ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ЖАЛПЫҒА МІНДЕТТІ БІЛІМ БЕРУ СТАНДАРТЫ
____________________________________________________________________
Жоғары кəсіптік білім БАКАЛАВРИАТ
МАМАНДЫҒЫ 051001 – ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ
СПЕЦИАЛЬНОСТЬ 051001 – ПОЖАРНАЯ БЕЗОПАСНОСТЬ SPECIALITY 051001 – ҒІRЕ SАҒЕТҮ
ҚР МЖМБС 3.08.376-2006
Ресми басылым
Қазақстан Республикасы Бiлiм жəне ғылым министрлігі
Астана
АЛҒЫ СӨЗ
1 Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті жəне Қазақстан Рес- публикасының Төтенше жағдайлар министрлігінің Көкшетау техникалық инсти- туты ƏЗІРЛЕГЕН ЖƏНЕ ҰСЫНҒАН
2 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2005 ж. 23.12
№ 779 бұйрығымен БЕКІТІЛГЕН ЖƏНЕ ІСКЕ ҚОСЫЛҒАН
3 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрілігінің 2004 ж.
07.08 № 671 бұйрығымен бекітілген, 051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойын- ша Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стан- дартының ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН
4 Осы стандартта Қазақстан Республикасының 1999 ж. 07.06 № 389-1 «Бі- лім беру туралы» Заңының жəне Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жыл ғы 02.09 № 1290 «Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын əзірлеу, бекіту жəне əрекет ету мерзімдерінің тəртібі туралы» Қаулысының нормалары іске асырылған.
5 Қазақстан Республикасы Индустрия жəне сауда Министрлігінің Техника- лық реттеу жəне метрология, сертификаттау бойынша комитетімен 2005 ж. 13.09
№ 1584/7-4 хатымен КЕЛІСІЛГЕН
Қазақстан Республикасының Білім жəне министрлігінің рұқсатынсыз осы стан- дартты көбейтуге жəне таратуға болмайды
____________________________________________________________________
УДК 614.841/378/006.354 (47+57) МКС 13.220.01 Т 54
Ключевые слова: государственный стандарт образования, высшее про- фессиональное образование, бакалавр, общеобразовательные дисциплины, ба- зовые дисциплины, профилирующие дисциплины, требования к уровню обра- зованности выпускников, дипломная работа (проект), противопожарная служба, чрезвычайные ситуации, пожаровзрывобезопасность, технологический процесс, автоматизированные системы, пожаротушение, пожарная техника, аварийно-спа- сательное оборудование, военная техника.
____________________________________________________________________
ОМD GPS 3209 Организация и менедж- мент в деятельности ГПС
4 180 5, 6 курсовая работа
КВ 2.2 Компонент по выбору 30 1350
ПД 3 Профилирующие дис-
циплины 32 1440
ОК 3.1 Обязательный компонент 19 855 PBS 3301 Пожарная безопасность в
строительстве 4 180 5, 6 курсовой
проект PBTP
4302 Пожарная безопасность тех-
нологических процессов 4 180 6, 7, 8 курсовой проект PТ 4303 Пожарная тактика 7 315 6, 7, 8 курсовая
работа PTASO
3304 Пожарная техника и ава- рийно-спасательное обо- рудование
4 180 6, 7 курсовая работа
КВ 3.1 Компонент по выбору 13 585
ВСЕГО 128 5760
ДВО Дополнительные виды обучения
ООД Физическая культура
Военная подготовка Огневая подготовка
П Практика:
Учебная 2 30
Производственная 4 300
ПГК Промежуточный государственный контроль
ИГА Итоговая государственная аттес- тация
1) Государственные экза- мены по специальности 2) Написание и защита дипломной работы (про- екта)
8 360
ИТОГО 142 6450
П р и м е ч а н и е
- При реализации образовательных программ бакалавриата высшее учебное заведение име- ет право;
- изменять объем часов, отводимых на освоение учебного материала, для цикла ООД в пре- делах 10%, для циклов БД и ПД в пределах до 20%;
- переносить изучение дисциплин из одного семестра в другой, не нарушая логику освоения образовательной профессиональной программы.
МАЗМҰНЫ
1 Қолдану саласы 1
2 Нормативтік сілтемелер 1
3 Анықтамалар мен қысқартулар 1
4 Мамандық шегінде білім беру бағдарламаларының тізбесі 2
5 Біліктіліктер мен лауазымдар тізбесі 2
6 051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бакалаврының біліктілік
сипаттамасы 2
7 Білім берудің негізгі жалпыұлттық мақсаттары жəне мақсаттар
иерархиясы (пəндер циклдері бойынша) 5
8 Бітіруші түлектердің білімділігі деңгейіне қойылатын талаптар 6 9 051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша білім беру
бағдарламаларының мазмұны 8
10 051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бакалаврды даярлаудың
білім беру ортасына қойылатын талаптар 26
11 Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын əзірлеуге,
жаңартуға (өзгертуге, түзетуге) қойылатын талаптар) 30
Қосымша 33
врпры
ПРИЛОЖЕНИЕ А (обязательное)
ТИПОВОЙ УЧЕБНЫЙ ПЛАН
специальности 051001 – Пожарная безопасность
Срок обучения: 4 года
Академическая степень: бакалавр
Цикл циплиндис-
Код дис-
циплины Наименование дисциплины
Количество Се- местр
Формы контро- кре- ля
дитов часов
1 2 3 4 5 6 7
ООД 1 Общеобразовательные
дисциплины 32 1440
ОК 1.1 Обязательный компонент 22 990
IK 1101 История Казахстана 3 135 1, 2 экзамен K(R) Ya
1102 Казахский (русский)
язык 6 270 1, 2 экзамен
IYa 1(2)103 Иностранный язык 6 270 1, 2 экзамен
Inf 1104 Информатика 3 135 1 экзамен
Eko 2105 Экология 1 45 4 экзамен
Fil 2106 Философия 3 135 3 экзамен
КВ 1.2 Компонент по выбору 10 450
БД 2 Базовые дисциплины 64 2880
ОК 2.1 Обязательный компонент 34 1530
Мat 1201 Математика 6 270 1, 2 экзамен
Fiz 1202 Физика 1 2 90 1 экзамен
Fiz 2202 Физика 2 2 90 2 экзамен
Him1203 Химия 2 90 2 экзамен
IG 1204 Инженерная графика 3 135 1 экзамен TOPGTP
2205 Теоретические основы процессов горения и ту- шения пожаров
3 135 3 экзамен
ЕРBЕ
3206 Электротехника и пожар- ная безопасность элект- роустановок
4 180 4, 5 курсовой проект GPV 3207 Гидравлика и противопо-
жарное водоснабжение 4 180 4, 5 курсовая работа PPA 4208 Производственная и по-
жарная автоматика 4 180 6, 7 курсовой проект
- центральный исполнительный орган Республики Казахстан в области об- разования;
- ТК 47.
11.7.3 В случае инициирования изменений и дополнений в действующие государственные общеобязательные стандарты образования организациями об- разования или ТК 47 предложения и замечание направляются или Министерство образования и науки РК.
11.7.4 Министерство образования и науки поручает ТК 47 изучить посту- пившие от инициаторов предложения и замечание на их обоснованность и целе- сообразность.
11.7.5 ТК 47 проводит экспертизу представленных изменений и дополне- ний в действующие государственные общеобязательные стандарты образования и после одобрения направляет в Министерство образования и науки РК для при- нятия решения.
11.7.6 Утвержденные приказы Министерства образования и науки РК из- менения и дополнения в государственные общеобязательные стандарты образо- вания издаются в виде брошюры-вкладыши к соответствующим действующим стандартам или в виде нового издания стандарта с изменениями.
_______________________________________________________________
Ресми басылым
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТIК ЖАЛПЫҒА МIНДЕТТI БIЛIМ БЕРУ СТАНДАРТЫ
____________________________________________________________________
Жоғары кəсiптiк бiлiм БАКАЛАВРИАТ
051001 – ӨРТ ҚАУIПСIЗДIГI МАМАНДЫҒЫ
____________________________________________________________________
Енгiзу мерзiмi 2006.09.01 1 Қолдану саласы
Осы стандарт «Жоғары кəсіптік білім. Бакалавриат. Негiзгi ережелер» ҚР МЖМБС 5.03.001-2004 негізінде əзірленген жəне білім беру мазмұнына жəне 051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бакалаврларды даярлау деңгейіне қойылатын талаптарды белгілейді.
Стандарттың ережелері олардың ведомстволық бағыныштылығына, ұйым- дастырушы-құқықтық нысандарына жəне оқу нысандарына қарамастан, көрсе- тілген мамандық бойынша бакалаврлар даярлауды жүзеге асыратын, Қазақ стан Республикасының жоғары оқу орындарының қолдануы жəне сақтауы үшін мін- детті.
2 Нормативтiк сiлтемелер
Осы стандартта ҚР МЖМБС 5.03.001-2004 «Жоғары кəсіптік білім. Бака- лавриат. Негізгі ережелерге» № 1 өзгерту енгізу арқылы ҚР МЖМБС 5.03.001- 2004 «Жоғары кəсіптік білім. Бакалавр. Негізгі ережелері».
ҚР МЖМБС 5.05.001-2005 «Жоғары жəне ЖОО кейін білім берудің оқу пəндерін кодтау жүйесіне» сілтеме жасалады.
3 Анықтамалар мен қысқартулар
Бұл стандартта Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңына, ҚР МЖМБС 5.03.001-2004 «Жоғары кəсіптік білім. Бакалавриат. Негізгі ережелер- ге» жəне ҚР МЖМБС 5.05.001-2005 «Жоғары жəне ЖОО кейін білім берудің оқу пəндерін кодтау жүйесіне» сəйкес қысқартулар, терминдер мен анықтамалар қолданылады.
Оларға қосымша бұл стандартта келесі қысқартулар қолданылады:
ЖОО – жоғары оқу орны
ЖБП – жалпы білім беру пəндері БП – базалық пəндер
КП – кəсіптендіру пəндері
ҚББ – қосымша білім беру бағдарламалары МӨҚҚ – Мемлекеттiк өртке қарсы қызмет КƏУЗ – күштi əсер ететiн улы заттар
ТОҚЖҚ – тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары ҚН жəне Е – құрылыс нормалары жəне ережелерi
ТЖ – төтенше жағдайлар
4 Мамандық шегіндегі білім беру бағдарламаларының тізбесі
Мамандық шегіндегі білім беру бағдарламаларының тізбесі жоғары оқу орны ның Кеңесімен тағайындалады.
5 Бiлiктiлiктер мен лауазымдар тiзбесi
051001 – Өрт қауiпсiздiгi мамандығы бойынша бiтiрушiге бакалавр ака- демиялық дəрежесi жəне «iшкi қызмет лейтенанты» арнайы атағы берiледi.
Бітірушілердің біліктілігі мен лауазымдары Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрінің 2002 ж. 22.11 № 273-П бұйрығымен бекітілген, «Басшылар, ма ман дар мен басқа қызметкерлер лауазымдарының біліктілік анықтамалы ғына»
сəйкес анықталады.
Бакалавр мемлекеттік өртті қадағалау инспекторы, өрт сөндіру қызметінің маманы жəне басқа лауазымдарды атқара алады.
Біліктілігі – өрт қауіпсіздігі бакалавры.
6 051001 – Өрт қауiпсiздiгi мамандығы бакалаврының бiлiктiлiк си- паттамасы
6.1 Кəсiптiк қызмет саласы
Бакалаврдың кəсiптiк қызметінің саласы өрт қауіпсіздігі жəне төтенше жағдайлардан қорғау облысы болып табылады.
6.2 Кəсiптiк қызмет объектілері
Бакалаврлардың кəсiптiк қызметінің объектілері өрт қауіпсіздігі жəне тө- тенше жағдайлардан қорғау саласындағы мемлекеттiк ұйымдар, мемлекеттiк басқару органдары болып табылады.
6.3 Кəсiптiк қызмет заттары
Бакалаврлардың кəсiптiк қызметінің заттары: жанғыш заттар мен матери- алдар; олардың өрт қауіпсіздігі режиміндегі өндiрiстік, қоғамдық, тұрғын үйлер мен ғимараттар; олардың өрт қауіпсіздігі режиміндегі мұнай, газ өндiретiн жəне басқа өрт қауiптi кешендер; шаруашылықты жүргізу объектілері, қарым-қатынас
11 Требования к разработке, обновлению (изменению, корректировке) государственных общеобязательных стандартов образования
11.1 Порядок инициирования введения ГОСО.
Внесение изменений и (или) дополнений в государственные общеобяза- тельные стандарты образования осуществляется с соблюдением требований, ус- тановленных постановлением Правительства Республики Казахстан от 02.09.99 г.
№ 1290 «Порядок разработки, утверждения и сроков действия государственных общеобязательных стандартов образования».
11.2 Порядок разработки ГОСО.
Центральный исполнительный орган Республики Казахстан в области об- разования организуют на конкурсной основе разработку государственных обще- обязательных стандартов образования.
11.3 Порядок экспертизы ГОСО.
Порядок экспертизы ГОСО определяется «Инструкцией о порядке прове- дения конкурса проектов государственных общеобязательных стандартов вы- сшего профессионального образования», утвержденной приказом Министерства образования и науки Республики Казахстан от 8 мая 2004 г. № 400.
11.4 Порядок экспериментальной апробации ГОСО.
Утвержденные ГОСО вводятся в действие единовременно во всех орга- низациях образования, независимо от ведомственной подчиненности и формы собственности, с начала последующего учебного года.
При введении новых технологий и методик обучения проводится экспери- ментальная апробация соответствующих ГОСО в организациях образования.
11.5 Порядок утверждения ГОСО.
Утверждение государственных общеобязательных стандартов образова- ния и сроки их действия определяются на основании заключений конкурсной комиссии центральным исполнительным органом Республики Казахстан по со- гласованию с государственным органом по стандартизации, метрологии и сер- тификации.
11.6 Порядок введения в массовый образовательный процесс.
Государственные общеобязательные стандарты соответствующих уров- ней образования обязательные для всех организаций образования, дающих вы- сшее профессиональное образование, независимо от форм собственности, ти- пов и видов.
11.7 Порядок внесения изменений и дополнений в ГОСО .
11.7.1 Изменения и дополнения вносятся в действующие государствен- ные общеобразовательные стандарты образования в целях дальнейшего их со- вершенствования и приведения их в соответствие с основными положениями ГОСО.
11.7.2 Внесение изменений и дополнений в ГОСО осуществляют:
- организации образования:
прикладными компьютерными программами в области пожарной безопасности.
Во время прохождения практики слушатель должен ознакомиться и изучить па- кет прикладных компьютерных программ, используемых в различных областях пожарной безопасности, провести с использованием данных программ типовые расчеты, оформить результаты в виде отчета по практике. Учебная практика про- водится в учебно-пожарной части вуза.
Производственная практика – целью практики является ознакомление с технологией производства и организацией работы служб пожарной безопас- ности на предприятиях. Местами проведения практики являются аппараты и подразделения противопожарной службы Министерства Республики Казахстан по чрезвычайным ситуациям. Во время прохождения практики слушатель дол- жен: - ознакомиться с техникой и технологией производства посещаемых во вре- мя практики предприятий, работой основного технологического оборудования, технико-экономическими показателями работы предприятия;
- изучить системы предприятия, обеспечивающие безопасность техники и технологии для человека и окружающей среды, организацию и принцип работы пожарной безопасности и охраны труда, пожарной, радиационной и других ви- дов безопасности на предприятии;
- получить навыки работы с нормативно-техническими документами по пожарной безопасности, навыки общения в рабочем коллективе;
- собрать сведения, характеризующие производственную деятельность предприятия, его влияние на рабочий персонал, структуру и принципы работы подразделений предприятия, отвечающих за пожарную безопасность на пред- приятии;
- оформить результаты практики в виде отчета и защитить его.
10.10 Количественные и качественные параметры академического и вспо- могательного персонала.
Реализация образовательной программы подготовки бакалавров обеспечи- вается научно-педагогическими кадрами, имеющими, как правило, базовое об- разование, соответствующее профилю преподаваемой дисциплины и системати- чески занимающимися научной и научно-методической деятельностью.
Академический персонал должен иметь, как правило, академическую сте- пень магистра или ученую степень доктора и/или кандидата наук.
10.11 Требования к абитуриентам и «входным» испытательным процеду- рам, нормам (критериям) оценки.
Предшествующий уровень образования абитуриентов – среднее образова- ние. Абитуриент должен иметь документ государственного образца о среднем образовании.
Входные испытательные процедуры устанавливаются в соответствии с Ти- повыми правилами приема в высшие учебные заведения Республики Казахстан.
құралдары; заттардың жанғыштығын азайту құралдары, тұтанудың пайда бо- луын қадағалау құралдары мен тəсілдері болып табылады.
6.4 Кəсiптiк қызмет түрлерi
051001 – Өрт қауiпсiздiгi мамандығы бойынша бакалаврлар келесi кəсiптiк қызмет түрлерiн орындай алады:
- ғылыми тəжiрибелік-зерттеу;
- есептiк-жобалау;
- өндiрiстiк-басқару;
- ұйымдастыру-технологиялық;
- бiлiм беру (педагогикалық).
Ғылыми тəжiрибелік-зерттеу қызметi:
- қолда бар жəне жаңадан жасалатын материалдардың өрт қауiпсiздiгiн зерт- теу, жанғыш материалдарды жалынның əсерінен қорғау жəне олардың өрт төзiм- дiлiгiн арттыру, өрт қауiпсiз өндiрiстiк циклдарды əзiрлеу, өрт сөндiру мен өрттi бақылау тəсiлдерiн əзiрлеу жəне жетiлдiру, өрттің себептері мен салдарын баға лау.
Есептiк-жобалау қызметi:
- тұрғын үйлердің, əкiмшiлiк жəне өндiрiстiк ғимараттар мен құрылыстар- дың қолданылып жүрген жəне жаңа жасалатын жобаларын өрт-жарылыс қауiпсiз- дi гiнің қолданылып жүрген нормаларына сəйкестігін бағалау, қажет болған жағ- дайда жобаларды өзгерту жəне толықтыру;
Өндiрiстiк-басқару қызметi:
- МӨҚҚ бөлiмшелері басшыларының мiндеттерiн орындау жəне өрт қауiпсiздiгiн қадағалау органдарында жұмыс iстеу қабiлеттiлігі;
Ұйымдастыру-технологиялық қызметi:
- қолданылып жүрген технологиялардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, оларға қажеттi өзгертулер мен түзетулер енгiзу қабiлеттілігi, пайда болған өрт- тердi жою бойынша қажеттi шешiмдер мен шаралар қолдану қабілеттілігі;
Бiлiм беру (педагогикалық) қызметi:
- тыңдаушылармен өрт қауiпсiздiгi бойынша бастауыш жəне орта кəсіптік білім деңгейде сабақ жүргiзу қабілеттілігі.
6.5 Кəсiптiк қызмет функциялары
Бакалавр өзiнiң кəсiптiк қызметiнде келесi функцияларды орындайды:
- өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, ТЖ ескерту жəне тіршілік əрекетінің қауiпсiздiгi бойынша жұмыстарды жүргiзу;
- өрт қауiпсiздiгi ережелерi бойынша оқыту жəне нұсқаулар беру;
- өрт қауiпсiздiгi бойынша талаптардың орындалуын бақылауды жүзеге асыру.
6.6 Кəсiптiк қызметтiң типтiк мiндеттерi
Бакалавр өзiнiң кəсiптiк қызметiнде келесi мiндеттердi шешедi:
- кəсiптiк деңгейiн жоғарылату;
- басқарма мен қызметкерлердi заң, нормативтiк-құқықтық жəне өзге құжаттарда болған өзгертулер туралы хабардар ету;
- өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге қатысты нұсқаулар мен басқа құжат- тарды əзiрлеу;
- төтенше жəне апаттық жағдайларды болдырмаумен, сондай-ақ олардың салдарын жоюмен байланысты жұмыстарды жүргiзу;
- нормативтiк-техникалық, есептiк жəне өзге құжаттаманы құрастыру.
6.7 Кəсiптiк қызмет бағыттары
Бакалаврдың кəсiптiк қызметi өрт қауіпсiздiгiн қамтамасыз етуге, ТЖ болдырмауға бағытталған.
6.8 Кəсiптiк қызметтің мазмұны
Бакалаврдың кəсiптiк қызметінің мазмұны жобаларды, бағдарламаларды, техникалық шешiмдерді жəне өрт, өнеркəсіптік, химиялық, радиациялық жəне басқа қауiпсiздiк түрлерi бойынша шараларды əзiрлеу, іске асыру жəне бақылау;
өрт қауiпсiздiгi жəне төтенше жағдайлардан қорғау саласындағы мəселелердi шешуге қатысты зерттеу, ғылыми тəжiрибелік, аудиторлық жəне басқа қызмет түрлерiн жүзеге асыру болып табылады.
6.9 051001 – Өрт қауiпсiздiгi мамандығы бойынша бакалаврдың түйінді құзыреттеріне қойылатын талаптар
Бітіруші түлек:
- өрт қауiпсiздiгi жəне төтенше жағдайлардан қорғау талаптарының бұзы- луын қамтамасыз ететін, табиғи жəне техногенді процестер туралы;
- өрт қауіпсіздігі талаптарының қазіргі амалдарына негізделген, адам мен адамзаттың көп функционалды қызметі туралы;
- танудың озық ғылыми əдістерінің мүмкіндіктері жəне оларды өрт қауіп- сіздігі проблемаларын шұғыл шешу үшін қажетті деңгейде пайдалану тура- лы; - өрт қауіпсіздігі қатынасында адамдар, адам мен қоғам арасындағы қатынастарды реттейтін, этикалық, құқықтық нормалар, сондай-ақ оларды практикалық, техника-экономикалық, əлеуметтік, өндірістік жəне өзге түрдегі бағ дарламаларды іске асыру кезінде қолдану туралы;
- өз мамандығының мəні жəне əлеуметтік-қоғамдық маңыздылығы;
бакалаврдың кəсіптік қызметін қамтамасыз ететін, негізгі проблемалар туралы түсінікте болуы керек;
- Қазақстан Республикасы Конституциясының негізгі ережелерін жəне өрт қауіпсіздігі жəне төтенше жағдайлар саласындағы нормативтік актілерді;
- өрт қауіпсіздігі саласындағы стандарттау, сертификаттау жəне өлшеу тех- никасы принциптерін;
- өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін өткізілетін шаралардың техника- экономикалық жəне өрт-экономикалық тиімділігін бағалау əдістерін;
- өрт, химиялық, радиациялық қауіпсіздік негіздерін, зиянды факторлардың улы əсерінің ерекшелігі мен механизмін;
- өрттерді жəне ТЖ жою үшін негізгі жəне қосымша техникалық құрал- дарды;
ваются ведущими специалистами кафедры и включают в себя основные регла- ментирующие документы, в том числе:
- инструкции, направляющие студента в процессе самостоятельной работы;
- графики самостоятельной работы студентов, рассчитанные на весь пери- од изучения дисциплины;
- система заданий, соответствующая основным разделом типовой и рабо- чей программы;
- тематика курсовых и дипломных работ;
- списки основной и дополнительной литературы;
- виды консультативной помощи;
- виды и формы контроля;
- критерии оценки, рекомендуемый объем работы, ориентировочные сроки ее предоставления.
Самостоятельная работа студентов организуется по каждой дисциплине учебного плана с учетом основных разделов типовой и рабочей программы. Са- мостоятельная работа студентов проводится в аудиторное и внеаудиторное вре- мя и включает в себя процесс подготовки студентов к практическим и лаборатор- ным занятиям, экзаменам. Контроль самостоятельной работы студентов может носить письменную и устную формы, направленные на достижение конечного результата.
10.8 Требования к материально-техническому обеспечению образователь- ного процесса определяются в учебной программе конкретного курса или дис- циплины и должны быть ориентированы на расширение его технологических возможностей.
Высшее учебное заведение, реализующее основную образовательную про- грамму подготовки бакалавра по специальности 051001 – Пожарная безопас- ность, должно располагать материально-технической базой, учебной пожарной частью, учебно-тренировочным центром, полигонами, пожарно-техническим во- оружением, аварийно-спасательным оборудованием, базой газодымозащитни- ка, СИЗОД и военной техникой, спортивными сооружениями, обеспечивающими проведение всех видов практической, лабораторной, дисциплинарной и междис- циплинарной подготовки и научно-исследовательской работы слушателей, пре- дусмотренных учебным планом вуза и соответствующим действующими проти- вопожарными нормами и правилами.
Лаборатории высшего учебного заведения должны быть оснащены ши- рокими наборами типовых и модульных узлов и элементов, промышленными и специализированными образцами приборов, которые обеспечивают практичес- кое изучение методов, приборов и технологий в соответствии с содержанием об- разовательных программ данной специальности подготовки бакалавра.
10.9 Обеспечение практик
Учебная практика – целью практики является приобретение навыков рабо- ты с пожарно-техническим, аварийно-спасательным оборудованием, СИЗОД и
10.6 Информационное обеспечение образовательного процесса (доступ к учебной, научной, информационной базам, включая международные источники данных, размещаемых в электронных библиотеках).
Реализация образовательных программ бакалавриата обеспечивается сво- бодным доступом к учебной, научной, информационной базам, включая между- народные источники данных, размещаемых в электронных библиотеках, а также к библиотечным фондам и базам данных, наличием методических пособий и ре- комендаций по всем дисциплинам и по всем видам занятий-практикумам, курсо- вому проектированию, практикам, а также наглядными пособиями, аудио- и ви- деоматериалами.
Лабораторными практикумами должны быть обеспечены дисциплины:
физика, химия, информатика, теоретические основы процессов горения и тушения пожаров, электротехника и пожарная безопасность электроустановок, пожарная безопасность в строительстве, пожарная безопасность технологичес- ких процессов, пожарная техника и аварийно-спасательное оборудование, произ- водственная и пожарная автоматика.
Практические занятия должны проводиться по дисциплинам: история Ка- захстана, философия, иностранный язык, казахский (русский) язык, математика, инженерная графика, информатика, экология, гидравлика и противопожарное во- доснабжение, организация и управление в ГПС, спасательная и пожарно-стро- евая подготовка, теоретические основы процессов горения и тушения пожаров, электротехника и пожарная безопасность электроустановок, пожарная безопас- ность в строительстве, пожарная безопасность технологических процессов, по- жарная техника и аварийно-спасательное оборудование, производственная и по- жарная автоматика, пожарная тактика, физическая культура, военная и огневая подготовка.
Библиотечный фонд должен содержать необходимую учебно-методичес- кую литературу по специальности соответственно установленным квалификаци- онным требованиям, предъявляемым к образовательной деятельности.
10.7 Методологическое сопровождение с последовательным усилением ак- цента на самостоятельную работу студентов
Самостоятельная работа выполняется студентами в рамках академической дисциплины под руководством преподавателя как в аудитории, так и во внеауди- торное время. Самостоятельная работа студентов направлена на формирование умений и навыков практического решения задач, на развитие логического мыш- ления, творческой активности, исследовательского подхода в освоении учебного материала, познавательных способностей. Организация самостоятельной работы студентов осуществляется в соответствии с основными нормативными докумен- тами вуза, в том числе с учебными планами, типовыми рабочими программами, материалами для самостоятельного изучения разделов курса. Самостоятельная работа студентов, обучающихся по кредитной системе, составляет 70% от общей трудоемкости курса. Материалы самостоятельной работы студентов разрабаты-
- еңбек қауіпсіздігі жəне оны қорғау негіздерін, алғашқы медициналық көмек көрсетуді;
- өрт қауіпсіздігі саласындағы міндеттерді шешуге бағдарланған, базалық тілдер мен программалау тілдерін, типтік программалық өнімдерді білуі керек;
- өзінің кəсіптік жəне қоғамдық қызметін сауатты жүзеге асыра білуі;
ағымдағы жұмыс бойынша жəне келешекке мақсат қою жəне міндеттерді қалып- тастыра білуі;
- білім беру деңгейін, ғылыми өрісін, құзыретін, біліктілігін жоғарылату, жаңа білім, ілім мен дағдыларды иелену, қазақ, орыс жəне шет ел тілдерін білуді жетілдіру бойынша өзінің потенциалды мүмкіндіктерін іске асыра білуі;
- ақпараттық өнімдерді іздеу, жинау, сақтау, өңдеу жəне қолдану үшін ин- форматика мен компьютерлік техника құралдарын пайдалана білуі; өз қызметінің саласын кеңейтуге немесе сипатын өзгертуге дайын болуы керек;
- өрт қауіпсіздігі, төтенше жағдайларда қорғау, тіршілік əрекетінің қауіп- сіздігі, информатика саласындағы білімдері мен ілімдерін тиімді пайдалану;
- əлеуметтік-гуманитарлық, жаратылыстану, жалпы кəсіптік жəне арнайы пəндер саласындағы басты бағыттар стратегиясында бағдарлану, сондай-ақ олар- дың əдістерін өзінің кəсіптік жəне өндірістік қызметінде пайдалана білу;
- ойлау мəдениеті, диалектика мен логиканың жалпы заңдарын пайдалану, өзінің кəсіптік қызметінің нəтижелерін ауызша жəне жазбаша түрде баяндау;
- шаруашылықты жүргізу объектілерінің өртке қарсы жағдайын бағалау жəне болжау, өрттер мен ТЖ жою кезінде күштер мен құралдарды басқару дағдыларын иеленуі керек;
- өрт қауіпсіздігі, төтенше жағдайлардан қорғау саласындағы заңды, нор- мативтік-құқықтық база мəселелерінде;
- өрт қауіпсіздігі, төтенше жағдайлардан қорғау, тіршілік əрекетінің қауіп- сіздігі саласындағы шараларды ұйымдастыру, өткізу жəне бақылау мəсе ле- лерінде;
- сараптама мен аудит жүргізу, техникалық құжаттаманы əзірлеу жəне құрастыру, кəсіпорындардың, ұйымдардың жобаларын, бағдарламаларын əзір- леу жəне құрастыру мəселелерінде;
- өрт қауіпсіздігі жəне ТЖ жою проблемалары бойынша ғылыми тəжі- рибелік-зерттеу жұмыстарын жүргізу саласында;
- өрт қауіпсіздігі, төтенше жағдайлардан қорғау жəне тіршілік əрекетінің қауіпсіздігіне қатысты, кəсіптік қызметтің барлық аспектілерінде құзыретті бо- луы керек.
7 Білім берудің негізгі жалпыұлттық мақсаттары жəне мақсаттар ие- рархиясы (пəндер циклдері бойынша)
051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бакалаврларды даярлаудың білім беру бағдарламаларының негізгі мақсаттары:
- патриотизм, Қазақстан Республикасы халықтарының достығы, мəдени салт-дəстүрлерге құрмет көрсету рухында тəрбиелеу;
- бітірушінің жалпы адамзаттық жəне əлеуметтік-жеке тұлғалық құн ды- лықтарын қалыптастыру;
Жалпы білім беру пəндері циклы жеке тұлғаның үйлесімді жəне жан- жақты дамуына бағышталады.:
- құқықтық, этикалық, дене мəдениетін, ойлау мəдениетін қалыптастыру;
- бакалаврды тілдік дайындау;
Базалық пəндер циклының мақсаты:
- кəсіптік пəндерді меңгеру үшін қажетті, іргелі білімді қалыптастыру;
Кəсіптендіру пəндері циклының мақсаты:
- кəсіптік қызметте іске асыру үшін қажетті, теориялық жəне практикалық білімді, ілімдер мен дағдыларды қалыптастыру болып табылады.
8 Бітіруші түлектердің білімділігі деңгейіне қойылатын талаптар 8.1 Жалпы білімділігіне қойылатын талаптар
051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бітіруші жалпы білім беру пəн- дері бойынша даярланған болуы керек, негізгі пəндердің негіздерін білуі керек.
8.2 Əлеуметтік-этикалық құзыреттерге қойылатын талаптар 051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бітіруші түлек:
- Қазақстан халықтары өмірінің оқиғаларының, фактілерінің, дəстүрлерінің сабақтастығын түсінуі керек; бүгінгі күн мен болашақтың проблемаларын шешу үшін тарихи тəжірибенің практикалық маңызын сезінуі керек;
- өркениттің дамуында ойлау мəдениетінің атқаратын ролін, қазіргі өркениеттің қалыптасуында ақпараттық жəне компьютерлік технологиялардың маңызын, техниканың əлеуметтік-философиялық проблемаларын, техникалық прогрестің қозғаушы күштері мен заңдылықтарын, инженерлік-техникалық қызметтің мақсаттары мен тағайындалуын, оның гуманистік-адамгершілік мағы- насын түсінуі керек;
- əлемде жəне өз елінде болып жатқан саяси процестерді талдауы жəне бағалауы керек жəне осы негізде берілген қоғамдағы өзінің орнын, өз міндет- терін, өзінің ролін дұрыс анықтауы керек;
- мəдениеттің, адамгершілік пен діннің өзара байланысын, мəдениет пен техниканың ара қатынасын талдаудың негізгі дағдыларын меңгеруі керек;
- қазақ ұлттық мəдениетінің пайда болуы мен дамуының негізгі тарихи алғышарттарын, Қазақстанның қалыптасуы мен дамуында ұлттық мəдениеттің жəне басқа халықтар мəдениеттерінің атқаратын ролін білуі керек;
- табиғат пен қоғамда болып жатқан процестер мен құбылыстар туралы тұтас түсінікте болуы керек;
- өрт қауіпсіздігінің адамзат қоғамының экономикалық дамуымен өзара байланыстағы проблемалары туралы түсінікте болуы керек;
10 Требования к образовательной среде подготовки бакалавра по спе- циальности 051001 – Пожарная безопасность
10.1 Организация учебного процесса, определение структуры учебного года осуществля.тся самостоятельно высшим учебным заведением (далее – вуз).
ВУЗ в рамках академической свободы делит учебный год на академические периоды (семестры, триместры), по своему усмотрению вводит блочно-модуль- ную систему организации процесса обучения.
Все учебные, контрольные мероприятия образовательного процесса, про- должительность практик, каникул праздничные дни отражаются в академичес- ком календаре, который утверждается руководителем организации образования.
Учебные мероприятия должны включать весь период теоретического обу- чения, в том числе должны учитывать научно-исследовательскую работу слуша- телей, практикумы, лабораторные и курсовые работы.
Курсовые работы (проекты) рассматриваются как вид учебной работы по дисциплине и выполняются в пределах кредитов, отводимых на ее изучение.
Контрольные мероприятия должны включать периоды рубежного контро- ля, промежуточную аттестацию (зачетно-экзаменационные сессии), промежу- точный государственный контроль после 2 (3) курса и итоговую государствен- ную аттестацию.
10.2 Основным критерием завершенности образовательного процесса в ба- калавриате является освоение студентом не менее 128 кредитов или 5760 акаде- мических часов теоретического обучения, не менее 6 кредитов практики. При этом студент должен освоить 75 кредитов или 3375 академических часов по обя- зательному компоненту и 53 кредита или 2385 академических часов компонента по выбору.
10.3 На написание и защиту дипломной работы (проекта) отводится 8 кре- дитов или 360 академических часов.
10.4 В течение одного академического периода студент очной формы обу- чения должен освоить 12-18 кредитов или 540–810 академических часов.
Продолжительность каникул в учебном году устанавливается в соответс- твии с Положением о прохождении службы лицами рядового и начальствующего составов органов внутренних дел Республики Казахстан.
10.5 При заочной и дистанционной формах обучения в течение одного ака- демического периода студент осваивает 9–12 кредитов или 405–540 академичес- ких часов и нормативный срок обучения увеличивается высшим учебным заве- дением до 5 лет.
Студенту заочной формы обучения должна быть обеспечена возможность контактной работы с преподавателем не менее 6 недель в учебном году.
Для реализации дистанционного обучения образовательные программы должны быть обеспечены учебно-методическими материалами на электронных носителях, в том числе с выводом в Интернет на сайте организации образования.
продолжение таблицы 1
1 2 3 4
спасательное оборудование; пожарные рука- ва и рукавные базы; огнетушители; пожар- ные насосы; приборы и аппараты для получе- ния и подачи воздушно-механической пены;
основные, специальные, вспомогательные пожарные и аварийно-спасательные автомо- били; техническая служба гарнизона; орга- низация эксплуатации пожарных автомоби- лей; система технического обслуживания и ремонта пожарных автомобилей.
КВ 3.2 Компонент по выбору 585 13
ВСЕГО 5760 128
4 Дополнительные виды обучения ООД Физическая культура
Военная подготовка Огневая подготовка
П Практика:
Учебная 30 2
Производственная 300 4
ПГК Промежуточный государственный конт- ИГА рольИтоговая государственная аттестация
Государственные экзамены по специальнос- тиНаписание и защита дипломной работы (про-
екта) 360 8
ИТОГО 6450 142
П р и м е ч а н и е:
Расшифровку компонента по выбору дает высшее учебное заведение самостоятельно с ука- занием дисциплин, устанавливаемых советом вуза и по выбору студентов.
9.2 В типовой учебный план специальности бакалавриата на базе средне- го профессионального образования включаются дисциплины циклов ООД, БД, ПД. При этом цикл ООД формируется с учетом содержания объема дисциплин, предусмотренных в рамках образовательных программ специальностей среднего профессионального образования.
Типовой учебный план специальности бакалавриата на базе высшего про- фессионального образования предусматривает только дисциплины циклов БД и ПД.
- қазақ, орыс, шетел тілдерін меңгеруі керек;
- адамның дамуында жəне маманды даярлауда дене мəдениетінің атқаратын ролін түсінуі керек;
- өзінің кəсіптік қызметінің əлеуметтік аспектілерін есепке алуы жəне ба- рабар бағалауы керек;
- заңды маңызды жағдайлардағы қызметтің бағдарламасын қалыптастыруға қабілетті, құқықтық сананың анықталған деңгейін иеленуі, өзінің тəртібін заңды нормалардың талаптарына бағындыру үшін жеткілікті, құқықтық мəдениетті меңгеруі керек.
8.3 Экономикалық жəне ұйымдастырушы-басқарушылық құзыреттеріне қойылатын талаптар
051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бітіруші түлек:
- ғылыми-зерттеу, есептік-жобалау, өндірістік-басқару, ұйымдастыру-техно- логиялық, білім беру (педагогикалық) қызметтерін жүзеге асыруда құзыретті бо- луы керек;
- қауіпсіздіктің өрт, радиациялық, химиялық жəне өзге түрлерінің негіз- дерін білуі керек;
- өрт қауіпсіздігінің өндірістік процестер мен жабдықтарға қойылатын не- гізгі талаптарын білуі керек;
- өрт қауіпсіздігі саласындағы стандарттау жəне сертификаттау мəселе- лерінде құзыретті болуы керек;
- мониторингтік ақпаратты өңдеу облысында құзыретті болуы керек;
- өрт-техникалық сараптама мен аудит жүргізу мəселелерінде құзыретті болуы керек;
- өрт-техникалық құжаттама мен есептілікті əзірлеу мен құрастыруда құзы- ретті болуы керек;
- Қазақстан Республикасының өрт қауіпсіздігі жəне төтенше жағдайлардан қорғау саласындағы заңдары мəселелерінде құзыретті болу керек.
8.4 Кəсіптік құзыретке қойылатын талаптар
051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бітіруші түлек:
- оның өрт қауіпсіздігі қатынасында өндірістік жағдайды талдау жүргізе білуі, төтенше жағдайларды болдырмау жəне ескерту үшін шешімдер қабылдауы жəне тіршілік əрекетінің қауіпсіздігін ұйымдастыруды қамтамасыз етуі керек;
- операциялық жүйелер құралдарын пайдалана білуі, операциялық жүйе- лердің қатынастарын түсінуі жəне оларға дұрыс əсер тигізуі керек, мəтіндік жəне графикалық редакторларды пайдалана білуі керек;
- кəсіптік қызмет заттарын пайдалана білуі керек;
- кəсіптік қызмет үшін қажетті, маңызды пəндердің негізгі бөлімдерін білуі керек.
8.5 Өтпелілік пен белгісіздік үдей түсуі жағдайында географиялық жəне əлеуметтік жұмылдыруға, кəсіби, экономикалық, əлеуметтік мəндердің ауысуы- на дайын болуға қойылатын талаптар
051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бітіруші үнемі өзгеріп оты- ратын əлеуметтік, экономикалық жағдайларға бейімделе білуі керек, техника мен технологияның жетілуіне, ғылыми-техникалық прогресс жетістіктеріне ұтқыр болуы жəне оларды қабылдай білуі керек.
8.6 Оқу пəндерінің негізгі циклдері бойынша білімділікке қойылатын та- лаптар
051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бакалавр ЖБП циклінің пəндерін зерделеу нəтижесінде:
- Қазақстан тарихының, философияның, экономикалық теорияның жəне басқа əлеуметтік-гуманитарлық пəндердің негізгі ережелерін білуі керек;
- қазақ, орыс, шет ел тілдерін меңгеруі керек;
- экологияның, информатиканың негізгі бөлімдерін білуі керек.
051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бакалавр БП циклінің пəн дерін зерделеу нəтижесінде математиканың, физиканың, қолданбалы меха- никаның, электр техникасының, гидравликаның, өрт автоматикасының, жану про- цестерінің теориялық негіздерінің, инженерлік графиканың негізгі бөлімдерін білуі керек, сондай-ақ кəсіптік пəндерді зерделеу үшін қажетті базалық білімі бо- луы керек.
051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша бакалавр КП циклінің пəндерін зерделеу нəтижесінде таңдалған саладағы кəсіптік қызметтің барлық түрлерін жүзеге асыру, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жəне ТЖ жою бойын- ша негізгі қызметтер мен міндеттерді орындау үшін қажетті білімді, ілімдер мен дағдыларды иеленуі керек.
9 051001 – Өрт қауіпсіздігі мамандығы бойынша білім беру бағдар ла- маларының мазмұны
9.1 1- кесте Пəндер
циклінің қысқаша
аталуы
Пəндердің аталуы жəне олардың негізгі бөлімдері
Еңбек сыйым- дылығы,
сағатпен
Көлемі, кредит-
пен
1 2 3 4
ЖБП1 Жалпы білім беру пəндері 1440 32
МК 1.1 Міндетті компонент 990 22
КТ 1101 Қазақстан тарихы
“Қазақстан тарихына” кіріспе.
Қазақстан ежелгі дəуірде. Қазақстанның еже- л гі тарихы. Палеолит (ежелгі тас ғасыры), мезолит (орта тас ғасыры), Неолит (жаңа тас ғасыры). Қола дəуірі. Ерте мемлекеттік
135 3
продолжение таблицы 1
1 2 3 4
бычи, хранения и переработки нефти, не- фтепродуктов; особенности пожарно-техни- ческой экспертизы технологической части проекта; пожарно-техническое обследование технологического оборудования действую- щего производства.
PT 4303 Пожарная тактика
Основные направления государственной по- литики в области борьбы с пожарами; орга- низация тушения пожаров в городах и насе- ленных пунктах; боевые действия пожарных подразделений, выбор приемов и способов их ведения; разведка пожара; сосредоточение и введение сил и средств; тактические воз- можности пожарных подразделений; теоре- тические основы локализации и ликвидации пожаров; расчет сил и средств на тушение по- жаров различными огнетушащими состава- ми; основы прогнозирования обстановки на пожаре; принятие и реализация решения на тушение пожара, контроль за исполнением решений; управление силами и средствами на пожаре; оперативный штаб; спасание лю- дей, выполнение специальных работ, обеспе- чивающих решение основных задач на пожа- ре; предварительное планирование боевых действий; пожарно-тактическая подготовка;
изучение и разбор пожаров; тактика тушения пожаров на открытом пространстве, в здани- ях, сооружениях и на объектах транспорта.
315 7
PTASO 3304 Пожарная техника и аварийно-спасатель- ное оборудование
Основные виды материалов, применяемых в пожарной и аварийно-спасательной технике;
способы изготовления и обработки деталей;
предохранение металлов от коррозии; плас- тмассовые и резинотехнические изделия; го- рюче-смазочные материалы и технические жидкости; пожарно-техническое и аварийно-
180 4
