شزرا نییعت ییاذغ
ردوپ هفرخ هایگ یسررب و
هریج رد نآ حوطس ریثأت رب
غرم درکلمع یاه
راذگمخت
یلامج اضردمحم
1
، *
ینابرق اضردمحم راطاط دمحا ،2
یرلااس هیمس ،2
، 2
یجاچ یضترم
3
1 . ،یماد مولع هورگ ،ماد ۀیذغت دشرا یسانشراک یوجشناد دکشناد
ۀ ییاذغ عیانص و یماد مولع هاگشناد ،
،ناتسزوخ نیمار یعیبط عبانم و یزرواشک
یناثلام ـ ناریا
2 . رایداتسا ،یماد مولع هورگ دکشناد
ۀ ییاذغ عیانص و یماد مولع
، یناثلام ،ناتسزوخ نیمار یعیبط عبانم و یزرواشک هاگشناد ـ
ناریا
3 . ،یماد مولع هورگ رایشناد دکشناد
ۀ ییاذغ عیانص و یماد مولع
، نم و یزرواشک هاگشناد یناثلام ،ناتسزوخ نیمار یعیبط عبا
ـ ناریا
:هلاقم لوصو خیرات 07
/ 02 / 1394 :هلاقم شریذپ خیرات
24 / 03 / 1394
هديكچ شزرا ییاذغ ردوپ اکگ هضرخ و نآ رکثأت رب
،درللمع تافص یفکک و یمک خت
،غرم و هجنسارض یاه غرتم یلثمدکووت رد ،راذتهمخت یاته
ود هناگادج شیامزآ دش یسررب
ی ا ز 120 ه طق غرم راذهمخت نروههو یاه(
نیلا )W-36
رد بواق حرط
ًلاماک یضداصت راهچ اب و راتمکت
جنپ دش دافتسا یراذهمخت درللمع رب هضرخ اکگ رثا یسررب یارب رارلت ی
غرم هب اه تدم عاه هتفه رکج حوطس یواح یاه نوگاتنوگ
ردوپ هضرخ اکگ (
،رفص
،ود ،شی هس و دصرد ) ار رک عضایرد یدند
نازکم نکئتورپ ،ماخ یژرنا
،ماخ یبرچ و ،ماتخ رتبکض هتنومن ماتخ یاته
هضرخ هب بکترت 67 / 2921 رب یرواکولکک مرگولکک
ۀدام
،شاخ 28 / 22
،دصرد 99 / 3 و ،دصرد 47 / 9 شاخ ۀدام دصرد دوتب
ی یژرتنا تباق
عخوس زاسو و یرهاف یقکقح هضرخ هب بکترت 70 / 1864 و 08 / 1956 یرواکولکک رب
مرگولکک م ۀدا شاخ دوب ی حوطس اتکگ ردوپ هتضرخ
درللمع رب یرثا رکج رد غرم
یاه راذهمخت عشادن ی مالحتتسا ،هتتسوپ
عماختض ،هتتسوپ تنر ۀدرز تخت ،غرتم نزو ،نادتمخت نزو
،عکادیوا داد ت لولکووض درز
،گرزب و نزو نیرتگرزب لولکووض رد غرم هیذهت یاه اب دش
ردوپ هتب هتضرخ اکگ عبت ن
ناگدتنرپ دهاتش
دوب رتاکب ( 05 /
>0 ی)P
رب رتکج رد هضرخ اکگ ردوپ زا دافتسا ،رضاح قکقحت جیاتن ساسا تافتص ،راذتهمخت یاته
ک ک تف ی تخت غرتم و
هجنسارض اه ی ووت ک لثمد ی یم دوبهب ار نیاربانب یداخب
م ی ناوت ردوپ هضرخ اکگ ار
ات لطس هس دصرد رد ذهت ی غرم یاه راذتهمخت دافتتسا
درک ی دیلك هژاو هتسوپ مالحتسا:اه یژرنا ،
عخوس باق و
، درز نر ،زاس
،ینادمخت لولکووض
،نروههو یواه دحاو
هرود
18 هرامش
1 راهب 1395
هحفص یاه 118 - 107
همدقم یط ناکواس یدامتم هب روظنم شیازضا درتللمع هتب
تاتبککرت
یتنآ یلکتوکب هجوت یدایز دش عسا قتیرطزا تابککرت نیا ی
رتتب کقتتت م رکثأتتت عتتک مج
شهاتتک اتتب و دور یتتبورلکم
عنوفع صاح یاه یراتمکب ماوع زا
دزاتب ،از کاروتخ
ار
یتم دوبهب دنتاخب
[ 17 ]ی شیازتضا یتنارهن اته صوتصخرد
ۀدافتسا شکب زا دح یتنآ زا شکتوکب اه رد دکووت دروآرض یاته
،یماد عاب هقلاع یدنم رد نکمز حرش ت بو یاتهرالهار
نیزهیاج یارب
لرتنک شیازتضا و یراتمکب عملاتس
ناوتکح
عسا دش ی
دافتسا زا تلاوصحم یهاکگ
،ی کبط ینیزهیاج
شخبدکما یارب
ندکسر هب نیا فده شیازتضا عاب و عسا
دزاب ،کاروتخ عملاتس
اهتتسد ،شراوتگ و
یتنمیا یتتاذ
یم دوش [ 18 ] ی
هضرخ ی ا نکپرپ اب(
مان یتملع
Portulaca oleracea L.
)
یهاکگ شی هواس عسا ی نیا اکگ یفلع هب تروص درتت گ رد
یحاون رک مرگ یم ر دیو و رد یخرب قطانم هب تروص یزبس
زات دافتسا یم دوش [ 3 ]ی شرازتگ ساتسارب ،تواتفتم یاته
هضرخ نکب 17 ات 27 دصرد نکئتورپ دراد هک اتب ریاتس عباتنم
یراجت شزرااب نکئتورپ یهاکگ نونمه ی هجنو باق هت یاقم
عسا [ 6 ] هضرخ ی نکماتیو ینغ عبنم یاه
،C
،E
نتوراتکاتب و
عسا [ 19 ]ی هضرخ نم عب یهاکگ زبس ینغ زا یاهدکسا برتچ
اهما - 3 کبقزا شکنوونکوافوآ دکسا
و اتهما برتچ یاهدکسا -
6
شکئوونکودکسا نونمه عسا
هک ره ود یارتب دتشر یت کبط
،نا نا
،یتملاس و یرکگولج زا
زورتب یراتمکب اته یرورتض
عسا [ 26 ]ی روتتکط تتیذهت رد هتتضرخ اتتکگ زا دافتتتسا اتتب هتتطبار رد
وص یدودحم تا واطم اتب یعسا هتضرگ تر
تضرخ ندوزتضا
غرم ۀرکج هب شاخ راذهمخت یاه
، خت نزو و دکووت غرم
اه
اهما برچ یاهدکسا عب ن و دوبهب -
3 اتهما هب - 6 ۀدرز رد
خت غرم عضای شیازضا اه [
12 ] ردوتپ ندوزتضا اتب نکتننمه ی
غرتتم ۀرتتکج هتتب هتتضرخ ،دتتکووت درتتللمع ،راذتتهمخت یاتته
خت یفکک تاکصوصخ نتسارض و ،غرتم
هج ییاکمکتشوکب یاته
عحت نوخ
عسا هتضرگ رارق رکثأت [
21 ]ی
رب ساسا تا واطم تروص
،هتضرگ هب رظن یم دسر یقکقحت
رد هطبار اب نکک ت نازکم یژرنا عخوس باق زاسو
نتیا اتکگ
ماجنا دان دشاب ی اب هلنیا هب هجوت اکگ
یتنغ عبنم هضرخ زا
دکسا اهما برچ یاه -
3 نکماتتیو یتخرب و تکاتب ،اته
،نتورا
یدکئونولاض تابککرت
، یندت م داوم و نوتچ
کت لک عتسا ،
هب یم رظن دسر هک ناوتب زا نآ هتب ناوتنع یکاروتخ یتندوزضا
دنمشزرا رد
یذهت روکط راذهمخت دافتتسا
درتک ی فدته زا
رتضاح شهوژپ ماجنا ،
نکتک ت شزرا هتیذهت یا ردوتپ اتکگ
هضرخ و تارکثأت یسررب دافتسا
زا نآ رب افتص ،درتللمع ت
تتخت یتتفکک هجنتتسارض و ،غرتتم
یاتته غرتتم یلثمدتتکووت یاتته
راذهمخت عسا
ی
داوم و شور اه
زادنا هضرخ اکگ ردوپ ییاذغ شزرا لوا شیامزآ رد یرتکگ
ضرخ یدش دافتسا
دش ماش شخب یاه ییاوه اکگ ( هقاس و
گرب ) دوب ی ،ماتخ یتبرچ ،ماتخ نکئتورپ ،شاخ ۀدام دصرد
وا ، ک لک ،رت کاخ ،ماخ ربکض یثنخ ۀدنیوش رد لولحمان فاک
( ( یدکتتسا ۀدنیوتتش و )NDF
،)ADF
، تتک تاردتتکهوبرک
( یرتتبکضرکغ تاردتتکهوبرک تزا زا یراتتع ۀراتتصع ،)NFC
( یتتمه و ،)NFE
شور ساتتسارب زوولتتس درادناتتتسا یاتته
زادنا دش یرکگ [
11 ] ی
هب روظنم نکک ت یژرنا تباق عخوتس و اتکگ ردوتپ زاتس
هضرخ زا افتسا قکقد یذهت شور د
دش [ 23 ]ی نیدب ،روتظنم
10 ه طق غواب سورخ نروههو
پ زا ی ش ۀرود تداع یهد
نزو یاک و رد فق یاه یدارفنا صوصخم هب زهجم
ینکس
عمج یروآ رارق تلاواض داد
دندش ی سورخ هب اه ود ورگ
جنپ ه طق یا ک قت و دندش رد مامت لوتط شیاتمزآ هتب
بآ
زات یسرتسد دنتشاد ی لوط تدم یانشور ی یارب سورخ اته
12 ععاس ( زا ععاس 6 اتت 18 ) دوتب ی تپ زا ،یدتنبرامکت
یارب کلخت تایوتحم اهتسد
شراوگ 24 ععاتس هتب تمه
سورخ اه یهنسرگ داد
دش ی پ زا مامتا ۀرود ،یهنتسرگ
سورخ زا ه طق جنپ اه
اب رادقم 30 مرگ ردوپ ،هتضرخ اتکگ
اب فکق
،دوابکس صوصخم تیذهت
یراتبجا دندتش ی تپ ا ز
ماجنا یذهت
،یرابجا سورخ هب ًاددجم اه تدتم
48 ععاتس
ههن هنسرگ تلاواض و دندش هتشاد
نآ رد تدتم نیا یط اه
دنچ عبون هب روط ماک عمج یروآ دش ی یارب هب عسد ندروآ
تلاواض زا
أانم دناوخ ماقرا لکحصت و یلخاد یارتب دش
،ماخ یژرنا جنپ
رهید طق زا
سورخ هب اه تدم 48 ععاس یهنسرگ
داد دندش و پس تلاواض زا
أانم یلخاد نآ اه
هتب عبون نیدنچ رد تدم نیا یط عتمج تماک روتط
یروآ
دش ی تلاوتاض نوتبرم
هتب رته سورتخ نورد فرتف یاته
یلکتسلاپ هک
یور نآ اه ۀرامش فق جرد دش
،دوب هتخیر و
هب رزیرض اب یامد 16 - جرد یتناس دارتگ تقتنم دتش ی پتس
هنومن یاه وجوم د پ زا شاخ ندتش رد نوآ اتب یاتمد 60
جرد یتناس
،دارگ هب اهتسد بتمب یرواتک رتتم لاتقتنا داد و
یژرنا ماخ نآ اه زادنا یژرنا لالشا بساحم یارب یدش یرکگ
عخوس باق باور زا زاسو
1 ات 4 دش دافتسا [
1 و 23 ]
( 1 )
( ) ( )
( / )
Fi GEf E GEe AME Kcal g
Fi
( 2 )
[( ) ( ) ( )]
( / )
f e
n
Fi GE E GE NR K AME Kcal g
Fi
( 3 )
( ) ( )
( / )
Fi GEf E GEe Em TME Kcal g
Fi
( 4
0 )
[( ) ( ) ( ) (8.73 )
( / )
f e m
n
Fi GE E GE NR K E NR
TME Kcal g
Fi
( ) ( )
i f e NR F N E N
تباور نیا رد
Fi
،)مرتگ( یضرتصم کاروتخ رادتقم
E
،)مرگ( تلاواض رادقم
GEf
یرواکولکک( کاروخ ماخ یژرنا
،)مرگوتتلکک رتتب
GEe
رتتب یرواتتکولکک( عوضدتتم ماتتخ یژرتتنا
،)مرگولکک
Em
عضد ماخ یژرنا سورخ زا دش
هنتسرگ یاته
،)مرگوتلکک رتب یرواکولکک(
Ne
،تلاوتاض تزا عبت ن
Nf
،یکاروتخ تنومن تزا دصرد ۀداتم مرتگ( تزا یاتقباNR
،)شاخ
NR0
سورتخ رد تزا یاتقبا و ،هنتسرگ یاته
K
لدا م 22 / 8 یعسا دش اقبا تزا مرگ رد یرواکولکک
شیامزآ رد مود
رکج رد هضرخ حوطس رثا اب
دافتتسا زا
120 ه طق غرم نروههو راذهمخت یوس
یراجت یاته نتیلا
زاW-36
44 اتت 52 یتهتفه نزو نکهناتکم اتب
±50 1600
مرگ رد بواق حرط
ًلاماک یضداصت اب راهچ جنپ ،رامکت
،رارلت و
دنرپ ه طق شش رد
رته رارتلت دتش یتسررب ی
رتکج یاته
یواح و ایوس واجنک و ترذ یاپ رب یایامزآ حوطتس
رفتص
( دهاش )
، ی
،ش
،ود و هس دصرد ردوپ هتضرخ اتکگ هتک دتندوب
قبطرب تاجاکتحا داوتم
یذتهم هکتصوت یوتس ۀدتش یراتجت
دافتسا و دش هب شتمک مرتن رازتضا رتکج یت یون
WUFFDA
کظنت لودج( دندش 1
ی) رد یط ۀرود شیامزآ غرم هتنادازآ اه
هب بآ و کاروخ یسرتسد دنتشاد و اتت دتح ناتلما یارتش
یطکحم یارتب تمه ورتگ یاته یتایامزآ ی نات ل و تمانرب
یهدرون هب تروص 16 ععاس ییانشور و 8 ععاتس یلیراتت
دوب ی غرم هتب راذهمخت یاه عورتش زا تبق هتتفه شتی تدتم
تداع یارب شیامزآ یدنتضرگ رارق شیامزآ یارش رد یهد
لودج 1 . بیكرت داوم یكاروخ و داوم یذغم هریج یاه یشیامزآ بسحرب(
)دصرد
ۀدام یکاروخ ( دصرد ) 1 دهاش
دصرد ردوپ
هضرخ اکگ 2
دصرد ردوپ
هضرخ اکگ 3
دصرد ردوپ
هضرخ اکگ
ترذ 85
/ 60 85
/ 60 85
/ 60 85
/ 60
واجنک ایوس 65
/ 20 65
/ 20 65
/ 20 65
/ 20
نغور یهاکگ 50
/ 2 50
/ 2 50
/ 2 50
/ 2
سوبس مدنگ 00
/ 3 00
/ 2 00
/ 1 00
/ 0
ردوپ هضرخ اکگ 00
/ 0 00
/ 1 00
/ 2 00
/ 3
فدص تسوپ 32
/ 5 32
/ 5 32
/ 5 32
/ 5
ید ک لک تاف ض 65
/ 1 65
/ 1 65
/ 1 65
/ 1
شهآ 70
/ 4 70
/ 4 70
/ 4 70
/ 4
شمن ما ط 25
/ 0 25
/ 0 25
/ 0 25
/ 0
شوج نیرکش 15
/ 0 15
/ 0 15
/ 0 15
/ 0
لا ت نیزکو دیارلکوردکه 06
/ 0 06
/ 0 06
/ 0 06
/ 0
ید ت لا ت نکنوکتم 17
/ 0 17
/ 0 17
/ 0 17
/ 0
ملم ینکماتیو 25 1
/ 0 25
/ 0 25
/ 0 25
/ 0
ملم یند م داوم 25 2
/ 0 25
/ 0 25
/ 0 25
/ 0
نکماتیو
D3
10 / 0 10
/ 0 10
/ 0 10
/ 0
نکماتیو 10 E
/ 0 10
/ 0 10
/ 0 10
/ 0
هبساحم( ییاکمکش تابککرت ) دش
عخوس باق یژرنا زاسو
( مرگولکک رب یرواکولکک )
2770 2773
2779 2784
نکئتورپ ماخ )دصرد(
72 / 14 79
/ 14 86
/ 14 93
/ 14
ک لک )دصرد(
33 / 4 33
/ 4 33
/ 4 33
/ 4
رف ض باق سرتسد )دصرد(
42 / 0 42
/ 0 42
/ 0 42
/ 0
نیزکو )دصرد(
78 / 0 78
/ 0 78
/ 0 78
/ 0
نکنوکتم )دصرد(
41 / 0 41
/ 0 41
/ 0 41
/ 0
نکنوکتم + ت کس ئ نک )دصرد(
67 / 0 67
/ 0 67
/ 0 67
/ 0
یتکوورتلوا لدا ت یلکم(
یکا )مرگولکک رد نلااو 8
/ 173 8
/ 173 8
/ 173 8
/ 173
1 ی مرگولکک ره یواح رکج
8500000 نکب دحاو نکماتیو یللموا ،A
2500000 نکب دحاو نکماتیو یللموا
D3
، 11000 نکب دحاو نکماتتیو یتللموا ،E
2200
یلکم نکماتیو مرگ
K3
، 1477 یلکم نکماتیو مرگ
B1
، 4000 یلکم نکماتیو مرگ
B2
، 7840 یلکم نکماتیو مرگ
B3
، 34650 یلکم رگ نکماتیو م
B5
، 2464 یلکم مرگ
نکماتیو
B6
، 110 یلکم نکماتیو مرگ
B9
، 10 یلکم نکماتیو مرگ
B12
و ، 400000 یلکم نکووک مرگ دیارلک دوب ی
2 ره ی مرگولکک یواح رکج 74400
یلکم ،زنهنم مرگ 75000
یلکم ،نهآ مرگ 67564 یلکم ،یور مرگ 6000 یلکم ، تم مرتگ 867
یتلکم دتی مرتگ
، و 200
یلکم کنلس مرگ و م یدوب
تتخت دادتت ت ،کاروتتخ فرتتصم نزو و ،یدتتکووت غرتتم
خت هب ،غرم زادتنا یتهتفه تروص دتکووت دتصرد و یرتکگ
خت خت ۀدوت ،غرم غرم
( مرتگ )
، ییاذتغ یدتبت بیرتض و
دندش هبساحم ی
هب زادتنا روتظنم یتفکک تاکتصوصخ یرتکگ
خت غرم اه ( ختض ،هتسوپ مالحتسا ،واه دحاو ،هتتسوپ عما
تنر صخاش و ، درز دصرد ، دکفس دصرد ،هتسوپ دصرد درز ) هتفه نایاپ رد ، ۀرود تاه و ، اش ،مراهچ ،مود یاه
خت ددع ود ،شیامزآ هب رارلت ره زا غرم
یضداتصت تروتص
دندتش لاسرا اهایامزآ هب و باختنا ی
ادتتبا اهتایامزآ رد
خت غرم اتفترا و دندتش هت لش پس و نیزوت اه ۀدکفتس ع
دحاو دروآرب یارب ظکلغ واه
عافترا اب لدتم درادناتتسا جنس
(
300CE
) زادنا دش یرکگ ی
زادنا یارب دتحاو یرکگ
زا واته
طبار 5 دش دافتسا
( 5 )
37(
/
w0
7 / 1 - 57 / 7 + )H
100Log
= واه دحاو
هتتطبار نتتیا رد
:
ظکتتلغ ۀدکفتتس عاتتفتراH
( بتت حرب
یلکم رتم ) و خت نزوW
غرم ( مرگ ب حرب )
یعسا
خت ۀدرز و هتسوپ نزو غرم
زادتنا عقد اب زکن اه یرتکگ
نآ نزو عوتتمجم ندتتشر ک اتتب و دندتتش تتک نزو زا اتته
خت هتب زکن دکفس نزو ،غرم دتمآ عتسد
ی تتسوپ عماختض
خت زیر اب غرم جنس
( )FE20
عقد اب 01 / 0 یلکم هتس رد رتم
خت تسوپ زا هطقن غرتم
( و ،نتهپ یاتهتنا ،شتیراب یاتهتنا
سو ) ا زادن نآ نکهناکم و یرکگ هب اه
ییاتهن عماخض ناونع
دتتش هتتتضرگ رتتظنرد هتتتسوپ ی
اهتتتسد اتتب هتتتسوپ مالحتتتسا
عمواقم ( یلکنالم جنس
Karl Kolb
دش نکک ت )ناموآ ، ی
یارب
صخام یدش دافتسا شر دحاو زا درز نر ندرک
رد نایاپ ۀرود
،شیامزآ هب روظنم یسررب و زادتنا یرتکگ
تاکتتصوصخ لثمدتتکووت
ی زا رتته رارتتلت تتی ش هتت طق غرتتم
هب تروص یضداصت باختنا و پ زا
،راتاک تایوتحم ۀرفح
یملش زا کبق نادمخت
،اه
،عکادیوا و
لولکووض اه و جراخ
نیزوت دندش ی لولکووض داد ت یاه
شرامش شچوک و گرزب
لولکووض ،روظنم نیدب یدندش یاراد یاه
رتطق رتلااتب زا 10 یلکم
،رتم هب ناونع ولکووض ل یاه گرزب و لولکووض یاه یاراد
رطق جنپ ات 10 یلکم
،رتم هب ناونع لولکووض یاه درز شتچوک
هتضرگ رظنرد یدندش
داد یاه شیامزآ اب مرن رازضا یرامآ خت ن(SAS
1 / 9 )
تطبار( یضداتصت ًلاماتک حرتط یراتمآ لدم اب 6
و هتیزجت )
نکهناکم اه هب نوتمزآ شتمک هتنماددنچ
یا نتلناد رد لطتس
یاطخ 5 دصرد ه یاقم دندش ی
( 6
)
ij i ij
Y µ T E
هطبار نیا رد
Yij
،شیاتمزآ رد دهاتام رته رادتقم µ
،تادهاام نکهناکم
Ti
و ،رامکت رثا
Eij
یعسا یایامزآ یاطخ
ثحب و جیاتن ن زا صاح جیات یزجت
یبیرقت ردوپ اکگ لودج رد هضرخ 2
یعتسا دش هئارا رد دوتجوم نکئتورتپ نازتکم
هتضرخ ردوتپ
28 / 22 تاتقکقحت رتهید جیاتتن اتب هتک عسا دصرد نازتکم(
هضرخ گرب نکئتورپ 9
/ 22 دراد عتقباطم )دصرد [
14 ] نتیا ی
هضولع ریاس نکئتورپ نازکم زا رتلااب رادقم و هتجنوی دننام اه
موهو هتب هک عسا اه تاتناوکح تیذهت رد یووتم م تروتص
یم دافتسا ( ماخ یبرچ نازکم یدنوش
99 / 3 )دصرد کت لک و
( 87 / 2 هتتب )دتتصرد عتتسد
هتتضرخ یتتبیرقت زکواتتنآ زا دتتمآ
باق رد هتک )هتجنوی دتننام( عتسا یناتهاکگ ریاس اب ه یاقم
یتتم دافتتتسا تاتتناوکح تتیذهت ماتتخ رتتبکض نازتتکم یدنوتتش
هب عسد دودح رد شیامزآ نیا رد دمآ 47
/ 9 هک عسا دصرد
هئارا جیاتن رهید اب ( دش
1 / 2 درادتن عتقباطم )دتصرد [
14 ]ی
هب یم رظن نکیاتپ تکود هضرخ گرب زا اهنت دافتسا دسر ندوتب
یتسررب شتی رد یدتشاب ناققحم نیا شیامزآ رد ربکض نازکم نازکم نکئتورپ ماخ رت کاخ ،ماخ ربکض ،
، هضرخ ردوپ ک لک و
بتتکترت هتتب 58
/ 18 ، 99 / 17 ، 50 / 16 ، و 17 / 1 ۀداتتم دتتصرد
شاخ عسا دش شرازگ [
10 ]ی توافت نیا دوجو نلمم اه
ا هب عس کود بآ یارش و
ییاوه
، قطنم اکگ شیور
، تلحرم
عشادرب
، گرب هب هقاس عب ن و یدشاب
ریداقم یژرتنا تباق عخوتس ( یرهاتف زاتسو
،)AME
یژرنا عخوس باق زاسو
یرهاف لکحصت دش یارتب لدات ت
تزا رفتتص (
AMEn
،) یژرتتنا تتباق عخوتتس یتتقکقح زاتتسو
(
،)TME
و باق یژرنا عخوس
و زاس یقکقح لکحتصت دتش
رفص لدا ت یارب ( تزا
TMEn
) ردوپ هضرخ اکگ هب
بتکترت
70 / 1864
، 73 / 1864
، 08 / و ، 88 / 1955 یرواتتتتکولکک رتتتتب
مرگولکک ۀدام شاخ روآرب د دش ی ۀراتبرد یتشرازگ هلنیا اب
عخوس باق یژرنا ،عت کن سرتتسد رد هتضرخ اتکگ زاسو
نازکم
TMEn
تس اتب ًاتبیرقت هضرخ اکگ رد دوجوم عباتنم ریا
دافتتتسا یهاتتکگ اتتب هتتجنوی( ماد تتیذهت رد دتتش
20 دتتصرد
و نکئتورپ 6
/ 3 یتتح و هتتشاد عقباطم )یرتا ۀراصع دصرد
( نآ زا رتلااتتب 88
/ 1955 تتباقم رد 1630
یرواتتکولکک رتتب
مرگولکک عسا ) [ 22 ] ی
عخوس باق یژرنا عحت یکاروخ ۀدام زاسو
شور رکثأت
یمن رارق هیذهت د فلاتتا تقض و درکگ
نور هتک عتسا یداز
عحت یتم رارتق یضرصم کاروخ ریداقم رکثأت درتکگ
[ 25 ] اتب ی
عتضد نازتکم ،کاروخ فرصم نکیاپ لطس رد هلنیا هب هجوت نورد أانم زا یژرنا یتم شهاتک داز
هتجکتنرد ،دتبای
AME
رد اتما ،دوش دز نکمخت ی قاو رادقم زا رتمک عسا نلمم نازکم ،کاروخ فرصم رتلااب ریداقم هبAME
شیدزنTME
یم نورد فلاتتا شقن ،نامز نیا رد و دوش تک یداز
تنر
تک ریداتقم اب ناگدنرپ یذهت یدش دهاوخ نتلمم کاروتخ
داتیز ریداتقم رد ارتیز ،دوتش یت کبطرکغ اه عاب عسا نورد فلاتتا کاروخ فرصم رتب یتمک رکثأتت یداز
AMEn
دنراد [ 20 ]ی دافتسا زا ردوپ هضرخ اکگ رب یرثا
کاروخ فرصم ،
خت نزو خت ۀدوت ،غرم
خت دکووت ،غرم بیرض و ،غرم
یدبت عشادن ( لودج 3 ) یب ی ردوتپ فرتصم ندوبرکثأتت
رب رکج رد هضرخ اکگ نازکم
فرتصم کاروتخ
رد نتیا
شیامزآ اب جیاتن ریاس ناققحم یناوتخمه دراد
ی ندوزتضا
شی و دتصرد ود ردوتپ
هتضرخ اتکگ هتب
ۀرتکج ییاذتغ
غرم یاه
،راذهمخت یرکثأت
رتب نازتکم فرتصم کاروتخ
درادتتن [ 12 ] هتتک عتتسا یواتتح رد نتتیا و نازتتکم
دتتکووت
خت غرم نزو و خت غرم زا صاح غرم یاه
هیذهت دتش
اب رکج یاه ییاذغ یواح شی ی ا ود دصرد اتکگ ردوتپ
،هضرخ رتاکب زا غرم ورگ یاه دوب دهاش
[ 12 ] ی
لودج 3 . ریثأت حوطس نوگانوگ ردوپ هفرخ هایگ رب وت تافص غرم درکلمع و یدیل یاه
راذگمخت
هضرخ ردوپ دصرد(
رکج ) کاروخ فرصم
)مرگ(
خت نزو غرم
)مرگ(
دوت ۀ خت غرم
)مرگ(
دکووت خت غرم
)دصرد(
یدبت بیرض
رفص 81
/ 98 87
/ 62 96
/ 56 48
/ 90 73
/ 1
1 60
/ 94 18
/ 62 43
/ 53 91
/ 85 77
/ 1
2 37
/ 97 96
/ 63 49
/ 55 76
/ 86 76
/ 1
3 76
/ 96 69
/ 63 29
/ 55 94
/ 86 75
/ 1
77 SEM
/ 1 73
/ 0 42
/ 1 98
/ 1 05
/ 0
لامتحا لطس 43
/ 0 33
/ 0 40
/ 0 40
/ 0 97
/ 0
:SEM
نکهناکم درادناتسا یاطخ اه
جیاتن صوصخ نیا رد یتوافتم
عتسا دتش هتئارا [
6 و
21 ]ی اب دافتسا زا حوطس نوگانوگ ردوپ
هضرخ اکگ رد
ۀرکج
ییاذغ هجوج یاه شیازتضا و کاروخ فرصم ،یتشوگ و
نز
هتتجوج اتته دوتتبهب ی عتتضا [ 6 ] ی کاروتتخ فرتتصم شیازتتضا
هجوج دوبهب زا یشان یتشوگ یاه شوخ
یکاروخ رتکج اته
هب دش هتضرگ رظنرد هضرخ ردوپ ندوزضا طساو [
6 ] ی نکننمه
دافتسا زا ود دتصرد ردوتپ هتضرخ اتکگ رد
ۀرتکج ییاذتغ
غرم یاه راذهمخت بیرتض ،کاروتخ فرتصم دوبهب عاب
نزو ،ییاذغ یدبت ت
خ
،غرم دصرد خت دکووت ۀدوتت و ،غرم
خت یم غرم دوش [ 21 ] ی زا دافتسا شی حوطس
و ود دتصرد
رذب هضرخ رد ۀرکج ییاذغ غرم یاه شیازضا عاب راذهمخت
نزو خت غرتم اتب هت یاقم رد ورتگ
دهاتش یتم دوتش [ 5 ]ی
قباطت هتضای نتشادن ار جیاتتن رتهید اتب رتضاح شهوژپ یاه
ندوبلااب هب ناوتب دیاش ،شیاتمزآ ۀرود لوط رد نواس یامد
یلااتب نتس و رتکج رد هتضرخ اتکگ ردوتپ شیاجنگ لطس غرم یداد عب ن شیامزآ ماهنه رد راذهمخت یاه
رکثأت زا صاح جیاتن حوطس
نوگانوگ ردوپ
هتضرخ اکگ
رب تافص یفکک خت غرم رد رود شیاتمزآ نوگاتنوگ یاته
( راهچ تفه
،لوا راهچ تفه
،مود و ک
،) رود رد لودج 4
داد ناان دش
عسا ی ک و شیامزآ لوا ۀرود رد واه دحاو
عحت رود ورگ رکثأت
عتضرهن رارتق یایامزآ نوگانوگ یاه
عحت شیامزآ مود ۀرود رد یوو حوطس رکثأت
نوگانوگ ردوپ
هضرخ اکگ رد و عضرگ رارق
لطس هس دصرد زا ،ینیزهیاتج
دوب رتلااب اهرامکت ریاس (
05 /
>0 )یP
جیاتن ا نی شتخب ناتان
یم دهد هک
ًلاامتحا اتب عتشذگ نتضرلااتب و شیاتمزآ ناتمز
کحم یامد دافتسا
زا ردوپ هتضرخ اکگ یراذتگرثا
یرتتهب
هتشاد عسا ی هجوتاب یارتجا ناتمز هب نتیا
شیاتمزآ رد هتک
لوصض راهب و نات بات
،دوب اب عضراکپ ینامز لرتنک شیامزآ
دتش هجاوم لام اب نواس یامد و
ًلاتمع گدتنرپ عتحت نا
شنت یب ن یترارح رارق ورتگ واته دتحاو دوتبهب یدنتضرگ
دافتسا ۀرود رد دهاتش ورتگ عب ن هب هضرخ ردوپ زا دننک
ًلاامتحا شیامزآ مود رثا زا یشان
یراذگ ردوپ زا دافتسا رتهب
هضرخ اکگ رد
یارش ییامد لااب عسا ی صاوتخ یاراد هضرخ
یتنآ عسا ینادک کا [
15 ] متحا نیاربانب ، یتم لا
هتت ناوت دور
و دتنک لرتتنک ار لااتب یاتمد زا یشان وکتادک کا شنت دشاب عاب شیازضا عکفکک ۀدکفس خت غرتم تی ا هتب تراتبع رتهید
دحاو واه دوش [ 4 ] ی
دحاو واه ناان ۀدنهد عکفکک ۀدکفتس تخت غرتم عتسا و
ردقره نازکم نآ رتلااب عکفکک ،دشاب خت
غرم رتهب دوتب دهاوخ
و نیا رما یم وت دنا یشان زا رواح نکئتورتپ اته و ریاتس داوتم
یذهم رد دکفس دشاب [ 13 ] ی تابککرت دوجوم رد یندوزضا یاته
یهاکگ یم دنناوت اهتسد عملاس دور یبورلکم لدا ت کظنت اب
تعاب و دتننک نکمأت ار شراوگ شیازتضا
لتشرت یزتنآ ییاته
یشراوگ زا د موازوو و
ریاس مادنا یاه یلخاد دنوش [ 24 ] ی اتب
یزتنآ لتشرت شیازضا و دور عملاس یاقترا ،یتشراوگ یاته
دزاب بذج و عمجت داوم یذهم کبقزا نکئتورپ اه و یاهدکسا
هنکمآ رد عضاب اه و ۀدکفس خت غرم دوتبهب یتم دتبای و بتجوم
شیازضا عکفکک نآ یم یدنوش جیاتن نتیا شتخب زا شیاتمزآ اتب
جیاتن رهید ناققحم یناوخمه دراد
[ 12 ] فتسا ی دا زا شتی و ود
دصرد ردوپ هضرخ اکگ رد
ۀرکج ییاذتغ غرتم یاته راذتهمخت
عاب شیازضا دحاو واه یم دوش [ 12 ]ی
دافتسا زا اتکگ ردوپ هتضرخ
رد لوتط ۀرود لوا و مود
شیامزآ ین م رثا ع ناوتن رب یراد
مالحتسا تسوپ
خت غرم
هتشاد و دشاب نیا رد یواح عسا هک ت یاقم نکهناتکم یاته
ک رود یکاح زا دوتبهب مالحتتسا هتتسوپ
رد لطتس هتس
ردوپ دصرد هضرخ اکگ
رد رکج دوب ( 05 /
>0 لودتج ؛P
4 )ی
عماختتض تتتسوپ
تتخت رد غرتتم ۀرود لوا شیاتتمزآ مود و
عحت ورگ رکثأت یتوو عتضرهن رارتق یایامزآ نوگانوگ یاه
ین م شیازضا عاب هضرخ ردوپ ندوزضا هتتسوپ عماخض راد
رد ک ۀرود شیامزآ دش ( 05 /
>0 )P
نیرتتاکب و عماختض
هتسوپ رد لطس هس دصرد ردوپ هتضرخ اکگ دهاتام
دتش ی
عماخض تسوپ
خت غرتم نیرتتمهم زا یتلی عفتص
اته رد
یسررب عکفکک تسوپ خت غرم عتسا و تماوع ینوگاتنوگ
نازکم نوچ
، ک لک
،رف ض و نکماتیو
D3
رکج ،
،داژن
،نس و
تدم نامز یرادههن رب
نآ نراد رثا د [ 7 ]ی جیاتن نیا شخب زا
شیامزآ ناان داد هک اب یرپس ندتش تدتم ناتمز ،شیاتمزآ
دافتسا زا ردوپ هضرخ اکگ رکج رد
یراذگرثا یرتتهب
دراد ی
،ًلاامتحا تخت تسوپ عکفکک دوبهب غرتم
هتب اته تکود دوتجو
تابککرت یتنآ دتننام( ینادک کا ،اهدتکئونتوراک
نکماتتیو وE
و ،C
هضرخ رد )اهدکئونولاض هت ناوت هک دشاب
عاب شهاتک
رکثأتتت شنتتت ییاتتمرگ و
هتتجکتنرد شیازتتضا
عتتکفکک تتتسوپ خت
غرم یدوش حوطس نوگانوگ اتکگ ردوتپ هتضرخ
رد یتط
ۀرود ک و ،مود ،لوا شیامزآ
یتن م رکثأت دتصرد رتب یراد
تسوپ خت غرم هتشادن دنا ی اب دافتسا زا ردوپ هتضرخ اکگ رد
یذهت غرم یاه ،راذتهمخت عماختض
تتسوپ تخت غرتم اته
هب ود ک بوسر رتاکب کت لک زا عتبنم هتضرخ اتکگ شیازتضا
یم دبای [ 21 ] ی هتضایرد ناققحم ندوزضا دنا
ردوپ هضرخ اکگ رد
ۀرکج ییاذغ غرم رکثأتت راذتهمخت یاه ینادتنچ
رتب دتصرد
تسوپ خت غرم درادن [ 12 ]ی
لودج 4 حوطس ریثأت . نوگانوگ
هجنسارف رب هفرخ هایگ ردوپ ه
مخت یفیك یا غرم غرم
هرود رد راذگمخت یاه یاه
نوگانوگ شیامزآ
شیامزآ ۀرود
هضرخ ردوپ ) رکج دصرد(
واه دحاو هتسوپ مالحتسا
یتناس/مرگولکک(
)عبرمرتم عماخض
هتسوپ یلکم مدص(
)رتم هتسوپ )دصرد(
درز )دصرد(
دکفس )دصرد(
درز نر
لوا تفه راهچ
ab 0 49 / 88 79
/ 1 14
/ 38 01
/ 9 24 / 26 74 /
b 64 15 / 8
a 1 20 / 90 88
/ 1 41
/ 36 67
/ 9 65 / 26 67 /
b 63 40 / 8
ab 2 63 / 89 81
/ 1 85
/ 36 51
/ 9 52 / 26 96 /
a 63 40 / 9
b 3 98 / 86 01
/ 2 14
/ 38 57
/ 9 06 / 26 36 /
a 64 65 / 9
97 SEM
/ 0 12
/ 0 67
/ 0 35
/ 0 28 / 0 45 / 0 19 / 0
لامتحا لطس 11
/ 0 55
/ 0 27
/ 0 57
/ 0 47 / 0 38 / 0 01 /
>0
ود تفه راهچم
b 0 56 / 80 53
/
ab 1 61 / 36 69
/ 8 54 / 27 75 /
c 63 25 / 8
b 1 37 / 79 51
/
b 1 63 / 35 54
/ 8 48 / 27 97 /
b 63 05 / 9
b 2 77 / 80 71
/
ab 1 48 / 36 81
/ 8 27 / 26 91 /
ab 64 30 / 9
a 3 70 / 84 77
/
a 1 09 / 38 99
/ 8 16 / 26 84 /
a 64 75 / 9
31 SEM
/ 1 10
/ 0 68
/ 0 27
/ 0 79 / 0 82 / 0 18 / 0
لامتحا لطس 03
/ 0 17
/ 0 09
/ 0 69
/ 0 45 / 0 67 / 0 01 /
>0
شیامزآ ۀرود ک
0 52
/
b 84 66 /
b 1 62 / 36 85
/ 8 89 / 26 25 /
c 64 11 / 8
1 78
/
ab 84 69 /
b 1 02 / 36 10
/ 9 06 / 27 82 /
b 63 72 / 8
2 20
/
ab 85 76 /
b 1 66 / 36 16
/ 9 39 / 26 44 /
a 64 35 / 9
3 84
/
a 85 89 /
a 1 12 / 38 28
/ 9 11 / 26 60 /
a 64 70 / 9
89 SEM
/ 0 07
/ 0 43
/ 0 23
/ 0 42 / 0 43 / 0 12 / 0
لامتحا لطس 74
/ 0 13
/ 0 01
/ 0 63
/ 0 37 / 0 63 / 0 01 /
>0
توافت a-c
ین م نوتس ره رد هباامرکغ فورح اب نکهناکم ( عسا راد
05 / 0
P<
ی)
:SEM
نکهناکم درادناتسا یاطخ اه
تتخت ۀدرز دتتصرد و دکفتتس دتتصرد عتتحت غرتتم
رکثأتتت
دتنتضرهن رارق یایامزآ یاهرامکت زتکن و مود ۀرود رد یتوو
د ک دتصرد ،هضرخ اکگ ردوپ لطس شیازضا اب شیامزآ ۀرو
دتش رتتاکب دهاتش ورگ اب ه یاقم رد یددع رظن زا دکفس ی
غرتتم ییاذتتغ ۀرتتکج رد هتتضرخ اتتکگ ردوتتپ زا دافتتتسا یاتته
خت درز و دکفس دصرد رب یرکثأت راذهمخت هک درادن غرم
دراد عقباطم شیامزآ نیا جیاتن اب [
12 ]ی
تتپ نوگاتتنوگ حوطتتس رکثأتتت ۀدرز تتنر رتتب هتتضرخ ردو
خت لودتج رد غرم 4
تنر یعتسا دتش داد ناتان ۀدرز
خت غرتم رد راتهچ تتفه
،لوا
،مود و تک ۀرود شیاتمزآ
هب ین م تروص عحت یراد
رکثأت حوطس نوگانوگ ردوپ
اتکگ
هضرخ رارق عضرگ ( 01 /
>0 )P
و اب شیازضا لطس ردوپ اتکگ
هضرخ رد
، رکج دوبهب زکن درز نر ی
ا یعضا دافتس زا ردوتپ
اکگ هضرخ رد ۀرکج ییاذغ غرم یاه هب راذهمخت نتشاد کود
عاب نتوراکاتب شیازضا
صخاش نر درز یم دوتش [ 21 ]ی ۀرکج هب ییوراد ناهاکگ ندوزضا
ییاذغ غرم راذتهمخت یاته
تخت دتکووت ،کاروتخ فرصم نازکم یدتبت بیرتض ،غرتم
ییاذغ
، و ۀدرز نر خت
دوبهب ار غرم یم
ب داخ [ 9 ]ی
هتضرخ اکگ ردوپ نوگانوگ حوطس رکثأت زا صاح جیاتن نادتمخت نزو رب لوتلکووض یتسررب و ،عکادتیوا ،اته
یاته
لودج رد ینادمخت 5
یعسا دش داد ناان ،نادتمخت نزو
عحت لولکووض نیرتگرزب و ،عکادیوا نوگانوگ حوطس رکثأت
ینیزهیاتج دتصرد هتس لطس رد و دنتضرگ رارق هضرخ ردوپ نیرتتتتاکب ( دتتتنداد ناتتتان ار رادتتتقم
05 /
>0 دادتتت ت ی)P
لولکووض هب زکن گرزب درز یاه ین م تروص
شیازضا اب یراد
( عتضای شیازتضا رکج رد هضرخ ردوپ لطس 01
/
>0 رد و )P
رد ینادتنچ تواتفت یدوتب دادت ت نیرتاکب دصرد هس لطس لولکووض داد ت ورتگ نکب شچوک درز یاه
نوگاتنوگ یاته
( دان دهاام یایامزآ 05
/
<0 رد یددع رظن زا دنچره ،)P
یدوب داد ت نیرتاکب ینیزهیاج دصرد هس لطس
لودج 5 حوطس ریثأت . نوگانوگ
غرم نادمخت یژولوفروم رب هفرخ هایگ ردوپ نایاپ رد راذگمخت یاه
ۀرود شیامزآ
هضرخ ردوپ ) رکج دصرد(
نادمخت نزو )مرگ(
عکادیوا نزو )مرگ(
لولکووض نیرتگرزب نزو )مرگ(
اد ت لولکووض د یاه
گرزب درز لولکووض داد ت
یاه
شچوک درز
c 0 11 /
b 39 99 /
b 57 73 /
c 13 00 / 4 80
/ 17
ab 1 53 /
b 48 06 /
a 59 52 /
bc 15 40 / 4 60
/ 12
bc 2 81 /
b 43 78 /
b 59 35 /
ab 14 80 / 4 80
/ 12
a 3 74 /
a 52 87 /
a 68 04 /
a 16 00 / 5 00
/ 19
83 SEM
/ 1 73
/ 2 27
/ 0 15
/ 0 04
/ 2
لامتحا لطس 01
/
>0 04
/ 0 01
/
>0 01
/
>0 08
/ 0
توافت a-c
ین م نوتس ره رد هباامرکغ فورح اب نکهناکم ( عسا راد
05 / 0
P<
ی)
:SEM
نکهناکم درادناتسا یاطخ اه
،دوجوم جیاتن قبط ردوپ
هضرخ یم دناوت یژوتووضروم رب
یلسانت اهتسد غرم
یاه راذهمخت رکثأت
یتبثم هتشاد دتشاب ی
برتچ یاهدکتسا زا راتشرس عتسا یهاتکگ هضرخ اتهما
- 3
( 44 / 34 )دصرد [ 6 ] تارکثأت و عبثم
دهاام دش و شیازتضا
نزو مادنا یاه یلثمدکووت ار
یم ناوتت هتب دوتجو یاهدکتسا برچ
اهما - 3 رد داد عب ن هضرخ اکگ [
2 ]ی یاهدکسا دوجو
برتتچ اتتهما - 3 ببتتس ، رتتکج رد شیازتتضا
نزو عکادتتیوا
هنمکن یاه راذهمخت رد
هتفه یاه کووا یراذهمخت یم
دوش
[ 2 ] ی ندوزضا دکسا برچ اهما - 3 هب ۀرکج ییاذتغ غرتم یاته
راذهمخت ببس شیازضا نیدنلگاتسورپ عظلغ
E2
یم
ددرگ [ 16 ]ی
