots, Journal of Physics: Conference Series,687, 012097 (2016).
12 Grabolle M., Spieles M., Lesnyak V., Gaponik N., Eychmuller A., and Resch-Genger U. Determination of the Fluorescence Quantum Yield of Quantum Dots: Suitable Procedures and Achievable Uncertainties, Anal. Chem.,
81, 6285–6294 (2009).13 Nurakhmetov T.N., et al. Proceeding of the IX International conference «Efficient use of resources and environ- mental protection – key issues of mining and metallurgical complex development» and ХII International science conference «Advanced technologies, equipment and analytical systems for materials and nanomaterials», Oskemen, Kazakhstan, 2015, P. 315–323.
14 Meulenberg R.W., van Buuren T., Hanif K.M., Willey T.M., Strouse G.F., Terminello L.J. Structure and Com- position of Cu–Doped CdSe Nanocrystals Using Soft X– ray Absorption Spectroscopy, Nano Letters,
4, 2277-2285(2004).
15 Talapin D.V., Rogach A.L., Kornowski A., Haase M., and Welle H. Highly Luminescent Monodisperse CdSe and CdSe/ZnS Nanocrystals Synthesized in a Hexadecylamine – Trioctylphosphine Oxide – Trioctylphospine Mixture, Nano Letters,
1(4) 207-211 (2001).Сведения об авторах
Қайнарбай А.Ж.– техникалық физика кафедрасының доцентi, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi, Сәтпаев көш. 2, Астана қ-сы, Қазақстан.
Нүрахметов Т.Н. – техникалық физика кафедрасының профессоры, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi, Сәтпаев көш. 2, Астана қ-сы, Қазақстан.
Юсупбекова Б. – техникалық физика кафедрасының бiрiншi курс докторанты, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi, Сәтпаев көш. 2, Астана қ-сы, Қазақстан.
Қайнарбаева А. – анатомия, физиология, зоология кафелрасының аға оқытушысы, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетi, Достык к. 13, Алматы қ-сы, Қазақстан.
Тұрмаханбетова А. – халықаралық ядролық физика, жаңа материалдармен технологиялар кафедрасының екiншi курс магистранты, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi, Сәтпаев көш. 2, Астана қ-сы, Қазақстан.
Базарбаева Г.Е. – техникалық физика кафедрасының екiншi курс магистранты, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi, Сәтпаев көш. 2, Астана қ-сы, Қазақстан.
Абдраман Б.– техникалық физика кафедрасының екiншi курс магистранты, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi, Сәтпаев көш. 2, Астана қ-сы, Қазақстан.
Kainarbay A.Zh. – Assoc.Professor, Technical Physics Department, L.N. Gumilyov Eurasian National University, 2 Satpayev str, Astana, Kazakhstan.
Nurakhmetov T.N.- Professor, Technical Physics Department, L.N. Gumilyov Eurasian National University, 2 Satpayev str, Astana, Kazakhstan.
Yussupbekova B.– Ph.D. Student, Technical Physics Department, L.N. Gumilyov Eurasian National University, 2 Satpayev str, Astana, Kazakhstan.
Kainarbayeva A. – Senior Lecturer, Biology Department, Abai Kazakh National Pedagogical University, 13 Dostyk ave., Almaty, Kazakhstan.
Turmakhanbetova A.– Master Degree Student, Nuclear Physics, new materials and International Technology Department, L.N. Gumilyov Eurasian National University, 2 Satpayev str, Astana, Kazakhstan.
Bazarbayeva G.E.– Master Degree Student, Technical Physics Department, L.N. Gumilyov Eurasian National University, 2 Satpayev str, Astana, Kazakhstan.
Abdraman B. – Master Degree Student, Technical Physics Department, L.N. Gumilyov Eurasian National University,2 Satpayev str, Astana, Kazakhstan.
Поступила в редакцию 15.05.2017
37
«Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетiнiң Хабаршысы. Физика. Астрономия сериясы»
журналында мақала жариялау ережесi
Журнал редакциясы авторларға осы нұсқаулықпен толық танысып, журналға мақала әзiрлеу мен дайын мақаланы журналға жiберу кезiнде басшылыққа алуды ұсынады. Бұл нұсқаулық талаптарының орындалмауы сiздiң мақалаңыздың жариялануын кiдiртедi.
1.Журнал мақсаты.Физика мен астрономия салаларының теориялық және эксперементалды зерттелулерi бойынша мұқият тексеруден өткен ғылыми құндылығы бар мақалалар жариялау.
2. Баспаға (барлық жариялаушы авторлардың қол қойылған қағаз нұсқасы және электронды нұсқа) журналдың түпнұсқалы стильдiк файлының мiндеттi қолданысымен LaTeX баспа жүйесiнде дайындалған Tex- пен Pdf-файлындағы жұмыстар ұсынылады. Стильдiк файлдыbulphysast.enu.kz журнал сайтынан жүктеп алуға болады. Сонымен қатар, автор(лар) iлеспе хат ұсынуы керек.
3. Автордың қолжазбаны редакцияға жiберуi мақаланың Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетiнiң хабаршысында басуға келiсiмiн, шетел тiлiне аударылып қайта басылуына келiсiмiн бiлдiредi. Автор мақаланы редакцияға жiберу арқылы автор туралы мәлiметтiң дұрыстығына, мақала көшiрiлмегендiгiне (плагиаттың жоқтығына) және басқа да заңсыз көшiрмелердiң жоқтығына кепiлдеме бередi.
4. Мақаланың көлемi 18 беттен аспауға тиiс (6 беттен бастап).
ҒТАМРК http://grnti.ru/
Автор(лар)дың аты-жөнi
Мекеменiң толық атауы, қаласы, мемлекетi (егер авторлар әртүрлi мекемеде жұмыс жасайтын болса, онда әр автор мен оның жұмыс мекемесi қасында бiрдей белгi қойылу керек)
Автор(лар)дың Е-mail-ы Мақала атауы
Аннотация(100-200 сөз; күрделi формулаларсұзсыз, мақаланың атауын мейлiнше қайталамауы қажет; әдебиеттерге сiлтемелер болмауы қажет; мақаланың құрылысын (кiрiспе мақаланың мақсаты/ мiндеттерi /қарастырылып отырған сұрақтың тарихы /зерттеу /әдiстерi нәтижелер/талқылау, қорытынды) сақтай отырып, мақаланың қысқаша мазмұны берiлуi қажет).
Түйiн сөздер (6-8 сөз не сөз тiркесi. Түйiн сөздер мақала мазмұнын көрсетiп, мейлiнше мақала атауы мен аннотациядағы сөздердi қайталамай, мақала мазмұнындағы сөздердi қолдану қажет. Сонымен қатар, ақпараттық- iздестiру жүйелерiнде мақаланы жеңiл табуға мүмкiндiк беретiн ғылым салаларының терминдерiн қолдану қажет).
Негiзгi мәтiн мақаланың мақсаты/ мiндеттерi/ қарастырылып отырған сұрақтың тарихы, зерттеу әдiстерi, нәтижелер/талқылау, қорытынды бөлiмдерiн қамтуы қажет.
5. Таблица, суреттер – Жұмыстың мәтiнiнде кездесетiн таблицалар мәтiннiң iшiнде жеке нөмiрленiп, мәтiн көлемiнде сiлтемелер түрiнде көрсетiлуi керек. Суреттер мен графиктер PS, PDF, TIFF, GIF, JPEG, BMP, PCX форматындағы стандарттарға сай болуы керек. Нүктелiк суреттер кеңейтiлiмi 600 dpi кем болмауы қажет. Суреттердiң барлығы да айқын әрi нақты болуы керек.
Мақаладағыформулалар тек мәтiнде оларға сiлтеме берiлсе ғана номерленедi.
Жалпы қолданыста бар аббревиатуралар мен қысқартулардан басқалары мiндеттi түрде алғаш қолданғанда түсiндiрiлуi берiлуi қажет. Қаржылай көмек туралыақпарат бiрiншi бетте көрсетiледi.
6. Жұмыста қолданылған әдебиеттер тек жұмыста сiлтеме жасалған түпнұсқалық көрсеткiшке сай (сiлтеме беру тәртiбiнде немесе ағылшын әлiпбиi тәртiбi негiзiнде толтырылады) болуы керек. Баспадан шықпаған жұмыстарға сiлтеме жасауға тұйым салынады.
Сiлтеменi беруде автор қолданған әдебиеттiң бетiнiң нөмiрiн көрсетпей, келесi нұсқаға сүйенiңiз дұрыс: тараудың номерi, бөлiмнiң номерi, тармақтың номерi, теораманың (лемма, ескерту, формуланың және т.б.) номерi көрсетiледi.
Мысалы: қараңыз [3; § 7, лемма 6]», «...қараңыз [2; 5 теорамадағы ескерту]». Бұл талап орындалмаған жағдайда мақаланы ағылшын тiлiне аударғанда сiлтемелерде қателiктер туындауы мүмкiн.
Қолданылаған әдебиеттер тiзiмiн рәсiмдеу мысалдары
1 Воронин С. М., Карацуба А. А. Дзета-функция Римана. –М: Физматлит, –1994, –376 стр. –кiтап
2 Баилов Е. А., Сихов М. Б., Темиргалиев Н. Об общем алгоритме численного интегрирования функций многих переменных // Журнал вычислительной математики и математической физики –2014. –Т.54. № 7. –С. 1059-1077. - мақала
3 Жубанышева А.Ж., Абикенова Ш. О нормах производных функций с нулевыми значениями заданного набора линейных функционалов и их применения к поперечниковым задачам // Функциональные пространства и теория приближения функций: Тезисы докладов Международной конференции, посвященной 110-летию со дня рождения академика С.М.Никольского, Москва, Россия, 2015. – Москва, 2015. –С.141-142. –конференция еңбектерi
4 Нуртазина К. Рыцарь математики и информатики. –Астана: Каз.правда, 2017. 19 апреля. –С.7. –газеттiк мақала 5 Кыров В.А., Михайличенко Г.Г. Аналитический метод вложения симплектической геометрии // Cибирские электронные математические известия –2017. –Т.14. –С.657-672. doi: 10.17377/semi.2017.14.057. – URL:
http://semr.math.nsc.ru/v14/p657-672.pdf. (дата обращения: 08.01.2017). -электронды журнал
7. Әдебиеттер тiзiмiнен соң автор өзiнiң библиографикалық мәлiметтерiн орыс және ағылшын тiлiнде (егер мақала қазақ тiлiнде орындалса), қазақ және ағылшын тiлiнде (егер мақала орыс тiлiнде орындалса), орыс және қазақ тiлiнде (егер мақала ағылшын тiлiнде орындалса) жазу қажет. Соңынан транслиттiк аударма мен ағылшын тiлiнде берiлген әдебиеттер тiзiмiнен соң әр автордың жеке мәлiметтерi (қазақ, орыс, ағылшын тiлдерiнде – ғылыми атағы, қызметтiк мекенжайы, телефоны, e-mail-ы) берiледi.
8. Редакцияға түскен мақала жабық (анонимдi) тексеруге жiберiледi. Барлық рецензиялар авторларға жiберiледi.
Автор (рецензент мақаланы түзетуге ұсыныс берген жағдайда) үш күн аралығында қайта қарап, қолжазбаның түзетiлген нұсқасын редакцияға қайта жiберуi керек. Рецензент жарамсыз деп таныған мақала қайтара қарастырылмайды.
Мақаланың түзетiлген нұсқасы мен автордың рецензентке жауабы редакцияға жiберiледi.
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы - Bulletin of L.N. Gumilyov ENU, 2019, 1(126)
9. Төлемақы. Басылымға рұқсат етiлген мақала авторларына төлем жасау туралы ескертiледi. Төлем көлемi 2018 жылы 4500 тенге – ЕҰУ қызметкерлерi үшiн және 5500 тенге басқа ұйым қызметкерлерiне.
Реквизиттер:
"Евразийский национальный университет им .Л.Н.Гумилева" МОНРК Столичный филиал АО"Цеснабанк"
КБЕ 16
БИН 010140003594 БИК TSES KZ KA Счет в кодировке IBAN- KZ91998BTB0000003104-
"За публикацию ФИО авторов"
100
Provision on articles submitted to the journal "Bulletin of L.N. Gumilyov Eurasian National University.
Physics. Astronomy series"
The journal editorial board asks the authors to read the rules and adhere to them when preparing the articles, sent to the journal. Deviation from the established rules delays the publication of the article.
1.Purpose of the journal. Publication of carefully selected original scientific.
2. The scientific publication office accepts the article (in electronic and printed, signed by the author) in Tex- and Pdf-files, prepared in the LaTeX publishing system with mandatory use of the original style log file. The style log file can be downloaded from the journal websitebulphysast.enu.kz. And you also need to provide the cover letter of the author(s).
Language of publications: Kazakh, Russian, English.
3.Submission of articles to the scientific publication office means the authors’ consent to the right of the Publisher, L.N. Gumilyov Eurasian National University, to publish articles in the journal and the re-publication of it in any foreign language. Submitting the text of the work for publication in the journal, the author guarantees the correctness of all information about himself, the lack of plagiarism and other forms of improper borrowing in the article, the proper formulation of all borrowings of text, tables, diagrams, illustrations.
4. The volume of the article should not exceed 18 pages (from 6 pages).
5. Structureof the article GRNTI http://grnti.ru/
Initials and Surname of the author (s)
Full name of the organization, city, country (if the authors work in different organizations, you need to put the same icon next to the name of the author and the corresponding organization)
Author’s e-mail (s) Article title
Abstract (100-200 words, it should not contain a big formulas, the article title should not repeat in the content, it should not contain bibliographic references, it should reflect the summary of the article, preserving the structure of the article - introduction/
problem statement/ goals/ history, research methods, results /discussion, conclusion).
Key words(6-8 words/word combination. Keywords should reflect the main content of the article, use terms from the article, as well as terms that define the subject area and include other important concepts that make it easier and more convenient to find the article using the information retrieval system).
The main text of the article should contain an introduction/ problem statement/ goals/ history, research methods, results / discussion, conclusion. Tables, figures should be placed after the mention. Each illustration should be followed by an inscription. Figures should be clear, clean, not scanned.
Tables are included directly in the text of the article; it must be numbered and accompanied by a reference to them in the text of the article. Figures, graphics should be presented in one of the standard formats: PS, PDF, TIFF, GIF, JPEG, BMP, PCX. Bitmaps should be presented with a resolution of 600 dpi. All details must be clearly shown in the figures.
In the article, only thoseformulas are numbered, to which the text has references.
Allabbreviations, with the exception of those known to be generally known, must be deciphered when first used in the text.
Information onthe financialsupport of the article is indicated on the first page in the form of a footnote.
6. The list of literature should contain only those sources (numbered in the order of quoting or in the order of the English alphabet), which are referenced in the text of the article. References to unpublished issues, the results of which are used in evidence, are not allowed. Authors are recommended to exclude the reference to pages when referring to the links and guided by the following template: chapter number, section number, paragraph number, theorem number (lemmas, statements, remarks to the theorem, etc.), number of the formula. For example, "..., see [3, § 7, Lemma 6]"; "..., see [2], a remark to Theorem 5".
Otherwise, incorrect references may appear when preparing an English version of the article.
Template
1 Воронин С. М., Карацуба А. А. Дзета-функция Римана. -М: Физматлит, -1994, -376 стр.-book
2 Баилов Е. А., Сихов М. Б., Темиргалиев Н. Об общем алгоритме численного интегрирования функций многих переменных // Журнал вычислительной математики и математической физики -2014. -Т.54. № 7. -С. 1059-1077. - journal article
3 Жубанышева А.Ж., Абикенова Ш. О нормах производных функций с нулевыми значениями заданного набора линейных функционалов и их применения к поперечниковым задачам // Функциональные пространства и теория приближения функций: Тезисы докладов Международной конференции, посвященная 110-летию со дня рождения академика С.М.Никольского, Москва, Россия, 2015. - Москва, 2015. -С.141-142. - -Conferences proceedings
4 Нуртазина К. Рыцарь математики и информатики. -Астана: Каз.правда, 2017. 19 апреля. -С.7.newspaper articles 5 Кыров В.А., Михайличенко Г.Г. Аналитический метод вложения симплектической геометрии // Cибирские электронные математические известия -2017. -Т.14. -С.657-672. doi: 10.17377/semi.2017.14.057. - URL:
http://semr.math.nsc.ru/v14/p657-672.pdf. (дата обращения: 08.01.2017). -Internet resources
7. At the end of the article, after the list of references, it is necessary to indicate bibliographic data in Russian and English (if the article is in Kazakh), in Kazakh and English (if the article is in Russian) and in Russian and Kazakh languages (if the article is English language). Then a combination of the English-language and transliterated parts of the references list and information about authors (scientific degree, office address, telephone, e-mail - in Kazakh, Russian and English) is given.
8. Work with electronic proofreading. Articles received by the Department of Scientific Publications (editorial office) are sent to anonymous review. All reviews of the article are sent to the author. The authors must send the proof of the article within three days. Articles that receive a negative review for a second review are not accepted. Corrected versions of articles and the author’s response to the reviewer are sent to the editorial office. Articles that have positive reviews are submitted to the editorial boards of the journal for discussion and approval for publication.
Periodicity of the journal: 4 times a year.
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы - Bulletin of L.N. Gumilyov ENU, 2019, 1(126)
9. Payment. Authors who have received a positive conclusion for publication should make payment on the following requisites (for ENU employees - 4,500 tenge, for outside organizations - 5,500 tenge):
Requisites:
L.N. Gumilyov Eurasian National University"
JSC "Tsesnabank:"
Tsesnabank КБЕ КБЕ 16
БИН 010140003594 БИК TSES KZ KA Счет в кодировке IBAN- KZ91998BTB0000003104- -За публикацию фио
