ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙ МИНИСТРІЛІГІ КӨКШЕТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ
КОКШЕТАУСКИЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ ИНСТИТУТ МЧС РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
ҚАЗАҚША-ОРЫСША-АҒЫЛШЫНША ӨРТ- ТЕХНИКАЛЫҚ СӨЗДІГІ
КАЗАХСКО-РУССКО-АНГЛИЙСКИЙ ПОЖАРНО- ТЕХНИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ
KAZAKH-RUSSIAN-ENGLISH FIRE AND TECHNICAL DICTIONARY
Көкшетау, 2021
ОӘЖ 355/359 (031) ББЖ 71.81
Қазақша-орысша-ағылшынша өрт-техникалық сөздігі/
Қ.Ә.Нарбаев, Ә.Б.Мейрамова, Б.Б. Саденова – Көкшетау:
Қазақстан Республикасы ТЖМ КТИ, 2021. – 402 б.
Құрастырушылар:
Қ.Ә.Нарбаев - Қазақстан Республикасы ТЖМ КТИ ӘГПТ және ПД кафедрасының аға оқытушысы, Философия докторы (PhD), қауымдастырылған профессор (доцент), запастағы азаматтық қорғау полковнигі;
Ә.Б.Мейрамова - Қазақстан Республикасы ТЖМ КТИ ӘГПТ және ПД кафедрасының бастығының орынбасары, азаматтық қорғау подполковнигі;
Б.Б. Саденова - Қазақстан Республикасы ТЖМ КТИ ӘГПТ және ПД кафедрасының аға оқытушысы, азаматтық қорғау майоры.
Рецензенттер:
Қазақстан Республикасы ТЖМ КТИ Қашықтықтан оқыту факультетінің бастығы, техника ғылымдарының кандидаты (мамандығы 05.26.03), азаматтық қорғау полковнигі Әлменбаев М.М.
Консультант:
Қазақстан Республикасы ТЖМ Ақмола облысы ТЖД Көкшетау қаласының Төтенше жағдайлар бойынша басқарма бастығы Жақсылықов Ә.Т.,азаматтық қорғау подполковнигі
Қазақстан Республикасы ТЖМ КТИ
Оқу-әдістемелік кеңесімен ұсынылды
№ 8 хаттама 14.04.2021 ж.
© Көкшетау техникалық институты, 2021
МАЗМҰНЫ/СОДЕРЖАНИЕ
Алғы сөз...4
Предисловие...5
А...6
Ә...40
Б...47
В...64
Г...65
Ғ...71
Д...72
Е...79
Ж...83
З...120
И...125
К...127
Қ...147
Л………...….…179
М...181
Н...189
О...191
Ө...201
П...233
Р...236
С...240
Т...260
У...295
Ұ...297
Ү...299
Ф...302
Х...303
Ц...306
Ш...306
Ы...313
І...313
Э...315
Я...320
АЛҒЫ СӨЗ
Сөздікте өрт қауіпсіздігі және өрт сөндіру техникасы бойынша 1500-ден астам терминдер мен терминдер тіркестерінің аудармасы қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде берілген. Бұл «қазақша-орысша- ағылшынша өрт-техникалық сөздігі» осы білім саласындағы студенттер мен оқытушыларға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің барлық қызметкерлеріне арналған.
Бұл сөздіктің өзектілігі күмән тудырмайды, өйткені бүгінгі таңда қазақ және ағылшын тілдерінде өрт-техникалық бағыттағы мамандандырылған әдебиеттердің белгілі бір тапшылығы бар. Өз кезегінде авторлық ұжым көлемі жағынан едәуір лексикалық материал бөлігін қамтыған.
Осылайша, өрт-техникалық терминология бойынша ұсынылған үш тілді сөздік терминдер мен терминдер тіркестері қатаң алфавиттік тәртіпте орналасқан осы қызмет саласындағы тар шеңберде мамандырылған сөздік болып табылады. Көптеген ұғымдарды аудару кезінде авторлық ұжым бірнеше дереккөздерді қолданды.
Бұл басылымды қазақ, ағылшын тілдеріндегі өрт қауіпсіздігі мен өрт техникасы бойынша мәтіндермен жұмыс істеу кезінде терминдер мен термин тіркестерін аудару, сондай-ақ өз мәтіндерін құрастыру үшін практикалық қызметте пайдалануға болады.
ПРЕДИСЛОВИЕ
В словаре представлен перевод на казахский, русский и английский языки более 1500 терминов и терминосочетаний по пожарной безопасности и пожарной техники. Данный «Казахско- русско-английский пожарно-технический словарь» предназначен для обучающихся и преподавателей в данной области знаний, а также всех сотрудников Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.
Актуальность данного словаря не вызывает сомнений, так как на сегодняшний день имеется определенный дефицит специализированной литературы по пожарно-технической направленности на казахском и английском языках. В свою очередь авторский коллектив охватывает значительный по объему лексический материал.
Таким образом, предлагаемый трёхъязычный словарь по пожарно- технической терминологии представляет собой узкоспециализированный словник в данной сфере деятельности, термины и терминосочетания которого расположены в строго алфавитном порядке. Авторским коллективом при переводе большинства понятий было использовано несколько источников.
Данное издание можно смело использовать в практической деятельности для перевода терминов и терминосочетаний, при работе с текстами по пожарной безопасности и пожарной техники на казахском, английском языках, а также составлении собственных текстов.
А
А [B, C, D] классы өртіне арналған өрт сөндіргіш
огнетушитель для пожара класса А [B, C, D]
class A [B, C, D]
extinguisher
абонент абонент caller
абсолюттік қара
дененің сәуле шығаруы излучение абсолютно
чёрного тела black-body radiation абыл-сабыл күйдіру
(орман өртін сөндірген кезде)
хаотичное выжигание (при тушении лесного пожара)
pie-shaped burn
аварияға, апатқа
ұшырау потерпеть to crash
аварияға, апатқа
ұшырау потерпеть аварию to crash
авариядан құтқару қызметтері
қызметкерлерінің телефондарының парағы
лист телефонов сотрудников
аварийных служб
phone list of emergency
personnel
авариялық ажыратқыш аварийный
выключатель emergency switch авариялық байланыс
желісі линия аварийной
связи emergency line
авариялық байпас аварийный байпас alarm by-pass авариялық бекіту,
апаттық бекіту аварийное
закрепление emergency fastening авариялық дабыл
беруді қайталаушы контур
дублирующий контур подачи аварийного сигнала
repetitive alarm circuit
авариялық дабылдың
дыбысталуы звучание аварийного
сигнала alarm sounding
авариялық дыбыс
белгісінің генераторы генератор аварийного
звукового сигнала alarm tone generator
авариялық жағдайда әрекет ету
действия в аварийной обстановке
emergency actions авариялық желдеткіш аварийный
вентилятор emergency
ventilation fan авариялық желдету аварийное
вентилирование emergency ventilation авариялық жұмыстарға
жауапты тұлға лицо, ответственное
за аварийные работы emergency marshal
авариялық клапан аварийный клапан alarm valve авариялық контур,
апаттық контур аварийный контур alarm circuit авариялық
қолжетімділік
(төтенше жағдай орнына)
аварийный доступ (к
месту ЧС) emergency access
авариялық қоңырау аварийный звонок alarm bell авариялық қор
(төтенше жағдай бола қалғанда)
аварийный запас (на
случай ЧС) emergency store авариялық қосу аварийное включение alarm triggering авариялық қуат көзі аварийный источник
питания
emergency power source
авариялық қуат көзі аварийный источник
энергопитания emergency power source
авариялық құтқару
автокөлігі аварийно-
спасательный автомобиль
rescue tender, emergency tender авариялық қызмет
көрсету аймағы зона аварийного
обслуживания emergency service zone
авариялық қызметтерді шақыру
вызов аварийных
служб calling out the
emergency services авариялық өрт сатысы аварийная пожарная
лестница fire escape stairway авариялық сөну аварийное
выключение emergency
shutdown, emergency shutoff авариялық су құбыры
қызметінің автомобилі автомобиль аварийной водопроводной службы
plumber service truck
авариялық талаптарды
бақылау контроль аварийных
требований monitoring of
emergency requirements авариялық техникалық
көмек көрсету, авариялық жөндеу қызметінің автомобилі
автомобиль аварийной
технической помощи, автомобиль
аварийной ремонтной службы
emergency service vehicle
авариялық тоқтау кнопка аварийной emergency stop
батырмасы остановки push button авариялық
тұмшалау(ағымдағы құбырларды)
аварийная герметизация (текущих труб)
emergency sealing
авариялық хабарлағыш,
апат хабарлағышы аварийный
извещатель alarm, alarm
anunciator авариялық
хабарландырудың ағытылуы
выключение аварийной сигнализации
alarm signal silencing
авариялық шақыру аварийный вызов emergency call, alarm ringing авариялық шығу аварийный выход emergency exit, fire
exit авариялық шығу есігі,
апаттық шығу есігі дверь аварийного
выхода emergency door
авариялық электр
ажыратқышы аварийный
электрический выключатель
electrical arm switch
авариялық,апаттылық аварийность accident rate авариялық-
жарықтандыру автокөлігі
аварийно- осветительный автомобиль
emergency search light car
авариялық-құтқару жұмыстары бойынша инженер
инженер по аварийно- спасательным работам
emergency and rescue engineer авариялық-құтқару
құралы
аварийно- спасательный инструмент
emergency rescue tool
авариялық-құтқару
қызметінің автомобилі автомобиль аварийно-
спасательной службы emergency rescue vehicle, emergency vehicle
аварияны зерделеу, апатты зерделеу
изучение аварии crash study
авариясыз безаварийный failsafe
аварялық-құтқару
тікұшағы аварийно-
спасательный вертолёт
emergency and rescue helicopter авиафототүсірілммен
алынған кескін
изображение, полученное авиафотосъёмкой
aerial imagery
авиация авиация aviation
авиациялық бақылау авиационное aerial survey
наблюдение
авиациялық бомба авиационная бомба aerial bomb авиациялық құю
ыдысы (ұшақтан өрт сөндіруге арналған)
выливная
авиационная ёмкость (для тушения пожаров с самолёта)
aviation water dispenser
авиациялық өрт сөндіргіш
авиационный
огнетушитель aircraft fire extinguisher
автогенді автогенный autogeneouse
автокөлік; (жеңіл) автомобиль vehicle; wagon, van; apparatus автокөліктің апатқа
ұшырауы крушение
автотранспорта vehicle crash автокөтергіш автоподъёмник elevating platform
apparatus
автокран автокран mobile crane, truck
with a crane автоматты ағытылу автоматическое
выключение automatic shutdown,
automatic shutoff, automatic cut-off автоматты ауа райын
болжау станциясы
автоматическая
метеостанция automatic weather station
автоматты ашылатын
шығару келте
құбырының саңылауы
автоматически открывающееся отверстие выпускного патрубка
(огнетушителя)
automatic discharge opening
автоматты
басқарылатын жапқыш автоматически
управляемая заслонка automatic control damper
автоматты берілетін хабарландыру
(мысалы, сигнал бергіштер іске қосылғанда)
оповещение, передаваемое
автоматически (напр., при срабатывании сигнализаторов)
automated warning
автоматты жабылатын
есік автоматически
закрывающаяся дверь automatic-closing door
автоматты жағылатын оттық
автоматически зажигаемая горелка
automatically ignited burner автоматты жауын-
шашын өлшегіш автоматический
дождемер automatic rain
gauge
автоматты желбезектер автоматические automatic louver
(өрт кезінде жабылатын)
жалюзи
(закрываются при пожаре)
автоматты қауіп-қатер дабылын беру блогы (құтқарушының қозғалысының жоқтығы кезінде)
блок автоматической подачи сигнала тревоги (при отсутствии
движений спасателя)
‘Big Ben’
automatic distress signal unit, distress signal unit
автоматты өрт желдеткіші
автоматический пожарный вентилятор
automatic fire ventilator
автоматты өртке қарсы
есік автоматическая
противопожарная дверь
automatic fire door
автоматты өртке қарсы
қорғаныс автоматическая
противопожарная защита
automatic fire protection
автомеханикалық саты автомеханическая
лестница aerial ladder, aerial автомеханикалық
сатының тірегі опора
автомеханической лестницы
head rest
автомобиль қозғалтқышының пайдаланылған газдары жетегімен айдайтын сорғы
подкачивающий насосс приводом от выхлопных газов двигателя автомобиля
exhaust eject or primer pump
автомобиль өрт сөндіргіші
автомобильный
огнетушитель car fire extinguisher автомобильдегі оны
жүктеуге арналған кран кран на автомобиле
для его загрузки vehicle-loading crane
автомобильдер
қозғалысы автомобильное
движение vehicular traffic автомобильдің жүк
көтергіштігі грузоподъёмность
автомобиля truck load capacity автомобильдің
қолжетімділігі
(төтенше жағдай кезінде)
доступ автомобиля vehicle access
автономды, дербес автономный autonomic
автопойыз автопоезд large articulated
truck авторотация авторотация (для autorotation
(қозғалтқышы сөнген тікұшақты қондыру үшін)
посадки вертолёта с выключенным
двигателем)
автосаты автолестница aerial ladder unit, aerial ladder apparatus, ladder truck, aerial appliance
автосатылармен
жабдықталған өрт сөндірушілер
командасы
пожарная команда, укомплектованная автолестницами
ladder company
автосатыны көтеру
механизмі механизм подъёма
автолестницы aerial ladder mechanism
автосорғы автонасос pumper
автосорғылармен жабдықталған өрт сөндірушілер
командасы
пожарная команда, укомплектованная автонасосами
pumper company
автоцистерна автоцистерна water supply
vehicle, tank vehicle, tanktruck, water tender автоцистерна
жүргізуші механигі механик-водитель
автоцистерны driver-pump operator автоцистернадағы топ
командирі командир расчёта на
автоцистерне tanker boss автошапшандатқыш автокатализатор auto-catalyst
автоцистерна автоцистерна water supply
vehicle, tank vehicle, tanktruck, water tender автоцистерна
жүргізуші механигі механик-водитель
автоцистерны driver-pump operator автоцистернадағы топ
командирі
командир расчёта на автоцистерне
tanker boss автошапшандатқыш автокатализатор auto-catalyst
агент agent агент
агенттік агентство agency
агрегат агрегат assembly
агрессиялық;агрессияш
ыл;басқыншылық агрессия aggression
ағаш дерево wood, tree ағаш балға деревянный молоток mallet ағаш егу, ағаш
отырғызу
лесопосадки forests ағаш егу; ағаш
отырғызу; ағаш өсіру облесение forestation ағаш жабынды деревянное
перекрытие wooden floor ағаш конструкция деревянная
конструкция
wood-frame construction ағаш саты деревянная лестница wood ladder
ағаш түтіні древесный дым wood smoke
ағаш, орман лес wood, forest
ағашөсіру,екпеағаштар лесонасаждение forestation, foresting, forest ағаштарды құлату
(мыс., өртке қарсы жолақ салу кезінде)
валка деревьев (напр., при прокладывании противопожарной полосы)
bucking
ағаштардың қурап
қалуы засыхание деревьев tree mortality ағашты шабу вырубка леса non-forest,
deforestation ағу
коэффициенті(гидрант үшін)
коэффициент
истечения (для гидранта)
discharge coefficient ағу орны, шығу жері место утечки point of release ағызу тесігі (ыдыстың) сливное отверстие
(ёмкости) empting opening ағызылатын су
қоймасы, төгілетін су қоймасы
сливное
водохранилище drainage basin ағын бергіші датчик потока currentmeter ағын беру алыстығы дальность подачи
струи
stream’s reach ағыншалы сорғы струйный насос jet pump, ejector
pump, ejector primer, pump primer, injector ағыс бойымен жоғары
қарай су қоймасы водохранилище вверх по течению (для
борьбы с
upstream storage reservoir
наводнением) адам әрекетінен туған
апат бедствие, вызванное
деятельностью человека
man-caused
disaster, man-made disaster
адам басының үлгісі (қорғаныс каскасын сынақтан өткізу үшін)
модель головы человека (для испытаний защитной каски)
head form
адам құрбандары человеческие жертвы human victims
адамдар люди people
адамдар қатерде люди в опасности people at risk, people in danger адамдар топтарының
қимылы(мыс., Төтенше жағдай кезінде)
движение толпы людей (напр., при ЧС)
crowd movement
адамдар тұзақта (мысалы, төтенше жағдай кезінде үйіндіде)
люди в
ловушке(напр., в завале при ЧС)
trapped people
адамдарды қорғау (төтенше жағдай кезінде)
защитить людей (при
ЧС) t o protect people
адамдарды құтқару
операциясы операция по
спасению людей life-saving operation адамдардың еріксіз
көші-қоны
вынужденная миграция людей
forced migration of people
адамдардың қимылы (мыс., Төтенше жағдай кезінде)
движение людей
(напр., при ЧС) movement of people
адамдардың
шоғырлануы концентрация людей concentration of people
адамның негізгі қажеттіліктерін
қанағаттандыру бойынша әрекеттер
действия по
удовлетворению основных потребностей человека
actions to meet basic human needs
адамның өрт кезіндегі
әрекеті действия человека
при пожаре human actions
during the fire адамның тіршілік
қызметі үрдісінде
пайда болған
техногенді апат
техногенное
бедствие, вызванное в процессе
жизнедеятельности
man-made calamity
человека
адекваттық адекватность adequateness
адиабатикалық жалын адиабатическое пламя adiabaticflame ажырамалы тұрқысы
бар сорғы насос разъёмным
корпусом split case pump ажыратқыш, сөндіргіш выключатель switch
ажырату отсоединение disconnect, cut-off азаматтық қорғаныс гражданская оборона civil defence, civil
protection азаматтық қорғаныс
әскерлері мен басқа да құралымдарын даярлау департаменті
департамент
подготовки войск ГО
и других
формирований
civil defence force and training department
азаматтық қорғаныс
белгісі знак гражданской
обороны sign of civil
defence азаматтық қорғаныс
күштерін мобилизациялау
мобилизация сил
гражданской обороны civil defence mobilization азаматтық қорғаныс
күштерінің
қызметкерлер құрамы
персонал сил
гражданской обороны civil defence personnel
азаматтық қорғаныс
шаралары меры гражданской
обороны civil defence
measures азаматтық
қорғаныстың бөлімше бастығы
начальник подразделения гражданской обороны
civil defence commander азаматтық
қорғаныстың инфрақұрылымы
инфраструктура
гражданской обороны civil defence infrastructure азаматтық
қорғаныстың құзыреті комплект
компетенция ГО civil defence expertise
азаматтық қорғау
академиясы академия
гражданской защиты civil protection academy
Азаматтық қорғау
туралы декларация Декларация о
гражданской защите Declaration on Civil Protection азаматтық
тәртіпсіздіктер гражданские
беспорядки civil strifes азғантай көзге көрерлік малая видимость low-visibility азғантайқысыммен
сынау испытание под
небольшим давлением
light bartest
азотпен сыртқы жұмыс наружный рабочий external nitrogen
баллоны баллонс азотом bottle
азық паёк ration, ration pack
азық-түлік контейнері продовольственный
контейнер food container азық-түлік қауіпсіздігін
қолдау поддерживать
безопасность продуктов питания
to maintain food security
азық-түлік сапасы качество продуктов quality of food азық-түлік сұрату запрос на продукты
питания request for food азық-түлік тапшылығы нехватка продуктов
питания food shortage
азық-түлікке қолжетімділіктен айыру (төтенше жағдай кезінде)
лишить доступа к
продуктам питания to deprive access to food
айғақты зат; заттай
дәлел; заттай айғақ вещественное
доказательство evidence айдайтын желі подкачивающая
линия booster line
айдайтын сорғы подкачивающий
насос booster pump,
primer pump айдап қотару,
ауыстырып
құю,қотару,қотарылу
перекачка relay, pumpig
айдау сорғысы нагнетательный насос force pump
айқай, айғай крик shout
айқын апат явное бедствие high-visibility disaster айлақ қауіпсіздігі безопасность порта port safety айлық қызметі туралы
есеп
отчёт о месячной деятельности
monthly activity report
аймақ, зона зона area, spot, zone,
region, plain, space;
body; distance аймақ;алап;облыс область area; scope; region;
field; center аймақтандыру туралы
заң (апаттарға қауіпті дәрежесі бойынша аумақтар)
законо зонировании (территории по степени опасности к бедствию)
zoning law
аймақтау(аумақты: зонирование zonation, zoning
қауіп, осалдылық, тәуекел дәрежесінің қарқындылығы белгілі өлшем шарттары бойынша облыстарға)
(территории на
области по
определенным критериям:
интенсивности опасности,
уязвимости, степени риска)
айна зеркало mirror
айналма клапан обводной клапан by-pass valve, diversion valve айналма тізбегінің
ажыратқышы выключатель
обходной цепи by pass switch айналма, айналып өту объезд detour
айналмалы су сорғы водокольцевой насос watering primer
айнымалы өрт
жүктемесі критическая
пожарная нагрузка critical fire load айырықша киім
(арнайы қызметтердің)
отличительная одежда (специальных служб)
distinctive clothing
айырым белгісі (мысалы,
гуманитарлық көмек жүктерінде)
отличительный знак (напр., на грузах гуманитарной помощи)
distinctive sign
айырым оттары (мысалы, теңіздегі зардап шеккендерді іздеу үшін)
опознавательные огни (напр., для поиска пострадавших на море)
location lights
айырымды өрт
хабарлағышы
разностный пожарный извещатель
differential detector
академия academy академия
аквалангшы аквалангист frogman,
aqualunger акселерограф (жер беті
тербелуін тіркейтін аспап)
акселерограф (прибор регистрации
колебаний земной поверхности)
accelerograph
акустика acoustics акустика
ақпарат беру, хабарлау информирование canvassing ақпаратты баяндау докладывать
информацию to report
information
ақпаратты жалпылау обобщать информацию
to synthesize information ақпаратты жинау собирать
информацию to collect
information ақпаратты көрсету показывать
информацию to display
information ақпаратты өңдеу обрабатывать
информацию to process
information ақпаратты талдау анализировать
информацию to analyze
information ақпаратты тарату распространять
информацию to disseminate information
ақпаратты ұсыну представлять
информацию to report
information ақпараттың бары наличие информации availability of
information
ақшатыр, шатыр палатка tent, canvas
алай дүлей қатты жел,
дауыл, боран буря gale, tempest,
storm, hurricane алақан
ұзындығы(қорғану қолғабын таңдауға арналған)
длина ладони (для выбора защитных перчаток)
hand length
алаңдау беспокойство harassme, anxiety
алаңдауды
тудырмайтын іс-шара
мероприятие не вызывающее
беспокойства
trouble-free event
алаңның сыйымдылығы (көтергіштің)
вместимость площадки (подъёмника)
cage capacity
алаңы бойынша тұтану воспламенение по
площади area ignition алапаттар медицинасы медицина катастроф medicine of
disasters, disaster medicine
алау,жалын, от пламя flame, flare,blaze, flaming, fire алғашқы
(медициналық) жәрдем көрсету аймағы
зона оказания первой помощи
(медицинской)
first-aid area
алғашқы кезекте
шығатын өрт сөндіру пожарный
автомобиль первой first responding firefighting vehicle
автокөлігі очереди выезда алғашқы көмек
автомобилі автомобиль первой
помощи first response unit, strike appliance алғашқы көмек зембілі носилки первой
помощи first-aid stretchers алғашқы көмек
көрсететін өрт сөндіру автокөлігі
пожарный
автомобиль первой помощи
emergency firetruck
алғашқы көмек көрсету бойынша білім беру курсы(медициналық)
курс обучения по оказанию первой помощи
(медицинской)
first aid course
алғашқы көмек көрсету бойынша жаднама (медициналық)
памятка по оказанию первой помощи (медицинской)
first aid reminder list
алғашқы көмек көрсетуге арналған ақшатыр
(медициналық)
палатка для оказания первой помощи (медицинской)
first aid marquee
алғашқы көмек көрсетуші адам (медициналық)
лицо, оказывающее первую помощь (медицинскую)
first-aid giver, first aider
алғашқы көмек шамасы(медициналық)
меры первой помощи (медицинской)
first aid measures алғашқы көмектің
құбыртүтік орамасы рукавная катушка
первой помощи first-aid hose reel алғашқы қауіп-қатер
дабылымен шығатын
өрт сөндіру
автомобильдерінің түрі мен саны
количество и тип пожарных
автомобилей,
выезжающих по первому сигналу тревоги
first alarm
алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған жиынтық
набор для оказания первой медицинской помощи
emergency health kit, first aid kit алғашқы тіршілікті
қамтамасыз ету первичное
жизнеобеспечение primary life-support алғашқы шабуыл
(орман өртіне) первая атака (на
лесной пожар) first attack
алғашқы шығу
кезегіндегі автоцистерна
автоцистерна первой
очереди выезда first responding tanker
алғашқы шығу кезектегі автомобиль (Төтенше жағдай кезінде)
автомобиль первой
очереди выезда first response unit
алдын ала анықталған заранее
идентифицированный preidentified алдын ала дайындалған
қоспа алауы пламя
предварительно подготовленной смеси
pre-mixedflame
алдын ала ескерту бойынша қызмет (мыс., ТЖ туралы)
деятельность по заблаговременному предупреждению (напр., о ЧС)
early warning activities
алдын ала ескерту мүмкіншілігі (ТЖ туралы)
возможность заблаговременного предупреждения (о ЧС)
early warning capacity, early warning capabilities алдын ала жалғанған
жеңдерді тұрақты ұстағыш
стационарный держатель предварительно соединённых рукавов
pipe preconnect holder
алдын ала кернелген
бетон предварительно
напряжённый бетон pre-stressed concrete алдын ала қыздыру предварительный
нагрев pre-heat
алдын ала қыздыру уақыты
время
предварительного нагрева
pre heating time
алдын ала тексеру профилактический
осмотр precautionary
check-up
алдын ала
ұйымдастырылған жабдықтау каналы(төтенше жағдай жағдайында)
заблаговременно организованный канал снабжения (на случай ЧС)
prearranged supply channel
алдын алу аспектілері превентивный (профилактический) аспект
preventive aspect
алдын алу бойынша
ақпарат предупредительная
информация preventive information
алдын алу превентивная preventive
дипломатиясы дипломатия diplomacy алдын алу шаралар профилактические
меры precautionary
measures, prevention measures, prophylactic measures алдына бекітілетін
сорғы (өрт
автомобилінің)
закрепляемый
спереди насос (на пожарном
автомобиле)
front-mounted pump
алдынан күйдіру (орман өртін сөндірген кезде)
выжигание по фронту (при тушении лесного пожара)
firing in front
алмалы хабарлағыш съёмный извещатель detachable detector алмалы-салмалы ыдыс съёмная ёмкость drop tank
алшақ салынған контурлы тыныс алу аппараты
дыхательный аппарат с разомкнутым контуром
open circuit breathing apparatus алшақтық; алыстық дальность distance
алынбалы мотопомпа съёмная мотопомпа takeoff pump алынбалы саптама съёмный насадок plain nozzle алынып тасталмаған
мина неразминированная
мина uncleared mine
алып күшті апат бедствие большой
силы great magnitude
disaster альпинистік дағдылар альпинистские
навыки
mountainee-ring skills
альфа сәулесін тарату альфа- излучение alpha radiation алюминий каскасы алюминиевая каска aluminium helmet амага (0ºС және 1
атмосфера кезіндегі газ тығыздығының бірлігі)
амага (единица плотности газа при 0ºС и 1 атмосфере)
аmagat
амортизатор амортизатор damper
аморфты, формасыз аморфный amorphous амплитуда, ауытқу шегі амплитуда amplitude ампутация, кесіп алып
тастаушылық ампутация amputation
амфибиялардағы
құтқару жабдықтары спасательное
оборудование на амфибиях
amphibious rescue equipment
анемометр, жел күшін
өлшеуіш анемометр wind gage,
anemometer, wind gauge
антипирен антипирен fire retardant,
flame-retardant анықтағыш, айырғыш определитель detector анықталған идентифицированный identified
анықтау определение determination,
detection; definition анықтау, айқындау выявление detection,
identification, revealing анықтау, айқындау выяснение identification
анықтаушы дознаватель researcher,
investigator
аңғару восприятие perception
апат авария accident; wreck,
crash, emergency;
casualty апат аймағы зона бедствия disaster-
strickenarea апат аймағы шегінде в пределах зоны
бедствия within disaster area апат аймағы ішінде внутри зоны бедствия inside disaster area апат аймағын тастап
кету
покинуть зону
бедствия to leave affected area
апат аймағынан тыс вне зоны бедствия outside disaster area апат аймағында
кездесетін қауіптер опасности,
встречающиеся в зоне бедствия
hazards to be encountered at disaster area апат аймағында қанат
жаюды жүзеге асыру осуществить
развёртывание в зоне бедствия
to deploy to disaster area
апат аймағындағы жағдайды бағалау тобы (қирауларды, құтқару жұмыстарының мүмкіндіктерін және т.б. талдау)
группа оценки ситуации в зоне бедствия (анализ разрушений,
возможностей спасательных работ и др.)
disaster area survey team
апат алдын талдау анализ перед
бедствием pre-disaster consideration
апат алдындағы келісімшарт (мысалы, апат кезінде тауар жетекізілімге арналған келісімшарт)
контракт перед бедствием (напр., на поставку товаров при бедствии)
pre-disaster contract
апат атласы, зілзала
атласы, қирау апаты атака бедствий
(катастроф) disaster atlas апатауданыныңжақынм
анында вблизи района
бедствия in vicinity disaster апат әсері салдарынан
келген шығын
издержки из-за воздействия бедствия
cost of disaster impact
апат әсерін бағалау оценка воздействия
бедствия disaster impact
assessment апат болған жағдайға
дейін жұмсалмайтын қор
неприкосновенный запас на случай бедствия
disaster supply kit, emergency store апат болған жер местонахождение
бедствия occurrence of
disaster, disaster occurrence
апат жағдайына
арналған шамшырақ маяк на случай
бедствия distress beacon апат кезінде бақылау контроль при
бедствии disaster control апат кезінде басқару
бойынша әрекет
действя по
управлению при бедствии
disaster management activities апат кезінде басқару
департаменті департамент
управления при бедствии
disaster management department апат кезінде басқару
тәжірибесі опыт управления при
бедствии disaster
management expertise апат кезінде жағдайды
бақылауға алу брать под контроль
ситуацию при
бедствии
to manage disaster
апат кезінде көмек
жеткізу доставка помощи при
бедствии delivery of disaster assistance
апат кезінде көмек көрсету бойынша команда
команда по оказанию
помощи при бедствии disaster aid team апат кезінде көмек
көрсету бойынша
кампания по
оказанию помощи disaster relief campaign
науқан при бедствии апат кезінде көмек
көрсету ұйымы организация по оказанию помощи при бедствии
disaster relief organization апат кезінде көмек
көрсетуді үйлестіруші координатор оказания
помощи при бедствии disaster relief coordinator
апат кезінде көмектесу миссиясы
миссия помощи при
бедствии disaster relief
mission апат кезінде қарызхатқа
өтінім заявкана заём при
бедствии disaster loan
application апат кезінде қорғау
туралы заң закон о защите при
бедствии act on disaster protection
апат кезінде
материалды- техникалық
құралдарды үлестіру немесе қолдану бойынша әрекет
действя по
распределению или использованию материально-
технических средств при бедствии (напр., при оказании гуманитарной помощи)
disaster logistics management activities
апат кезінде тірі қалған адам
выжившие лицо при бедствии
disaster survivor апат кезіндегі дабыл
кезеңі период тревоги при
бедствии disaster alert period апат кезіндегі
қауіпсіздік безопасность при
бедствии disaster safety апат кезіндегі міндет обязанности при
бедствии disaster duties апат кезіндегі талдау
тобы группа анализа при
бедствии disaster survey
team
апат көлемі величина бедствия magnitude of disaster
апат көлемі масштаб бедствия scale of disaster апат қаупін азайту
бойынша әрекет действия по
уменьшению опасности бедствий
disaster reduction actions
апат қаупін азайту
тәжірибесі опыт по уменьшению
опасности бедствий disaster reduction experience
апат қауіп-қатеріне
шалдыққыш аймақ зона, подверженная
риску бедствия hazard-prone area апат құрбанына дотация жертве grant to disaster
демеуқаржы бедствия victim апат мүмкіндігі
салдарын алдын ала азайту
заранее
минимизировать последствия потенциального бедствия
to mitigate potential disaster in advance
апат нәтижесінде
зардап шеккен аймақ зона, пострадавшая в
результате бедствия area impacted by disaster, disaster- affected area апат орны место бедствия location of disaster,
disaster site апат орнындағы құрбан жертва на месте
бедствия victim at the
disaster site апат салдарын жою
бойынша міндет обязанности по ликвидации
последствий бедствия
disaster response responsibilities апат салдарын жоюға
қатысатын команда команда,
участвующая в ликвидации
последствий бедствия
disaster team
апат салдарынан келген
шығын издержки из-за
бедствия disaster costs апат салдарынан
тазартылған аймақ зона, очищенная от
последствий бедствия disaster clean up area
апат тәуекелін азайту
құралы инструмент
уменьшения риска бедствия
disaster risk mitigation tool апат тетігі механизм бедствия mechanism of
disaster апат туралы ақпарат информация о
бедствии disaster information апат туралыжазба, апат
туралы тіркеу записи о бедствии disaster records апат түрі вид бедствия disaster type апат уақыты время бедствия time of disaster апат уақыты время катастрофы time of catastrophe апат;зілзала;қирау
(ауыр зардаптарға әкеп соқтыратын күтпеген қасірет, оқиға)
катастрофа catastrophe, accident, disaster, catastrophic event
апат;күйреу;қирау; крушение wreck, crash
құлау situation, crash, collapse
апатқа әрекет ету
автомобилі автомобиль
аварийного реагирования
emergency response vehicle апатқа әрекет ету
мүмкіндіктері
возможности
реагирования на бедствие
disaster response capabilities, ability to respond to emergency situation апатқа байланысты қаза
тапқандардың саны
количество
погибших, связанное с бедствием
disaster-related deaths
апатқа дайындық
бойынша іс-шаралар мероприятия по подготовке к бедствию
disaster preparedness measures апатқаәрекет ету тетігі механизм
реагирования на бедствие
disaster response mechanism
апатпен аяқталатын заканчивающийся
катастрофой ending in disaster апатпен байланысты связанный с
бедствием disaster-related апатпен байланысты
ауру заболевание,
связанное с
бедствием
disaster-related illness
апатпен байланысты
қажеттіліктер нужды, связанные с
бедствием disaster related needs
апатпен байланысты қауіп
опасность, связанная
с бедствием disaster-related hazard
апатпен күресу борьба с бедствием combatagainstdisast er, disasterfighting апатпеншарпылған охваченный
бедствием disaster-affected апатта шығу терезесі окно аварийного
выхода emergency window,
emergency exit window
апаттан бекітілген укреплённый от
бедствия disaster-proof апаттан зардап шеккен пострадавший от
бедствия disaster-affected апаттан кейін араласу вмешательство после
бедствия post-disaster intervention
апаттан кейін бақылау контроль после бедствия
post-disaster survey апаттан кейін жүзеге
асырылатын іс-шаралар мероприятия, осуществляемые после бедствия
post-disaster activities апаттан кейін тазарту очистка после
бедствия clean-up after the disaster
апаттан кейін тәртіп орнату
наведение порядка
после бедствия clean-up after the disaster
апаттанқорғау защищать от
бедствий to protect from disasters
апаттан қорғау шараларына жауапты билік органдар
органы власти, ответственные за мероприятия по защите от бедствий
disaster protection authorities
апаттан құтқару жұмыстарын
қамтамасыз ету
обеспечение
аварийных работ emergency support апаттан құтқару
қызметінің тәулікбойғы телефонының нөмірі
круглосуточный номер телефона аварийных служб
emergency 24 hours number
апаттан құтқару қызметінің телефон нөмірі
номер телефона
аварийных служб emergency number апаттан құтқару
қызметінің телефон нөмірі
телефонный номер аварийных служб
emergency phone- number
апаттан құтқару
операциясы аварийно-
спасательная операция
rescue aviation operation
апаттан құтқарушы қызметтері
автомобильдерінің
жиналу орны
(төтенше жағдай кезінде)
место сбора
автомобилей
аварийных служб (при ЧС)
emergency vehicle rendezvous point
апаттанқұтылу избежать бедствия to avoid disaster апаттан пайда тапқан получивший выгоду
от бедствия benefited by
disaster апаттан-құтқару
құралы аварийно-
спасательное оборудование
rescue gear
апаттар бойынша
дерекқор база данных по
происшествиям database on accidents, accidents database
апаттар бойынша
дерекқор базасы база данных по
бедствиям database on
disasters, disaster event database апаттар тарихы история бедствий history of disasters апаттарға
қолданылатын заңнама законодательство применительно к бедствиям
disaster legislation
апаттардың бар тәуекелдері бойынша деректер
данные по
существующим рискам бедствий
hazard-related data
апатты бедственный disastrous
апатты гибельный destructive
апатты катастрофический catastrophic апатты бағалау оценивать бедствие to evaluate disaster апатты бағалау оценка бедствия disaster assessment апаттыбақылау контролировать
бедствие to control disaster апатты болдырмайтын
орман лес,
предотвращающий бедствие
disaster prevention forest
апатты болдырмау предотвратить
бедствие to prevent disaster апатты болдырмау
бойынша әрекет действя по
предотвращению бедствия
disaster prevention activities
апатты дыбыстық
хабарлағыш аварийный звуковой
оповещатель alarm sounder апатты жеңіп шығу справиться с
бедствием to cope with
disaster апатты жер сілкінісі катастрофическое
землетрясение
catastrophic earthquake, disastrous earthquake апатты жер сілкінісіне
байланысты (қираулар туралы);
в связи с
катастрофическим землетрясением (о разрушениях)
in the wake of catastrophic earthquake апатты жұмсарту
шаралары меры смягчения
бедствия disaster mitigation measures
апатты зерттеу исследование
бедствия investigation of disaster
апатты қысқарту (азайту) бойынша талдау
анализ по
сокращению (уменьшению) бедствия
review on disaster reduction
апаттық байланыс
қызметкерлері персонал аварийной
связи emergency
communica tions personnel апаттық басқару
қызметкерлері
персонал аварийного управления
emergency management personnel апаттық бұру (қауіпті
аймақтан) аварийный отвод (из
опасной зоны) emergency withdrawal апаттық дабыл беру
контуры контур подачи
аварийного сигнала alarm circuit апаттық жағдайда
жұмыстарды
жоспарлаушы офицер
офицер планирования работ при аварийной ситуации
emergency planning officer апаттық жағдайда
қатыстырылатын қызметкерлер
персонал,
задействуемый в аварийных ситуациях
back-up personnel
апаттық жарық
кемістігі недостаток
аварийного освещения
lack of emergency lighting
апаттық жарық
контуры контур аварийного
освещения emergency lighting circuit
апаттық жарықтандыру аварийное освещение emergency lighting, emergency
illumination апаттық комиссар, апат
комиссары (сақтандыру
жағдайын тергеу кезінде)
аварийный комиссар (при разборе страхового случая)
average adjuster
апаттық люк аварийный люк hatch escape апаттық медицина
жабдығы аварийное
медицинское оборудование
emergency medical equipment
апаттық операция аварийная операция emergency operation апаттық оттар аварийные огни emergency lights
апаттық оттегі
жабдығы аварийное
кислородное оборудование
emergency oxygen equipment
апаттық сигнал беруді
өшіру отключение
аварийной сигнализации
alarm-silencing
апаттық сигнал берудің
жабдығы оборудование
аварийной сигнализации
actuating alarm equipment, alarm equipment
апаттық сорғы аварийный насос emergency pump
апаттық сөну
құрылғысын сынау
испытание устройства аварийного
выключения
emergency shut-off device test
апаттық тоқтау
(жабдықтың) аварийная остановка
(оборудования) emergency stop апаттық хабарлау аварийное
оповещение alarm warning апаттық химикаттарды
бейтараптандыруға арналған жабдық
оборудование для аварийной
нейтрализации химикатов
emergency chemical neutralization equipment апаттық шаралар аварийные меры emergency measures апаттық эвакуациялау
люгі аварийный
эвакуационный люк emergency hatch, escape hatch апаттық сигнал берудің
жабдығы оборудование
аварийной сигнализации
actuating alarm equipment, alarm equipment
апаттық сорғы аварийный насос emergency pump
апаттық сөну
құрылғысын сынау
испытание устройства аварийного
выключения
emergency shut-off device test
апаттық тоқтау
(жабдықтың) аварийная остановка
(оборудования) emergency stop апаттық хабарлау аварийное
оповещение alarm warning апаттық химикаттарды
бейтараптандыруға арналған жабдық
оборудование для аварийной
нейтрализации химикатов
emergency chemical neutralization equipment апаттық шаралар аварийные меры emergency measures
