هرود
12 هرامش
2 راهب 8 231
هحفص یاه 231 - 211
ریثأت ندوزفا عبانم
،یندعم تلایک
و ونان نهآ هب هریج رب
،درکلمع هریخذ
نهآ رد
تفاب اه و تیفیک تشوگ نیچردلب
ینپاژ
مثیم رهاطروپ
1ی
، نارهم
2یرهم
، *
دازرف هدازرقاب ینامساک
، 2
دومحم یقازق
3
1 . یوجشناد
،یرتکد هورگ مولع
،یماد هدکشناد
،یزرواشک هاگشناد
،لباز
،لباز .ناریا
2 .
،رایشناد هورگ مولع
،یماد هدکشناد
،یزرواشک هاگشناد
،لباز
،لباز .ناریا
3 . داتسا
،رای هورگ مولع
،یماد هدکشناد
،یزرواشک هاگشناد
،لباز
،لباز .ناریا
خیرات لوصو :هلاقم 22 / 70 / 1330 خیرات
شریذپ :هلاقم 17 / 12 / 1330
هدیکچ هب روظنم یسررب تارثا ندوزفا حوطس فلتخم عبانم کمن
،یندعم تلایک و ونان نهآ هب هریج رب
،درکلمع هریخذ نهآ رد تفاب اه
و ک تیفی تشوگ نیچردلب
،ینپاژ یشیامزآ اب دادعت 044 هعطق نیچردلب ینپاژ رن رد بلاق حرط
ًلاماک یفداصت اب 04 رامیت
یشیامزآ و راهچ رارکت ماجنا .دش یاهرامیت یشیامزآ لماش کی هریج هیاپ دقاف لمکم نهآ )دهاش(
و هریج یاه هیاپ لمکم هدش اب
حوطس 04
، 04 و 024 یلیم مرگ رد مرگولیک
،تافلوس تلایک و ونان نهآ .دندوب یناگدنرپ هک اب رادقم 024 یلیم مرگ رد مرگولیک
تلایک نهآ هیذغت
،دندش شیازفا نزو یرتشیب تبسن هب هورگ یاه
،دهاش 04 و 024 یلیم مرگ تافلوس دنتشاد 40)
/
>4 . (P
هیذغت
04 و 024 یلیم مرگ ونان نهآ ثعاب دوبهب بیرض لیدبت کاروخ رد هسیاقم اب هورگ یاه
،دهاش تافلوس و 04 یلیم مرگ تلایک
نهآ دش 40)
/
>4 . (P
یناگدنرپ هک اب 04 و 024 م یلی مرگ رد ک مرگولی ک تلای و 024 یلیم مرگ ونان نهآ هیذغت
،دندش اراد ی نهآ
یرتشیب رد تشوگ هنیس تبسن هب هورگ یاه تافلوس و دهاش دندوب 40)
/
>4 .(P
هورگ 024 یلیم مرگ رد مرگولیک تلایک نهآ
تیفرظ یرادهگن بآ یرتشیب ار تبسن هب ت یاهرامی
،دهاش 04 و 04 یلیم مرگ
،تافلوس 04 یلیم مرگ تلایک و 04 یلیم مرگ ونان
نهآ و رادقم نولام ید دیهدلآ رتمک زا هورگ دهاش و 04 یلیم مرگ تافلوس نهآ تشاد 40)
/
>4 . (P
هورگ 024 یلیم مرگ ونان
،نهآ
نازیم نهآ دبک و مرس نوخ رتشیب و تفا شان ی زا تخپ رتمک رد اقم هسی اب ت رامی دهاش تشاد 40)
/
>4 .(P
رد شهوژپ رضاح
،
لاکشا و حوطس فلتخم
،نهآ رب یاهرتماراپ دروم
،یسررب رثا یریغتم .دنتشاد
هژاودیلک :اه
،نیچردلب تیفیک
،تشوگ
،تلایک عبانم
،نهآ ونان .
همدقم نهآ هولاع رب نیا هک زج یرورض رد
نیبولگومه و
نیبولگویم یارب
لاقتنا سکا ی نژ و د ی سکا ی د نبرک
،تسا
شقن یدیلک رد یرایسب زا
شنکاو اه ی ییایمیشویب
لولس اه زین افیا م ی دنک . یخرب زا ن شق اه ی مهم نهآ لماش
زیلاتاک لیدبت نتوراک هب نیماتیو
،A
زتنس نیتینراک یارب
لمح یاهدیسا
،برچ زتنس
،نژلاک روضح رد تنآ ی داب ی اه
و عفد تیمس اهوراد رد دبک تسا [ 04 ].
نهآ رد
میزنآ یاه طوبرم هب لاقتنا نورتکلا لماش مورکوتیس
، bc
مورکوتیس و c
مورکوتیس زادیسکا
دوجو دراد و رد زتنس
دیسا کیئلکون و
هب ناونع روتکافوک رد
زتنس یدادعت
ئتورپ ی ن و تکرش DNA
دراد [ 0 ].
نهآ رد رویط هب لیلد
شقن یاه دایز نآ رد متسیس یاه یمیزنآ و ینیئتورپ یکی
زا داوم یندعم یرورض تسا
[ 22 ].
دایز ندوب نهآ رد
هریج بجوم شیازفا عفد داوم یندعم و شهاک یاقبا نآ اه
رد ندب و
ًاتیاهن شهاک درکلمع رویط
م ی دوش [ 01 ].
حوطس بسانمان داوم
یندعم ورکیم رد هریج هن اهنت ثعاب
وررده ی نآ اه هکلب ثعاب یگدولآ کاخ و عبانم یبآ زین
یم دوش [ 00
، 21 و 24 ].
رد ههد یاه ریخا هدافتسا زا عبانم یلآ داوم یندعم
عوضوم دادعت رایسب یدایز زا تاقیقحت هدش
.تسا نیا
عبانم یلآ داوم یندعم ار م ی ناوت اب مها ی ت رت ی ن دادیور
مهم رد دروم لاکشا یراجت داوم یندعم رد لمکم یاه ماد
و رویط رد دنچ ههد هتشذگ رد رظن تفرگ [ 20 ].
ًلاومعم
داوم یندعم رد هریج رویط اب هدافتسا زا عبانم یکمن نازرا
تأ نیم یم دنوش هک هجوت یدایز زا رظن تیفیک دروم ن ی زا هب
اهنآ هدشن .تسا هب روط یتنس لمکم نهآ هب مرف کمن
یندعم
،تافلوس(
دیسکا و )تانبرک هدافتسا
یم دوش [ 0 ]
هک تسیز یمهارف نآ رایسب مک تسا و ثعاب یوررده و
یگدولآ طیحم تسیز یم .دوش ندوزفا نهآ هب هریج هب مرف
تلایک اب سا ی مآد ی هن ای ئتورپ ی ن زا قیرط بذج رتهب م
ی دناوت ثعاب یریگولج و
فرطرب ندرک دوبمک نهآ رد
ناسنا و ماد دوش [ 0 و 02 ].
نف ا یرو ونان رد
،هیذغت ثعاب رییغت رد راتخاس یکیزیف
داوم یذغم نودب رییغت رد راتخاس ییایمیش یداوم
هک
بذج نآ اه رد ندب راوشد
،تسا هدش و نآ اه ار رتشیب رد
سرتسد ندب رارق یم .دهد یکی زا مهم رت نی تایصوصخ
داوم لوت هدشدی رد سایقم
،ونان شیازفا تبسن حطس هب
مجح .تسا شهاک هزادنا نهآ ات 04 دصرد ثعاب شیازفا
بذج نآ ات 04 دصرد رد شوم یم دوش [ 00 ].
زا
یژولونکت ونان
تهج دوبهب ز تسی یمهارف سا یاهدی برچ
رورض
،ی سناسا
،اه تنآ ی نادیسکا اه
، و نیماتی
،اه داوم
ندعم ی و اهوراد ی گ یهای هدافتسا هدش تسا [ 00 ].
رد کی
هعلاطم صخشم دش
هک ندوزفا تلایک نهآ نهآ(
)نیسیلاگ هب
هریج کوخ ثعاب شیازفا یوتحم نهآ
هلضع و نهآ مه راد م ی دوش [ 22 ].
رد هعلاطم یا رب یور
هجوج یاه موب
،ی ناشن داد هک تظلغ نیبولگومه و
لک
نهآ نیبولگومه ندب
و نزو ندب رد هورگ یاراد دوبمک
نهآ رتمک زا هورگ یاه هیذغت هدش اب هریج اب نهآ یفاک
تسا و نینچمه نازیم
یاقبا نهآ یاهورگرد هیذغت
هدش
اب هریج اب نهآ لااب رتشیب تسا [ 20 ].
جیاتن هعلاطم یا ناشن
داد هک تلایک نهآ نیسیلاگ ثعاب
دوبهب درکلمع
هجوج یاه یتشوگ یم دوش [ 00 ].
فده زا نیا
،هعلاطم
یسررب ریثأت ندوزفا لاکشا کمن یاه
،یندعم تلایک و
ونان نهآ هب هریج رب درکلمع دشر
، تیفیک تشوگ و رادقم
تشابنا نهآ رد
،هلضع ناوختسا
،نار دبک و مرس نوخ رد
نیچردلب ینپاژ
.تسا
داوم و شور اه
نیا شیامزآ رد لاس 0201 اب دادعت 044 هعطق هجوج
نیچردلب ینپاژ
20 هزور رن رد بلاق حرط
ًلاماک یفداصت
اب 04 هورگ یشیامزآ رد
0 رارکت و ره رارکت 04 هدنرپ
یور رتسب ماجنا .دش داعبا ره کی زا دحاو یاه یشیامزآ
×0 0 رتم و زا سنج کیتسلاپ .دوب
کی یروخبآ هلک
،یدنق
یروخناد یرانق
و هشارت بوچ یارب فک رتسب هدافتسا
.دیدرگ رد لوط هرود شیامزآ (
22 ات 20 یگزور )
نیچردلب اه هب تروص هنادازآ هب بآ و کاروخ یسرتسد
.دنتشاد یاهرامیت یشیامزآ
لماش کی هریج هیاپ دقاف
لمکم نهآ
،)دهاش(
هریج هیاپ لمکم هدش اب تافلوس نهآ
رد هس حطس 04
، 04 و 024 یلیم مرگ رد
،مرگولیک هریج
هیاپ لمکم هدش اب تلایک نهآ رد هس حطس 04
، 04 و 024
یلیم مرگ رد مرگولیک و هریج هیاپ لمکم هدش اب ونان نهآ
رد هس حطس 04
، 04 و 024 یلیم مرگ رد مرگولیک .دندوب
دادعت 0444 هعطق هدنرپ زا طولخم ود سنج رد هس هتفه
لوا سپ زا
،چه اب هریج هیاپ یاراد دوبمک نهآ هیذغت و رد
20 یگزور 044 هعطق سنج رن ادج و سپ زا لاقتنا هب
یاهدحاو
،یشیامزآ زا
22 ات 20 یگزور اب هریج یاه
طوبرم هب ره رامیت هیذغت .دندش یارب نییعت قیقد نازیم
نهآ هریج هیاپ ادتبا هنومن کاروخ رد هروک یکیرتکلا رد
یامد 044 هجرد یتناس دارگ هب تدم 0 تعاس هب رتسکاخ
،لیدبت سپس هنومن اه هب روتاکیسد لقتنم
و کنخ .دندش
هب هنومن رتسکاخ هدش 2 یلیم رتیل دیسا کیرتین ظیلغ
هفاضا و سپ زا 24 هقیقد هنومن مضه هدش زا ذغاک یفاص
روبع هداد و رد نلاب اب بآ رطقم هب مجح 04 یلیم رتیل
هدناسر دش و رد تیاهن نازیم نهآ اب هدافتسا زا هاگتسد
بذج یمتا نییعت دش [ 1 ].
هریج هیاپ ساسارب تاجایتحا
ییاذغ هیصوت هدش یارب نیچردلب ینپاژ
[ 24 ] میظنت دش
لودج(
0 ).
کاروخ یفرصم
و نزو ندب هب تروص یگتفه
هزادنا یریگ و درکلمع یارب لک هرود هبساحم .دش رد 20
یگزور دعب زا 0 تعاس یگنسرگ زا
ود هعطق هدنرپ زا ره
رارکت زا قیرط دیرو لاب نوخ هتفرگ و سپس راتشک
.دندش سپ زا ادج ندرک
،مرس رادقم نهآ مرس هلیسوب تیک
یمیشویب سراپ(
،نومزآ
،نارهت )ناریا و طسوت
هاگتسد رزیلاانآوتا
ناسج(
مچ لدم 244
، )ایلاتیا
هزادنا گ ی ر ی دش . زا دبک و هلضع هنیس ناگدنرپ راتشک هدش
هنومن رادرب ی .دش ناوختسا تشرد
ین تسار نیچردلب یاه
هدشراتشک ادج
و سپس ناوختسا اه ار زیمت هدرک
یزاسادج(
)تشوگ و
یارب ندودز
،یبرچ ناوختسا اه
هب تدم 20 تعاس اب تا لی لکلا و 20 تعاس اب د ی تا لی
رتا اب هدافتسا زا هاگتسد هلسکوس برچ
ی ادز یی دندش و
هنومن اه رد امد ی 14 - هجرد تناس ی دارگ ات نامز ماجنا
شیامزآ یرادهگن دندش
[ 00 ].
یارب هزادنا یریگ نازیم
،نهآ ساسارب شور
نوتلش رد یامد 044 هجرد
یتناس دارگ رد هروک یکیرتکلا لیدبت
هب رتسکاخ هدش و
بذج نهآ طسوت هاگتسد رتموتفوتکپسا بذج
یمتا
تئارق دیدرگ [ 20 ].
یارب هبساحم تفا هبانوخ دعب زا
،راتشک رادقم 24 مرگ زا ره کی زا هنومن یاه تشوگ
هنیس نزو .دش هنومن اه رد کیتسلاپ پیز
راد هب تدم 20
تعاس رد لاچخی رد یامد راهچ هجرد تناس ی دارگ
یرادهگن و
دعب زا 20 تعاس تبوطر یحطس تشوگ
هنیس اب هدافتسا زا ذغاک بذاج
،تبوطر بذج
و سپس
هنومن اه
ًاددجم نزو دندش و رادقم تفا هبانوخ زا هطبار 0
هب تسد دمآ [ 1 ].
یارب هزادنا یریگ تیفرظ یرادهگن
،بآ
ادتبا کی مرگ تشوگ هنیس نزو و سپس هب تدم جنپ
هقیقد رد 0044 رود ژویفیرتناس .دش
سپ زا نآ هنومن هب
یمارآ اب هچراپ ناتک کشخ و هرابود نزو یشک دش [ 0 ].
تیفرظ یرادهگن بآ
اب هدافتسا زا لومرف ریز هبساحم دش
هطبار(
2 .)
( 0 )
= تفا هبانوخ )دصرد(
044
× نزو[
هیلوا / نزو(
ییاهن - نزو ])هیلوا
( 2 )
= تیفرظ یرادهگن بآ
044
× نزو(
لبق زا ژویفیرتناس /
نزو دعب زا )ژویفیرتناس
لودج 2 . داوم یکاروخ و تابیکرت ییایمیش هریج هیاپ
رادقم رد هریج
)دصرد( یکاروخداوم
11 /
00 ترذ
44 /
20 ایوسهلاجنک
01 /
2 ترذنتولگهلاجنک
02 /
0 نادرگباتفآنغور
00 /
0 کهآگنس
10 /
4 تافسفمیسلکید
20 /
4 نینویتم-لاید
20 /
4 میدستانبرکیب
20 /
4 0یندعملمکم
20 /
4 2نیماتیولمکم
22 /
4 دیارلکوردیهنیزیلا
02 /
4 ماعطکمن
04 /
4 نینوئرت
044 عمج
بیکرت ش ییایمی هبساحم هدش 44
/
2004 )مرگولیکردیرلاکولیک(مسیلوباتملباقیژرنا 02
/
20 )دصرد(ماخنیئتورپ
20 /
2 )دصرد(کیئلونیلدیسا
10 /
2 )دصرد(ماخربیف
14 /
4 )دصرد(میسلک
24 / 4
00 / 4
11 / 4
رفسف لباق سرتسد )دصرد(
میدس )دصرد(
میساتپ )دصرد(
44 /
00 )مرگولیکردمرگیلیم(نهآ
20 /
0 )دصرد(نیزیل
10 /
4 )دصرد(نینویتم
41 /
0 )دصرد(نیتسیس+نینویتم
42 /
0 )دصرد(نینوئرت
204 )مرگولیکربنلااویکایلیم(نوینآ-نویتاکلداعت 0 . لمکم ینیماتیو نیا دراوم رد مرگولیکره هریج نیمأت :دومن نیماتیو A
زا(
vitamin A acetate
،) 00044IU
؛ هلوک
،لورفیسلک 2044IU
؛ نیماتیو زا(E
DL-α-alpha- tocopheryl acetate
،) 22 IU
؛ نیماتیو
،B12
04 mg
/ 4
؛
،نیولافوبیر 0 mg
/ 0
؛ نیتوکین
،دیمآ 04 mg
؛ میسلک
،تانتوتنپ 20 mg
؛
نویدانم نویدانم(
ید لیتم
،)لونیدیمیریپ 04mg
/ 0
؛ کیلوف
،دیسا 14mg
/ 4
؛
،نیمایت 2mg
؛
،نیسکودیریپ 04mg
؛
،نیتویب 0mg
؛ نیلوک
،دیارلک 004mg
؛
یسکوتا
،نیئوک 020mg
. 0 لمکم یندعم نیا دراوم ار رد ره مرگولیک هریج
نیمأت :دومن زنگنم زا(
2O
4.H
،)MnSo
00mg
؛ یور زا(
،)ZnO
04mg
؛ سم
زا(
2O
4.5H
،)CuSO
1mg
؛ دی زا
2O
2.H
3) Ca(IO
، 1mg
/ 0
؛
،مینلس 24mg
/ 4
؛
تلابک (
O3
Co2
،) 24mg
/ 4
؛
،ندبیلوم 00mg
/ 4 .
دعب زا هزادنا گ ی ر ی تیفرظ یرادهگن بآ
،تشوگ
هنومن یاه تشوگ نورد کیتسلاپ پیز
راد و هب تدم 04
هقیقد رد یامد 14 هجرد یتناس دارگ نورد مامح بآ مرگ
نب(
)یرام رارق دنتفرگ و دعب زا نآ هنومن اه اب
،بآ درس
.دندش سپس هنومن اه رد یامد قاتا هب تدم 24 هقیقد
یرادهگن دندش
[ 0 و 20 ].
رادقم تفا لصاح زا تخپ اب
هدافتسا زا هطبار 2
، هزادنا گ ی ر ی .دش
( 2 )
= تفا لصاح زا تخپ
044 نزو( × ییاهن سپ زا تخپ - نزو هیلوا لبق زا )تخپ
نزو هیلوا لبق زا تخپ
یارب هزادنا گ ی ر ی رادقم نولام ید دیهدلآ
،تشوگ
هنومن یاه تشوگ طوبرم هب ره هدنرپ رد تکاپ یاه
صوصخم رارق
هداد دندش و رد یامد 20 - هجرد تناس ی دارگ
هب تدم 24 زور گن ه راد ی .دندش
،سپس کی مرگ هنومن
تشوگ بایسآ
و راهچ یلیم رتیل لولحم دیسا
یرت کیتساورلک جنپ
دصرد هب نآ هفاضا .دش سپ زا نآ 0 / 2
یلیم رتیل تلایتوب یسکوردیه
نئولوت 1 / 4 دصرد هب نآ
هفاضا .دیدرگ سپس هب تدم هس هقیقد اب تعرس 2444 رود
رد هقیقد ژویفیرتناس و
هیلا ییور نآ فذح و یقاب هدنام نآ
اب هدافتسا زا ذغاک
،یفاص فاص .دش دعب زا نآ هس یلیم رتیل
لولحم 2 - دیسا کیروتیبرابویت 1
/ 4 دصرد هب نآ هفاضا و
هب تدم 24 هقیقد رد نب یرام رد یامد 14 هجرد یتناس دارگ
رارق هداد دش و سپ زا نآ هلصافلاب درس .دیدرگ نازیم بذج
یرون هنومن اه طسوت هاگتسد رتموتفوتکپسا تئارق
دش و
تظلغ نولام ید دیهدلآ اب هدافتسا زا ینحنم درادناتسا هب تسد
دمآ [ 01
.
] هنیزه لک کاروخ و هنیزه کاروخ یارب ره ولیکنزو ندب ارب ی ره ت رامی هناگادج هبساحم دش هطبار(
0 و 0 .)
( 0 )
= هنیزه کاروخ یارب ره رامیت رد هرود شیامزآ )ناموت(
رادقم کاروخ یفرصم
× تمیق ره ولیک کاروخ
( 0 )
= هنیزه کاروخ یارب کی مرگولیک نزو ندب )ناموت(
عومجم نزو هدنز / هنیزه کاروخ رد لک هرود
هداد یاه لصاح اب هدافتسا زا مرن رازفا یرامآ
SAS
[ 20 ] هخسن(
0 / 0 ) یارب لدم 0 زجت هی و نیگنایم اه
هب کمک نومزآ یکوت رد حطس یرامآ جنپ دصرد هسیاقم
.دندش لدم 0 )
Eij j+ δ + µ
ij= X
رد نیا
،هطبار
Xij
، رادقم هدهاشم هدش
؛
،µ
نیگنایم
؛هعماج
δj
، رثا رامیت و
Eij
، رثا یاطخ شیامزآ .تسا
جیاتن و ثحب
ساسارب جیاتن
،شهوژپ ندوزفا
عبانم فلتخم نهآ رثا
ینعم یراد رب شیازفا نزو و بیرض لیدبت کاروخ رد لک
هرود شیامزآ ( 20 - 22 )یگزور تشاد
( 40 / 4
P<
) اما رب
رادقم کاروخ
،یفرصم شیازفا
نزو و بیرض لیدبت
ییاذغ رد هزاب ینامز 21 - 22 و 20 - 20 یگزور ریثأت تشادن
لودج(
2 .) یناگدنرپ هک
اب رادقم 024 یلیم مرگ
تلایک نهآ رد مرگولیک هریج هیذغت
،دندش شیازفا نزو
یرتشیب ار رد 22 ات 20 یگزور تبسن هب هورگ
،دهاش
نینچمه هورگ
04 و 024 یلیم مرگ تافلوس دنتشاد
( 40 / 4
P<
.) ناگدنرپ هیذغت هدش اب هریج یواح 04 و 024
یلیم مرگ ونان نهآ رد مرگولیک هریج
بیرض لیدبت
کاروخ یرتهب
رد هسیاقم اب هورگ
،دهاش هورگ یاه
فلتخم تافلوس و هورگ 04 یلیم مرگ تلایک نهآ رد 22
ات 20 یگزور دنتشاد ( 40 / 4
P<
.)
رد یشهوژپ ناشن
هداد دش هک هدافتسا زا ونان نهآ رد
هسیاقم اب تافلوس نهآ
رثا یرتهب رب درکلمع نیچردلب
دراد [ 22 ].
جیاتن هعلاطم یا ناشن داد هک تلایک نهآ
نیسیلاگ ثعاب
دوبهب درکلمع هجوج یاه یتشوگ یم دوش
[ 00 ].
لودج 1 . رثا عبانم فلتخم نهآ رب فرصم
،کاروخ شیازفا نزو و بیرض لیدبت کاروخ نیچردلب ینپاژ زا 11 ات 33 یگزور
عبانم نهآ رادقم
یندوزفا (mg/kg) فرصم
کاروخ )هدنرپ/مرگ(
شیازفا نزو )هدنرپ/مرگ(
بیرض لیدبت کاروخ
21 - 22 یگزور 20
- 20 یگزور 20
- 22 یگزور 21
- 22 یگزور 20
- 20 یگزور 20
- 22 یگزور 21
- 22 یگزور 20 - 20 یگزور 20
- 22 یگزور
دهاش 4
0 / 000 00
/ 002 40 / 240 1
/ 00 02 / 02 12b
/ 02 42
/ 2 00 / 2 20a
/ 2
تافلوس 04
00 / 004 00 / 002 40 / 242 20
/ 04 1 /
b 00 00 / 00 01
/ 2 20 /
a 2 00 / 2
تافلوس 04
0 / 001 02
/ 002 4 / 242 00
/ 00 0 / 01 20ab
/ 042 10
/ 2 2 / 2 4a
/ 2
تافلوس 024
11 / 004 12 / 002 00 / 240 00
/ 04 10 /
b 01 20 / 01 44
/ 2 20 /
a 2 00 / 2
تلایک 04
0 / 004 02
/ 002 02 / 240 02
/ 02 10 /
ab 01 21 / 040 11
/ 2 00 /
a 2 4 / 2
تلایک 04
02 / 001 00 / 000 0 / 201 02
/ 00 01 / 01 04ab
/ 042 00
/ 2 41 / 2 11ab
/ 2
تلایک 024
02 / 001 00 / 002 0 / 240 12
/ 00 00 /
a 01 00 / 040 00
/ 2 000 /
ab 2 10 / 2
ونان 04
20 / 000 00 / 004 1 / 200 12
/ 02 10 / 01 04ab
/ 044 12
/ 2 00 / 2 01ab
/ 2
ونان 04
0 / 001 40
/ 001 00 / 200 02
/ 00 00 /
ab 01 41 / 040 00
/ 2 40 /
b 2 12 / 2
ونان 024
000 2
/ 000 2
/ 200 02
/ 00 14 /
ab 01 20 / 042 00
/ 2 40 /
b 2 10 / 2
11 SEM / 0 00 / 2 00 / 0 12
/ 0 00 / 0 00
/ 2 400
/ 4 00 / 4 40 / 4
P-value 01
/ 4 00 / 4 00 / 4 02
/ 4 01 / 4 4440 / 4 400
/ 4 41 / 4 440 / 4
: a-b
توافت ماقرا اب فورح هباشمریغ رد ره نوتس ( 40 / 4
P<
)
.
: SEM
یاطخ درادناتسا نیگنایم اه .
رد هعلاطم یرگید تلایک نهآ نینویتم و تافلوس نهآ
یرثا رب صخاش یاه یدرکلمع و
یدیلوت تشادن هک اب جیاتن
نیا شهوژپ رد هزاب یاه ینامز 21 - 22 و 20 - 20 یگزور
تقباطم دراد [ 20 ].
اب هجوت هب اتن جی ا نی
،شهوژپ هدافتسا زا
024 یلیم مرگ لمکم نهآ رد ج هری هب لکش تلایک بجوم
دوبهب دشر رد اقم هسی اب هریج نودب لمکم و نینچمه هریج
یواح لمکم نهآ هب لکش تافلوس رد ریداقم 04 و 024
یلیم مرگ رد مرگولیک دش . شیازفا م نازی نهآ ج هری هب لکش
ک
،تلای اب هجوت هب اپ یرادی نآ اه پ(
یاهدنوی دروک
تنانی و
ینوی ب نی ل دناگی و هدام ندعم ی
،) ثعاب ازفا شی بذج و
سرتسد ی نهآ یم دوش [ 2 ] اجنآزا یی هک نهآ رد ط روی هب لد لی
شقن یاه دایز نآ رد متسیس یاه زنآ یمی و ئتورپ ینی یکی زا
داوم ندعم ی رورض ی تسا رد هجیتن م نازی و لکش هدام
ندعم ی رب دشر بسانم ناگدنرپ ریثأت راذگ تسا [ 22 ].
هدافتسا زا یروانف ونان رد
،هیذغت ثعاب رییغت رد راتخاس
یکیزیف داوم یذغم نودب رییغت رد راتخاس ییایمیش نآ اه
هدش و یداوم هک بذج نآ اه رد ندب راوشد تسا ار رتشیب
رد سرتسد ندب رارق یم .دهد یکی زا یتایصوصخ هک
تارذ
ونان ار زا ظاحل ینف دروم هجوت رارق هداد
،تسا تبسن حطس
هب مجح نآ اه تسا هک نیا تبسن اب شهاک رطق تارذ
شیازفا یم دبای و رد کی هنومن
،هرذونان هچره تبسن حطس
هب مجح رتشیب
،دشاب نازیم تیلاعف رتشیب تسا [ 00 ].
رد
هعلاطم
،رضاح هدافتسا زا حوطس 04 و 024 یلیم مرگ ونان
نهآ رد مرگولیک هریج بیرض لیدبت ار تبسن هب هورگ 04
یلیم مرگ تلایک
،نهآ هورگ یاه تافلوس و دهاش دوبهب هداد
تسا هک ناشن هدنهد نآ تسا یماگنه هک نهآ هب نیا مرف
،دشاب هب رادقم یرتشیب بذج و رد رایتخا لولس اه رارق
یم .دریگ دوبمک نهآ هریج یم دناوت زا قیرط ریثأت رب سوکوم
،هدور بجوم شهاک حطس اهزرپ و رد هجیتن شهاک نامدنار
بذج ریاس داوم یذغم دوش [ 22 ].
هولاع رب
،نیا اب هجوت هب
نیا هک نهآ یارب رتشیب شنکاو یاه یتسیز ندب یرورض تسا
[ 0 ] یماگنه هک هب عقوم و هب رادقم یفاک رد ندب دوجو
هتشاد دشاب ببس دشر و درکلمع رتهب یم .دوش
نازیم نهآ ناوختسا تشرد
ین و تشوگ هنیس رد
یمامت هورگ یاه تفایرد هدننک لمکم هب(
یانثتسا تافلوس
04 ) رد هسیاقم اب هورگ دهاش شیازفا تفای ( 40 / 4
P<
.)
نینچمه ندوزفا لاکشا و حوطس فلتخم نهآ هب(
یانثتسا
تلایک 04 ) هب هریج ثعاب شیازفا ینعم راد حطس نهآ دبک
رد هسیاقم اب هورگ دهاش دش ( 40 / 4
P<
.) ندوزفا لمکم
نهآ هب هریج رب نازیم نهآ مرس رد هسیاقم اب ناوختسا
تشرد
،ین هنیس و
،دبک رثا یرتمک تشاد و طقف هورگ یاه
تافلوس 024
، تلایک 024 و ونان 024 رد هسیاقم اب
،دهاش تظلغ یرتلااب دنتشاد و نیب هورگ دهاش و ریاس
اهرامیت فلاتخا ینعم
یراد زا رظن تظلغ نهآ مرس
هدهاشم .دشن نازیم نهآ ناوختسا تشرد
ن ی رد یناگدنرپ
هک اب لمکم 024 م یلی مرگ
،تافلوس 04
و 024 م یلی مرگ
ک تلای و اب حوطس ونان ذغت هی دندش رتشیب زا هورگ
04 م یلی مرگ تافلوس دوب
( 40 / 4
P<
.) نازیم نهآ تشوگ
س هنی رد یناگدنرپ هک
اب 024 و 04 یلیم مرگ
،تافلوس هس
حطس تلایک و ونان هیذغت دندش
، رتشیب زا هورگ 04
م یلی مرگ تافلوس دوب ( 40 / 4
P<
.) نینچمه هورگ ییاه هک
اب 04 و 024 م یلی مرگ
،تلایک 024 م یلی مرگ ونان هیذغت
دندش نازیم نهآ تشوگ س هنی یرتشیب زا هس هورگ
تافلوس و 04 م یلی مرگ تلایک دنتشاد ( 40 / 4
P<
.) هورگ
تفایرد هدننک 024 م یلی مرگ ونان نازیم نهآ دبک ب یرتشی زا
هورگ اه ی 04 م یلی مرگ تلایک و 04 یلیم مرگ تافلوس
تشاد ( 40 / 4
P<
.) ناگدنرپ ذغت
هی هدش اب 024 م یلی مرگ
تلایک م نازی نهآ ناشدبک ب رتشی زا هورگ 04 م یلی مرگ
تلایک دوب ( 40 / 4
P<
.) نهآ مرس هورگ اه یی هک اب 024
م یلی مرگ تلایک و 024 م یلی مرگ هیذغتونان دندش
رتشیب زا
هورگ 04 م یلی مرگ
،ونان 04 و 04 یلیم مرگ تلایک و 04
م یلی مرگ تافلوس دوب ( 40 / 4
P<
.)
لودج 3 . رثا عبانم فلتخم نهآ رب رادقم نهآ رد ناوختسا تشرد
،ین هچیهام
،هنیس دبک و مرس نوخ نیچردلب ینپاژ رد نس 33 یگزور
اهرتماراپ
یندوزفا رادقم
(mg/kg) نهآ عبانم
مرس (mg/L)
دبک (mg/kg)
هنیس تشوگ (mg/kg)
ین تشرد ناوختسا (mg/kg)
02/10c 001/10d 0/10c 22/10d 4 دهاش
040/10c 240/10abc 0/1c 21/00dc 04 تافلوس
000/20abc 000/40bc 0/20b 02/00abc 04 تافلوس
000/20ab 204/00abc 0/20b 00/40ab 024 تافلوس
02/10c 010/22cd 0/20b 02/00bc 04 تلایک
020/10bc 240/00abc 0/01a 01/02ab 04 تلایک
220/20a 221/40ab 04/20a 01/10ab 024 تلایک
002/0bc 242/22abc 0/00ab 01/10ab 04 ونان
000/20abc 204/00abc 0/0ab 01/01ab 04 ونان
222/20a 220/40a 0/01a 00/10a 024 ونان
01 /
01 1/10 4/21 0/21 SEM
4440 /
4 4/4440 4/440 4/440 P-value
: a-c
توافت ماقرا اب فورح هباشمریغ رد ره نوتس ( 40 / 4
P<
)
.
: SEM
یاطخ درادناتسا نیگنایم .اه
تاقیقحت ناشن
هداد تسا هک تظلغ هدام یندعم رد
تفاب اه یصخاش زا تیعضو و هریخذ داوم یندعم رد ندب
یم .دشاب اب شیازفا حطس نهآ رد هریج رادقم نآ رد
،مرس
ناوختسا تشرد
،ین دبک و هلضع هجوج یتشوگ شیازفا
یم دبای [ 00 ].
جیاتن هعلاطم یرگید ناشن داد هک ندوزفا
244 یلیم مرگ رد مرگولیک نهآ هب لکش نهآ نینویتم هب
هریج ثعاب شیازفا رادقم نهآ هلضع هنیس و دبک رد
هسیاقم اب یاهرامیت دهاش
و تافلوس نهآ دیدرگ [ 20 ].
رد
کی هعلاطم صخشم دش
هک ندوزفا تلایک نهآ نهآ(
)نیسیلاگ هب
هریج کوخ ثعاب شیازفا یوتحم نهآ
هلضع و نهآ مه راد م ی دوش [ 22 ] نایب .
هدش هک بذج
نهآ رد تلاح تافلوس 1
/ 00 دصرد تسا یلاحرد هک
بذج نآ رد تلاح تلایک نهآ(
)نیسیلگ 0
/ 24 یم دشاب
[ 02 ].
،نیاربانب اب شیازفا نازیم نهآ هریج هب لکش
،تلایک
اب هجوت هب هزادنا کچوک و یرادیاپ نآ اه یاهدنویپ(
تنانیدروک و
ینوی نیب دناگیل و هدام
،)یندعم و ونان زیاس(
رایسب )مک رثکا تلایک اه و داوم ونان یط روبع زا هاگتسد
شراوگ نودب رییغت بذج م ی دنوش [ 2
.
] نیا نازیم بذج،رتشیب یم دناوت ثعاب شیازفا رادقم نهآ رد مرس نوخ و
هریخذ رتشیب رد دبک و ناوختسا تشرد ین .دوش
رثا یاهرامیت یشیامزآ
رب یاهرتماراپ طوبرم
هب تیفیک
تشوگ رد لودج 0 ناشن هداد هدش .تسا ناگدنرپ
تفایرد هدننک 024 یلیم مرگ رد مرگولیک تلایک
نهآ
تیفرظ یرادهگن بآ
یرتشیب ار تبسن هب یاهرامیت
،دهاش 04 و 04 یلیم مرگ
،تافلوس 04
یلیم مرگ تلایک و
04 یلیم مرگ ونان نهآ دنتشاد ( 40 / 4
P<
.) ناگدنرپ هورگ
دهاش تیفرظ یرادهگن بآ
تشوگ یرتمک تبسن هب
ناگدنرپ هورگ 04 و 024 یلیم مرگ
،تافلوس 04
و 024
یلیم مرگ
،تلایک 04
و 024 یلیم مرگ ونان دنتشاد
( 40 / 4
P<
.) ناگدنرپ هورگ
دهاش تفا هبانوخ یرتشیب
تبسن هب ناگدنرپ هورگ 04 یلیم مرگ
،تافلوس 04
و 024
یلیم مرگ
،ونان 04 و 024 یلیم مرگ تلایک دنتشاد
( 40 / 4
P<
.) ندوزفا ره هس عون لمکم نهآ رد ره کی زا
حوطس هدافتسا
،هدش نازیم نولام ید دیهدلآ ار رد هسیاقم
اب هورگ دهاش شهاک داد ( 40 / 4
P<
).
نینچمه رادقم
نولام ید دیهدلآ رد یناگدنرپ هک
اب هریج 024 یلیم مرگ رد
مرگولیک تلایک نهآ هیذغت دندش رتمک زا هورگ دهاش و
هورگ 04 یلیم مرگ تافلوس نهآ
.دوب رامیت دهاش دقاف(
ندوزفا ی )نهآ اراد ی ب نیرتشی م نازی نولام ید دیهدلآ .دوب
تفا یشان زا تخپ رد تشوگ یناگدنرپ هک
زا هریج
یواح 024 یلیم مرگ رد مرگولیک ونان نهآ هیذغت
،دندش
رد هسیاقم اب رامیت دهاش رتمک .دوب رادقم تفا هبانوخ رد
هورگ 024 یلیم مرگ ونان نهآ رتمک زا هورگ
،دهاش 04
یلیم مرگ ونان و 04 یلیم مرگ تلایک نهآ .دوب تلایک
نهآ نیسیلاگ هب
روط و ی هژ ا ی هب ناونع لمکم
نهآ رد هیذغت رویط هدافتسا م ی دوش
، ناشن هداد دنا هک
تلایک نهآ نیسیلاگ ثعاب
دوبهب تیعضو تنآ
ی سکا ی ناد ی
هجوج یتشوگ یم
دوش [ 00 ] . نامه هکروط زا جیاتن
،تسادیپ دوجو
لمکم نهآ ب ه هژیو تلایک و ونان یم دناوت
ثعاب دوبهب تیفیک تشوگ زا قیرط شیازفا تیفرظ
یرادهگن
،بآ شهاک تفا هبانوخ و شهاک نازیم
نولام ید دیهدلآ .ددرگ شرازگ هدش تسا نهآ شقن
یدیلک رد یثنخ یزاس لاکیدار یاه دازآ .دراد نیرفسنارت
زا بیسآ لولس رد ربارب نویسادیسکارپ زا
قیرط زیلاتاک
ندرک لاکیدار یاه لیسکوردیه لیکشت
هدش زا دیسکارپوس
و دیسکارپ نژوردیه تظفاحم
یم .دنک
،نینچمه تلایک
نهآ هک یاهدنویپ یفیعض
اب تارتیس و تافسف
،دراد
ثعاب شهاک لکش یریگ لاکیدار یاه دازآ یم ددرگ [ 2 ].
لودج 1 . رثا عبانم فلتخم نهآ رب یخرب یاهرتماراپ یفیک
تشوگ نیچردلب ینپاژ رد نس 33 یگزور
صخاش اه
یندوزفا رادقم (mg/kg)
نهآ عبانم دیهدلآ ید نولام
(mg/L)
تخپ زا یشان تفا )دصرد(
هبانوخ تفا )دصرد(
بآ یرادهگن تیفرظ )دصرد(
2/20a 22/00a 20/20a 01/20c 4 دهاش
0/21b 22/22ab 00/21abc 11/02bc 04 تافلوس
4/00bc 20/02ab 02/40bc 14/22b 04 تافلوس
4/04c 22/02ab 00/04abc 12/40ab 024 تافلوس
4/12bc 22/40a 24/40ab 11/12bc 04 تلایک
4/20c 20/20ab 02/00bc 12/00ab 04 تلایک
4/21c 22/44ab 02/02bc 00/44a 024 تلایک
4/10bc 20/00a 01/00ab 12/42ab 04 ونان
4/00bc 24/00ab 00/00bc 10/42bc 04 ونان
4/22c 00/20b 1/01c 10/04ab 024 ونان
00 /
4 2/20 2/00 2/21 SEM
4440 /
4 4/442 4/440 4/440 P-value
: a-c
ت تواف ماقرا اب فورح هباشمریغ رد ره نوتس ( 40 / 4
P<
)
.
: SEM
یاطخ درادناتسا نیگنایم اه .
رد هعلاطم یا نایب دش هک هدافتسا زا تلایک نهآ
هب یاج تافلوس نهآ
رد هریج ثعاب شیازفا تیلاعف
زلااتاک و دیسکارپوس زاتومسد
یم .ددرگ زاتومسد ثعاب
لیدبت نژیسکا هورگ یاه لاعف هب بآ هنژیسکا یم دوش و
زلااتاک ثعاب لیدبت بآ هنژیسکا یفاضا هب تلاوصحم
یب رطخ یم ددرگ [ 21 ].
ییاجنآزا هک تلایک زا قیرط
شیازفا یرادیاپ هدام یندعم و ونان زا هار کچوک ندرک
هزادنا هدام یندعم رادقم یرتشیب زا نآ هدام ار رد رایتخا
مادنا و لولس اه رارق یم
،دهد رد هجیتن یماگنه هک رادقم
یفاک نهآ رد رایتخا لولس
،دشاب زا تیلاعف یاه برخم
هتساک و رجنم هب دوبهب تملاس مادنا اه و شیازفا تیفیک
تشوگ یم .ددرگ
رثا یاهرامیت یشیامزآ
رب یخرب صخاش یاه یداصتقا
رد نیچردلب ینپاژ
رد لودج 0 ناشن هداد هدش .تسا
لودج 3 رثا . نهآ فلتخم عبانم صخاش یخرب رب
یاه
ینپاژ نیچردلب رد یداصتقا صخاش
اه رادقم
یندوزفا (mg/kg)
عبانم ره یارب کاروخ هنیزه نهآ
ندب نزو ولیک )ناموت(
کاروخ هنیزه هورگ ره یارب )ناموت(
0010 21400 4 دهاش
0002 21120 04 تافلوس
0422 21020 04 تافلوس
0420 20244 024 تافلوس
0404 21104 04 تلایک
0024 21144 04 تلایک
0000 20224 024 تلایک
0402 21244 04 ونان
0012 20244 04 ونان
0000 20004 024 ونان
24 /
04 000/01 SEM
410 /
4 4/402 P-value
: a-c
ره رد هباشمریغ فورح اب ماقرا توافت ( نوتس
40 / 4
P<
)
.
نیگنایم درادناتسا یاطخ :SEM
.اه
جیاتن ناشن یم دهد هک هنیزه کاروخ یارب ره مرگولیک
نزو ندب و هنیزه کاروخ رد لک هرود تحت ریثأت حوطس
فلتخم عبانم نهآ رارق .تفرگن رادقم هدافتسا هدش زا نیا
عبانم هب هنوگ یا دوبن هک دناوتب تمیق ار تحت ریثأت رارق .دهد
هب یلکروط اب هجوت هب جیاتن شهوژپ رضاح
، لاکشا و حوطس
فلتخم
،نهآ رب یاهرتماراپ دروم
،یسررب رثا یریغتم .دنتشاد
یرازگساپس زا تنواعم یشهوژپ هاگشناد
لباز تهج تیامح یلام نیا
،شهوژپ رکشت
و ینادردق یم ددرگ تنرگ(
هرامش
UOZ-
GR-9517-10
.)
عبانم
1. Allen LH and Peerson JM (2009) Impact of multiple micronutrient versus iron–folic acid supplements on maternal anemia and micronutrient status in pregnancy. Food and Nutrition Bulletin. 30(4): 527-532.
2. Ashmead HD (1993) Comparative intestinal absorption and subsequent metabolism of metal amino acid chelates and inorganic metal salts. In: Ashmead HD (Eds.), The roles of amino acid chelates in animal nutrition. Albion Laboratories, Inc. pp. 32-57.
3. Baldwin D, Jenny E and Aisen P (1984) The effect of human serum transferrin and milk lactoferrin on hydroxyl radical formation from superoxide and hydrogen peroxide. Journal of Biological Chemistry. 259(21): 13391-13394.
4. Bao Y, Choct M and Bruerton K (2007) Effect of organically complexed copper, iron, manganese, and zinc on broiler performance, mineral excretion, and accumulation in tissues. Journal of Applied Poultry Research. 16(3): 448-455.
5. Bertram HC, Andersen HJ, Karlsson AH, Horn P, Hedegaard J, Nørgaard L and Engelsen SB (2003) Prediction of technological quality (cooking loss and Napole Yield) of pork based on fresh meat characteristics. Meat Science.
65(2): 707-712.
6. Castellini C, Mugnai C and Dal Bosco A (2002) Effect of organic production system on broiler carcass and meat quality. Meat Science.
60(3): 219-225.
