ФИНАНСЫ
ҒТАХР 06.73.21 ӘОЖ 338.3
состояние страны, а это также означает финансовую сферу. Но в целом существует довольно хорошая линия тренда в общей сумме активов банковской системы.
Данные об измерениях банковского сектора извлекаются из бюллетеней и публикаций Национального банка Республики Казахстан и из финансовых отчетов банков. Данные взяты за период с 2009 по 2017 год.
Используемые методы исследования - структурный анализ, сравнительный анализ и описательная статистика. Статистические инструменты используются для анализа банковской системы. Анализируется чистый доход банков и их прибыльность.
Ключевые слова. Банковский сектор, банки, активы банка, прибыльность банка, крупнейшие банки, малые банки.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАНКТІК ЖҮЙЕНІҢ ДАМУЫ Ш.Г.Джумадилова*1, Б.Ж.Атабай 2
1Халықаралық ақпараттық технологиялар университеті, Алматы қ., Қазақстан
2 Алматы энергетика және байланыс университеті, Алматы қ., Қазақстан e-mail: [email protected]
Түйін: Баяндамада қазақстандық банк секторының, оның ішінде банк жүйесінің жалпы көлемінің, несие портфелінің көлемі мен депозиттік портфельдің дамуын талдайды.
Баяндамада Ұлттық Банк пен барлық коммерциялық банктер қарастырылған.
Талдау 2009 жылдан 2017 жылға дейінгі кезеңде банк секторының дамуындағы ілгерілеушіліктерді көрсетеді. Әлемдік дағдарыс, оның ішінде ішкі, бір жағынан елдің жалпы жағдайына әсер етті және бұл қаржы саласын да білдіреді. Бірақ тұтастай алғанда, банк жүйесінің активтерінің жалпы көлемінде өте жақсы тренд сызығы бар.
Банк секторының өлшемдері туралы деректер Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бюллетендері мен басылымдарынан және банктердің қаржылық есептерінен алынады. Деректер 2009 жылдан 2017 жылға дейін қабылданады.
Зерттеу әдістері құрылымдық талдау, салыстырмалы талдау және сипаттама статистикасы болып табылады. Банк жүйесін талдау үшін статистикалық құралдар қолданылады. Банктердің таза кірісі және олардың тиімділігі қарастырылады.
Түйінді сөздер: банк секторы, банктер, банк активтері, банк тиімділігі, ірі банктер, шағын банктер.
ҒТАХР 06.73.21
мәселелерін зерттеу; оларды пайдалану тиімділігін арттыру мүмкіндіктерін бағалау;
критерийлерді таңдау және активтер мен олардың құрылымына қажеттілігін негіздеу.
Түйінді сөздер: актив, айналым активі, айналымнан тыс активтер, қаржылық активтер, активті оңтайландыру.
Кіріспе. Нарықтық қатынастарды дамыту жағдайында шаруашылық субъектілер экономикалық еркіндікке қол жеткізді, компанияның даму стратегиясын дербес таңдауға, қаржыландыру көздерін іздестіруге, өндірісті әртараптандыруға және кеңейтуге бет бұрды.
Нарық механизмінің жұмыс істеуі оның құрамдас элементтері арасындағы күрделі өзара қарым- қатынас жағдайында жүзеге асырылады. Қазіргі жағдайдағы нарық механизмінің салдары, оның тұрақтылығы – нарық қатысушыларының бағалары мен табыстары арасындағы алшақтықты білдіреді.
Қазіргі кезде компанияның активтерін басқару және оларды жетілдіру мүмкіндіктері өзекті мәселе болып табылады. Шаруашылықтың нарықтық жағдайына көшу, бір жағынан меншікті жекешелендіру, ал екінші жағынан оны тиімді іске асыру мүмкіндігін кеңейтеді.
Сондықтан, зерттеу тақырыбын таңдау төмендегілермен түсіндіріледі:
Біріншіден, активтерді басқару компанияны басқарудың маңызды аспектісі болып табылады, ол бойынша компанияның жұмысының тиімділігіне байланысты.
Екіншіден, нарық жағдайында активтерді басқару саласындағы компаниялардың құқықтары, оларды пайдаланудың сапасы (тиімділігі) үшін жауапкершілік шаралары өзгерді.
Сонымен қатар, активтерді капиталға алдын ала жұмсалған қаржы ретінде түсіндерілді.
Үшіншіден, мәселені түсінуге деген көзқарас өзгерді. Активтерде қазіргі уақытта сату- сатып алу объектісі ретінде мүліктік кешеннің бөліктері ғана емес, тұтастай алғанда компания түсініледі. Бұл үшін бағалауға жан-жақты, объективті көзқарас қажет.
Төртіншіден, заңнамалық базаны кеңейту компаниядарға мүлікті тиімді пайдалануға, негізгі құралдарды көбейту саясатын қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Зерттеу әдісі. Зерттеудің осы бағытта маңыздылығы іске асыру кезінде қол жетімді болатын компания активтерін экономикалық талдауды жүргізудің әдістемесін әзірлеу және экономикалық қызметтің әртүрлі сатыларын жетілдіруге бағытталған нақты басқару шешімдерін қабылдауды қамтамасыз ету қажеттілігімен анықталады. Сонымен қатар, активтерді пайдалануды талдау негізінде жасалған басқару шешімдері компаниядардың экономикалық қызметінің негізделген қорытынды нәтижелеріне қол жеткізуді қамтамасыз етуге бағытталған.
Нәтижелер мен талқылаулар. Компания активтерінің құрамын оңтайландыру, бір жағынан, олардың жеке түрлерін толық пайдалануды қамтамасыз етуге, ал екіншісінде операциялық пайда алу үшін олардың жалпы әлеуетін арттыруға бағытталған. Бұл оңтайландыру үдерісі келесідей үш кезеңде жүзеге асырылады.
Бірінші кезеңде компанияның операциялық қызметінде қолданылатын ұзақ мерзімді және айналым активтердің жиынтық мөлшерінің қатынасы оңтайландырылған.
Екінші кезеңде ұзақ мерзімді активтер және пассивті бөлігі арасындағы қатынас оңтайландырылған. Ұзақ мерзімді активтердің белсенді бөлігі өндіріске тікелей тартылатын машиналар, механизмдер мен жабдықтарды қамтиды. Ұзақ мерзімді қолданысқа енгізілген активтердің пассивті бөліктері ғимараттар мен үй-жайларды қамтиды; операциялық қызметті басқаруға пайдаланылатын машиналар мен жабдықтар; операциялық процесті қамтамасыз ететін материалдық емес активтер.
Үшінші кезеңде ағымдағы активтердің үш негізгі түрінің қатынасы оңтайландырылды:
тауарлы-материалды құндылықтар саны; дебиторлық берешек сомасы; ақша активтерінің сомасы [1]. Ұзақ мерзімді және ағымдағы активтер құрамын оңтайландыру операциялық қызметтің салалық ерекшеліктерін, компанияның операциялық циклінің орташа ұзақтығын ескере отырып, сондай-ақ осы активтердің жұмыс істеуінің оң және теріс белгілерін бағалауды талап етеді [2].
Оңтайландыру нәтижелерін бағалау үшін айналым және айналымнан тыс активтердің қатынасы көрсеткіші қолданылады – активтердің маневрлік коэффициенті, ол келесідей формула бойынша есептелінеді:
КМ = ОА/А (1) Мұндағы, КМ – компанияның активтерінің маневрлік коэффициенті;
ОА – компанияның айналым активтерінің сомасы;
А - кәсiпорынның барлық құрылған активтерiнiң жалпы сомасы.
Айналымдағы активтерді басқару саясаты дамыған компанияларға қаржы стандарттары негізделген [3]. Осы стандарттардың негізгісі (2-сурет).
Сурет 1–Айналым активтерін басқару саясаты арқылы әзірленген компанияның қаржы нормативтері
Ескерту: [3] әдебиет негізінде авторлармен құрастырылған
Компанияның активтерінің құрылымы мен құрылымын оңтайландыру алдағы кезеңде жедел айналымнан тыс активтерді өндірістік пайдалану көлемін ұлғайтуды талдау кезінде табылған әлеуетті қорларды ескере отырып жүзеге асырылады. Негізгі резервтерге мыналар кіреді: жедел айналымнан тыс активтерді уақытында тиімді пайдалану (ауысымдардың коэффициенттерінің ұлғаюы және олардың жұмысының сабақтастығы), сондай-ақ өнімділік тұрғысынан ұзақ мерзімді ұзақ мерзімді активтерді өнімді пайдалануды ұлғайтуға мүмкіндік береді (техникалық қуаттар шегінде жекелеген түрлердің өнімділігінің артуына байланысты).
Жедел айналымнан тыс активтердің жалпы көлемін оңтайландыру барысында әртүрлі себептермен өндіріс процесіне қатыспайтын олардың түрлері олардың құрамынан шығарылады.
Компанияның жақын болашақта қолданыстағы айналымнан тыс активтерінің қажетті жалпы көлемін анықтаудың негізгі формуласы мынадай:
ОПова = (ОВАк- ОВАнп) х (1 + ДКИв) х (1 + ДКИм) х (1 + ДОРП) (2) Мұндағы,ОПова- алдағы кезеңде айналымнан тыс активтерді пайдаланудың жалпы қажеттілігі;
ОВАк- есептік кезеңнің аяғында компания қолданыстағы айналымнан тыс активтердің құны;
ОВАнп- есепті кезеңнің аяғындағы өндірістік процеске тікелей қатыспайтын компанияның айналымнан тыс қолданысқа енгізілген активтерінің құны;
ДКИв- уақыт бойынша операциялық айналымнан тыс активтерді пайдалану коэффициенттерінің жоспарланған өсімі;
ДКИм- қуаттылығы бойынша операциялық айналымнан тыс активтерді пайдалану коэффициенттерінің жоспарланған өсімі;
ДОРп- ондық бөлшек көрсетілген өнімді өткізу көлемінің жоспарланған өсу қарқыны [4].
Айналым активтердің құрамы мен құрылымын оңтайландыру айналымдағы активтерді қалыптастырудың таңдап алынған саясат түрінен оларды пайдаланудың тиімділігі мен тәуекел дәрежесінің деңгейін қамтамасыз етуі тиіс. Осы кезеңдегі айналым активтер көлемін оңтайландыру үдерісі үш негізгі кезеңнен тұрады.
Бірінші кезеңде өткен кезеңдегі ағымдағы активтерді талдау нәтижелерін ескере отырып, операциялық кезеңнің қысқаруына бағытталған резервтерді іске асыру бойынша шаралар жүйесі анықталды, оның ішінде - компанияның өндірістік және қаржылық циклдары. Сонымен қатар, жеке циклдердің ұзақтығы азайып, өнім өндіру мен сату көлемінің төмендеуіне әкелуі тиіс.
Екінші кезеңде осы активтердің белгілі бір түрлерінің көлемі мен деңгейі ағымдағы активтерді қалыптастырудың белгілі бір түріне, өнімді өндірудің жоспарланған көлеміне және белгілі бір өнім түрлерінің сатылуына және операциялық циклдің ұзақтығын қысқартудың ашық резервтеріне (оның жекелеген кезеңдерінде) оңтайландырылады. Осындай оңтайландырудың құралы олардың айналымы мен көлемінің қалыпқа келтірілуі болып табылады.
Айналым активтерді басқару саясаты арқылы әзірленген
кәсіпорынның қаржы
Айналым активтердің жекелеген қаржыландыру көздерінің нормативтік коэффициенті
Айналым активтерінің өтімділік коэфиициентінің жүйесі
Айналым активтерінің негізгі түрлерінің айналымының нормативі және тұтастай алғанда операциялық циклдың ұзақтығы
Кәсіпорынның меншікті айналым активтерінің нормативтері
Үшінші кезең компанияның алдағы кезеңдегі айналым активтерінің жалпы көлемін анықтайды:
ОА= ЗС+ ЗГ+ ДЗ+ ДА+ П (3) Мұндағы, ОА - алдағы кезеңнің соңында компанияның айналым активтерінің жалпы көлемі;
ЗС - алдағы кезеңнің аяғындағы шикізат пен материалдардың босалқылары;
ЗГ- алдағы кезеңнің соңындағы дайын өнімнің босалқылары (оның ішінде қайта өңдеу жұмыстарының көлемі);
ДЗ- алдағы кезеңнің соңындағы дебиторлық берешек сомасы;
ДА - алдағы кезеңнің аяғында ақшалай активтерінің сомасы;
П - алдағы кезеңнің соңында айналым активтердің басқа түрлерінің сомасы [5].
Активтердің құрылымын оңтайландыру - бұл активтер топтарының үздік арақатынасын таңдау, бұл өндірістің көрсеткіштері мен компанияның қаржылық көрсеткіштерінің өсуіне әкеледі. Активтер құрылымын оңтайландырудың негізгі бағыттары 1-кестеде келтірілген [6].
Кесте 1
Активтер құрылымын оңтайландырудың негізгі бағыттары
Бағыттары Түсіндірмелер
1. Жеткілікті өтімділік тұрғысынан оңтайлы активтер құрылым құру
Активтер құрылымын оңтайландыру барысында жоғары өтімділік түрлердің жеткілікті үлесін қамтамасыз ету қажет, яғни активтердің өтімділігі компанияның төлем қабілеттілігін сақтаудың және оның банкроттығы қаупінің алдын алудың негізгі шарты болып табылады.
2. Өндірістік қызметтің даму перспективаларының есебі және оның өңірлік бөлінуі
Компанияның бастапқы кезеңде қалыптасқан активтері белгілі бір резервтік әлеуетке ие болуы керек, бұл өндірістің артуы және жақын арада операциялық қызметтің бөлінуіне мүмкіндік береді.
3. Компания активтерінің құрылымына сәйкес болуын қамтамасыз ету қажеттілігі оның өнімдерін өндіру және сату
Активтердің көптеген түрлері өнімнің жекелеген түрлерінің ерекшеліктерін ескере отырып, олардың құрылымын қалыптастыру барысында қалыптасатындығына байланысты өнімдердің (жұмыстардың, қызметтердің) диапазонында ұзақ мерзімді өзгерістерді ескеру қажет.
4. Шаруашылық қызметтің тиімділігі тұрғысынан активтер құрылымының оңтайлылығын қамтамасыз ету
Бұл оңтайландыру олардың жеке түрлерін тиімді пайдалануды қамтамасыз етуге, ал екінші жағынан - бизнес пайдасын қалыптастыру қабілетін арттыруға бағытталған. Бұл оңтайландыру үдерісі 3 кезеңнен тұрады:
Бірінші кезеңде компанияның қаржы-шаруашылық қызметі үшін қажетті компанияның ұзақ мерзімді және ағымдағы активтерінің үлесі
оңтайландырылған.
Екінші кезеңде ұзақ мерзімді активтердің активті және пассивті бөліктері арасындағы қатынас оңтайландырылған. Активті құрамға мыналар кіреді:
өндірістік қызметте қажетті машиналар мен жабдықтар. Ұзақ мерзімді активтердің пассивті бөлігі мыналардан тұрады: ғимараттар мен үй- жайлар; машиналар мен өндіріс процесінде пайдаланылмаған жабдықтар;
материалдық емес активтер.
Үшінші кезеңде айналымдағы активтер түрлерінің коэффициенттері оңтайландырылды - ТМҚ сомалары; дебиторлық берешек сомасы; ақша құралдары.
5. Активтерді пайдалану барысында олардың
айналымын жеделдетуге жағдай жасау қажеттілігі
Бұл принципті іске асыру қажеттілігі, активтерді айналымдылығын жеделдету компанияда қалыптастырылатын операциялық пайда мөлшеріне тікелей және жанама әсер етеді
6. Компанияның нарықтық құнын қамтамасыз ету тұрғысынан активтердің түрлерін таңдау керек
Мұндай іріктеу процесінде олардың перспективаларын ескеру қажет, көп функционалдығы, әртүрлі пайда
экономикалық жағдай, тиісінше, компанияның нарықтық құнын арттырады
Ескерту: [6] әдебиет негізінде авторлармен құрастырылған
Активтерді оңтайландыру стратегиясы ақша үнемдеуге және компанияның барлық деңгейлеріндегі активтердің тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Активтерді оңтайландыру стратегиясын пайдаланудың артықшылығы компанияның барлық мүдделі тараптары үшін қарапайым техникалық қызмет көрсету ұйымынан артық емес.
Компьютерлік бағдарламалар мен технологиялар өндірістік құрал-жабдықтардың өндірістік дайындығы мен өнімділігін арттыруға және алынған пайданы арттыруға мүмкіндік беретін жабдықтардан максималды пайда алуға көмектеседі.
Қауіпсіздіктің интеграцияланған шешімдері - сенімділік пен өнімділікті арттыратын және қызмет көрсетудегі инвестициялардың кірістілігін жоғарылататын өндірістік алаңдар үшін АББ активтерін басқару шешімдері. Активтердің өнімділік көрсеткіштері бастапқыда белгіленеді және нақты уақыттағы негізгі көрсеткіштер мен активтерді оңтайландыру бойынша шешімдер әлсіз жұмыс орындарын және қазіргі жағдайды жақсарту мүмкіндіктерін анықтау үшін пайдаланылады. Тұрақты пайдаланылатын жақсарту қызметтері активтердің қолжетімділігін қамтамасыз етуге және өнімді активтерге кірістілікті арттыруға мүмкіндік береді, бұл айтарлықтай артықшылықтарға алып келеді [7].
Компания активтерінің құрамын оңтайландыру үдерісі:
1. Компанияның өндірістік қызметінің даму перспективаларын және оның аймақтық диверсификациясын есепке алу. Активтерді қалыптастыру негізгі өндірістік қызметтің мақсаттарына бағынады, сондықтан олардың көлемін және құрамын оңтайландыру компанияның экономикалық стратегиясынан шығып, осы қызметтің тікелей мақсаттарын ескеруі керек.
2. Компания активтерінің құрамы өнім өндіру және сату құрылымына сәйкес келуін қамтамасыз ету. Активтердің жекелеген түрлерінің ерекшеліктерін есепке ала отырып, активтердің көптеген түрлері тікелей қалыптастырылғандықтан, олардың құрамын қалыптастыру процесінде өнім ауқымында перспективті өзгерістер ескерілуі керек.
3. Активтердің ең прогрессивті түрлерін таңдау олардың пайда табу қабілетінің тұрғысынан және компанияның нарықтық құнын арттыруды қамтамасыз ету болып табылады.
Қазіргі заманғы құралдар нарығы және өндіріс объектілері, сондай-ақ балама құралдар мен компаниядардың активтерін қалыптастыру үшін қаржы нарығы бірқатар объектілерді ұсынады.
Өздерінің ерекше таңдау процесінде барлық басқа нәрселер бірдей, олар өздерінің болашағын, өнімділігін, моральдық тозуына, көп функционалдылыққа және басқа да көптеген ерекшеліктеріне назар аударуы керек, бұл олардың жоғары пайда деңгейін қалыптастыруға қабілеттілігін анықтайды және компанияның нарықтық құнының өсуіне оң әсер етеді.
4. Активтер құрамының олардың жалпы айналымы тұрғысынан оңтайлылығын қамтамасыз ету. Инвестицияланған капиталдағы кірістің мөлшері көбіне инвестиция салынатын активтердің айналу жылдамдығына байланысты болады. Белгілі бір активтер түрлерінің айналу жылдамдығы (айналым кезеңі) олардың құрамын оңтайландыру үдерісінде айтарлықтай өзгеше болғандықтан, жоғары айналымға ие түрлерге басымдық беруі керек.
5. Активтердің құрамының жеткілікті өтімділік тұрғысынан оңтайлылығын қамтамасыз ету. Активтердің өтімділігі компанияның төлем қабілеттілігін қолдаудың және оның банкроттығы қаупінің алдын алудың маңызды шарты болғандықтан, активтердің құрамын оңтайландыру барысында жоғары өтімді түрлердің жеткілікті үлесін қамтамасыз ету қажет.
6. Активтер құрамының оңтайлылығын пайдалану процесінде оларды жоғалту тәуекелін барынша азайту тұрғысынан қамтамасыз ету. Активтердің әртүрлі түрлері жұмыс істеу барысында жоғалу тәуекелі әртүрлі дәрежеде қолданылады. Осылайша, инфляция үрдісінде ақша-несие құралдары өз құндылығын жоғалтады; материалдық активтердің құн түріндегі активтер табиғи шығындар мен залалдардан олардың құндылығын жоғалтады; Өндірістің белсенді түрлері негізгі құралдар мен материалдық емес активтер моральдық тозу процесінде құндылығын жоғалтады және т.б. Сондықтан, активтердің құрамын оңтайландыру процесінде оларды жоғалтудың жалпы қаупі барынша азайтылуы керек.
Қорытынды. Қазақстандық кәсіпорындардың көпшілігі үшін: біріншіден, активтің жекелеген элементтерін басқару мақсаттары, критерийлері мен мақсаттары арасындағы қатынасты көрсететін активтерді басқарудың ұсынылған механизмі қолданылады; екіншіден, жылжымайтын мүлік құндылығын бағалауға арналған тәсілдер мен әдіснама - бұл компаниялардың мүліктік кешенін басқаруға мүмкіндік беретін нақты құрал, себебі: біріншіден, осындай тәсіл басқарудың мақсатын құнның түрімен байланыстыру арқылы активтердің нақты құнын қалыптастыруға мүмкіндік береді (басқару мақсаттарының құнына бағынышты болу үшін); екіншіден, ол бәсекеге қабілетті өнім шығаруға, демек, компанияның қаржылық нәтижелерін басқару үшін шығындар бағасын басқаруға мүмкіндік береді.
Жақын болашақта компанияның жағдайын тұрақтандыру үшін біздің пікірімізше:
1. Ең алдымен, нақты мүмкіндіктерді пайдаланып, негізгі құралдарды қайта бағалау арқылы, оның құнын төмендету және оларды нақты құнға қарай жақындату, өйткені, осы мүмкіндікті пайдаланбай, компания тек дағдарыс жағдайын ушықтырады;
2. Шығынды өндірісті қысқарту есебінен ең ірі инновациялық жобалар құрастырып, рентабельділікті арттыру;
3. Өндірістік қорлардың айналымын жеделдету;
4. Жабдықтарды жаңғырту процесін жылдамдату: егер қажет болса, лизингті (қаржылық лизинг) қолдану;
5. Бағалау қызметтерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылату, бағалаушылардың бағалау рейтингісінің негізінде компаниядарда бағалау қызметіне мониторинг жүйесін енгізу болып табылады.
Әдебиеттер тізімі:
1 Н.К. Тойбаев Финансовая устойчивость на предприятии в современных условиях //
Саясат Policy. - 2017. - № 1. - С. 24-28.
2 А.Ж. Бақтиярова Дағдарыс жағдайындағы кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметінің тиімділігін арттыру шараларын дайындау // Саясат Policy. - 2016. - № 1. - Б. 27-30.
3 С.А. Ермекбаева Эффективность использования оборотных активов // Аль-Пари. - 2012. - № 3. - С. 148-152.
4 А. Талгат Особенности управления финансовыми активами эффективность их использования в деятельности компании // Аль-Пари. - 2012. - № 1-2. - С. 108-112.
5 Н.Е. Рябикина Оптимизация состава и структуры активов // Международный студенческий научный вестник. – 2017. №3. - С. 87-89.
6 А Петров Скоморохин А. Управление активами и создание стоимости компании //
Финансы и кредит. - 2014. №11. - С. 58-63.
7 М.О. Китаев Оптимизация состава и структуры оборотных средств, методы повышения эффективности их использования // Молодой ученый. - 2016. - №9. - С. 584-588.
ОПТИМИЗАЦИЯ ФОРМИРОВАНИЯ И ЭФФЕКТИВНОГО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ АКТИВОВ КОМПАНИИ
Б.Ж. Акпанбетова*1, А.О. Базарбаев2
1Алматинская академия экономики и статистики, г. Алматы, Казахстан
2АО «Универсиет Нархоз», г. Алматы, Казахстан e-mail: [email protected]
Резюме. Мақалада компанияның активтерін қалыптастыру мен тиімді пайдалануды оңтайландыру жағдайлары қарастырылған. Активтерді оңтайландыру айналым капиталын басқару тиімділігін арттыруға бағытталған және компания үшін маңызды болып табылады.
Компанияның активтерін жеткіліксіз талдау және бақылау жағдайында тәуекелдер айналым қаражатының көлемі мен құрылымына байланысты туындауы мүмкін. Сондықтан, компанияның активтер құрылымын оңтайландырудың негізгі бағыттары, яғни айналым активтердің құрамы мен құрылымын оңтайландыру және оны оңтайландыру үшін активтердің құрамын оңтайландыру үдерісі қарастырылған.
Ключевые слова: активы, оборотные активы, внеоборотные активы, финансовые активы, оптимизация активов.
OPTIMIZATION OF THE FORMATION AND EFFICIENT USE OF COMPANY ASSETS
B.ZH. Akpanbetova*1, A.O. Bazarbayev2
1Almaty Academy of Economics and Statistics, Almaty, Kazakhstan
2Narxoz University, Almaty, Kazakhstan e-mail: [email protected]
Summary. The article provides for optimization of the company's assets and optimization of its efficiency. Asset optimization is aimed at increasing the efficiency of working capital and is crucial for the company. In the case of inadequate analysis and control of the Company's assets, risks may arise from the volume and structure of working capital. Therefore, the main directions of the company's asset structure optimization are the process of optimizing assets structure and structure and optimization of asset composition for its optimization.
Key words: assets, current assets, non-current assets, financial assets, asset optimization.
ҒТАХР 06.73.15