هرود
20 هرامش
4 ناتسمز 1397
هحفص یاه 611 - 601
رثا هلاجنک گنرلگ
یواح لمکم اه ی م ی بورک ی و زنآ ی م ی رب
،درکلمع ک
ی ف ی ت تشوگ و
ای نم ی لارومه چردلب
ی ن نپاژ ی
هفیرش لدیوق یردیح
،1
دازرف هدازرقاب ینامساک
2
، *
نارهم
2یرهم
1 . یوجشناد
،یرتکد هورگ مولع
،یماد هدکشناد
،یزرواشک هاگشناد
،لباز
،لباز .ناریا
2 .
،رایشناد هورگ مولع
،یماد هدکشناد
،یزرواشک هاگشناد
،لباز
،لباز .ناریا
خیرات تفایرد :هلاقم 11 / 03 / 1397 خیرات
شریذپ :هلاقم 28 / 06 / 1397
هدیکچ
نیا شیامزآ هب روظنم یسررب رثا هلاجنک گنرلگ یواح لمکم یاه یبورکیم و یمیزنآ رب
،درکلمع تیفیک تشوگ و ینمیا لارومه
نیچردلب ینپاژ ماجنا .دش دادعت 300 هعطق نیچردلب ینپاژ تفه هزور رد بلاق حرط
ًلاماک یفداصت هب جنپ رامیت
، راهچ رارکت و
15 هعطق هجوج رد ره رارکت صاصتخا هداد
.دندش یاهرامیت یشیامزآ
لماش 1 ) هریج رب هیاپ ترذ و هلاجنک ایوس )دهاش(
،
2 ) هریج یواح 20 دصرد هلاجنک گنرلگ
، 3 ) هریج یواح 20 دصرد هلاجنک گنرلگ هدشریمخت
، 4 ) هریج یواح 20 دصرد هلاجنک
گنرلگ + کیتویبورپ نیروپسلک
هب ®
نازیم 50 یلیم مرگ رد مرگولیک کاروخ و 5 ) هریج یواح 20 دصرد هلاجنک +گنرلگ میزنآ
رواپودنا هب®
رادقم 125 یلیم مرگ رد مرگولیک کاروخ .دندوب جیاتن نیا هعلاطم ناشن دنداد هک هدافتسا زا یاهرامیت یواح هلاجنک
گنرلگ ریمخت
،هدش کیتویبورپ نیروپسلک
و میزنآ رد هسیاقم اب رامیت دهاش ببس دوبهب شیازفا نزو و فرصم کاروخ هجوج اه
دش دن ( 05 / P<0 .) بیرض لیدبت کاروخ هورگ دهاش و نیچردلب یاه تفایرد هدننک هریج یاه یواح هلاجنک گنرلگ ریمخت هدش و
هلاجنک +گنرلگ میزنآ رواپودنا زا®
ریاس هورگ یاه یشیامزآ رتمک دوب ( 05 / 0 P<
) . ناگدنرپ هیذغت هدش اب هلاجنک گنرلگ تفا یشان
زا تخپ تشوگ یرتمک دنتشاد ( 05 / 0 P<
) . تیفرظ یرادهگن بآ تشوگ و زین رایع نتداپ هدشدیلوت هیلع
لوبلگ زمرق یدنفسوگ
رد رامیت تفایرد هدننک هلاجنک گنرلگ ریمخت هدش تبسن هب هورگ دهاش رتلااب دوب ( 05 / 0 P<
) . اب هجوت هب تارثا تبثم هیذغت اب
هلاجنک گنرلگ ریمخت هدش و یواح لمکم یاه کیتویبورپ و
میزنآ رب
،درکلمع تیفیک تشوگ و متسیس ینمیا نیچردلب ینپاژ
یم ناوت زا نیا عبنم ینیئتورپ لباق سرتسد و نازرا رد هریج نیچردلب هدافتسا درک .
دیلک هژاو :اه
،میزنآ سولیساب س ا سیلیتب
، نیچردلب
،ینپاژ
،ریمخت سیسیاموراکاس ورس
سی هی .
همدقم رد لاس یاه ریخا ، شیازفا تمیق داوم یکاروخ موسرم رد
تعنص رویط شرورپ دننام
ترذ و هلاجنک ایوس یهاگ و
رد قیقحت ،روشک رد اهنآ ندش بایمک هنیمز
نتفای عبانم اب
تیفیک
،بولطم لباق سرتسد و نازرا شهاک تهج ار رت
شرورپ تعنص رد ایوس هلاجنک و ترذ فرصم رویط
،
تسا هدش بجوم .
گنرلگ (
Carthamus tinctorius L.
)
هک هقباس تشک نآ هب دودح 3500 یلا 4000 لاس لبق رد
رصم یم دسر ، هایگ ی یفلع و کی هلاس تسا هک رد طاقن
فلتخم ناریا ریاخذ نآ یکیتنژ هب
روفو تفای یم دوش [ 1 .]
هلاجنک لصاح زا هناد گنرلگ تخوس لباق یژرنا اب زاسو
2681 یواح ،مرگولیک رد یرلاکولیک 32
دصرد فایلا
،ماخ 10 دصرد نغور و 20 دصرد نیئتورپ تسا [ 25 .]
شرازگ هدش تسا هک ینیزگیاج 18
، 20 و 22 دصرد
هلاجنک گنرلگ هب ایوس هلاجنک یاج رد
هریج هجوج یاه
یتشوگ رد هسیاقم اب رامیت دهاش فرصم شیازفا ببس ،
دش ندب نزو و کاروخ [
15
.
] تیفیک هلاجنک گنرلگ رایسبریغتم هدوب و هب تلع لااب ندوب نازیم فایلا ماخ
،نآ رد
ریداقم دایز رد هریج رویط لباق هدافتسا تسین . یارب
لیهست هدافتسا زا کاروخ یاه یواح ربیف لااب رد
،ناگدنرپ
هدافتسا زا داوم یندوزفا یکاروخ دننام
،میزنآ کیتویبورپ و
دنیآرف ریمخت داهنشیپ هدش تسا [ 7 .]
یتلوم میزنآ رواپودنا یاراد ®
تیلاعف یمیزنآ ییلااب زا
،زادیزوتکلااگافلآ
،زاناموتکلااگ زانلایاز
و زاناکولگاتب
یم .دشاب نیا لوصحم اب
هدافتسا زا سولیژرپسآ چراق
نا رجی و هب شور ریمخت دیلوت یم دوش و دنیارف
،ریمخت
رجنم هب دیلوت یبناج میزنآ یاه
،زلایمآ
،زاتیف زلاولس و
زائتورپ زین یم .دوش میزنآ اه اب بیرخت یلپ یاهدیراکاس
هتساشنریغ ا
ی و دوبهب مضه و بذج داوم یذغم رب
درکمع هدنرپ ریثأت یم دنراذگ [ 23 .]
کیتویبورپ اه
بجوم دوبهب درکلمع
،دشر دوبهب تیلباق
مضه داوم یذغم [ 5 ] و دوبهب فرصم
تاردیهوبرک یاه
اقریغ لب مضه [ 11 ] یم .دنوش
نیروپسلک
، ®
کیتویبورپ ی رب سولیسابهیاپ س
ا سیلیتب .تسا
کیتویبورپ یاه
رب سولیساب هیاپ هب
لیلد ییازروپسا ،
رد
ربارب طیارش دعاسمان یطیحم دننام تارییغت امد و هتیدیسا ،
تمواقم یرتشیب دنراد و تردق یراگزاس نآ
اه رد طیارش
طیحم یلخاد هاگتسد شراوگ رد هسیاقم اب کیتویبورپ یاه
رب هیاپ سولیسابوتکلا ،
رتشیب تسا [ 5 .]
دنیآرف ریمخت هب کمک هنوگ یاه فلتخم یچراق و
ییایرتکاب ، ببس دوبهب تیفیک تلاوصحم ینیئتورپ
و
شهاک رادقم تابیکرت هیذغتدض
یا و مه نینچ دوبهب
تملاس هاگتسد شراوگ یم دوش [ 8 .]
ریمخت اب رمخم
سیسیاموراکاس ورس
سی
1هی ثعاب نتسکش نیئتورپ
یاه
یتنآ نژ گرزب و رد هجیتن شیازفا رادقم یاهدیتپپ
کچوک رت ( 15 ولیک )نوتلاد رد هلاجنک ایوس یم دوش [ 24 .]
زا هدافتسا سیسیاموراکاسرمخم
هیسیورس رد
کاروخ یاه
یاراد ربیف لااب هب روط ینعم یراد ببس دوبهب شیازفا نزو
،ندب هدزاب کاروخ [ 12 ] و دوبهب درکلمع دشر و متسیس
ینمیا هجوج یاه یتشوگ دش [ 24 .]
اب هجوت هب دوبمک
هلاجنک ایوس زا هدافتسا شهاک تهج و روشک رد ترذ و
هیذغت رد یتادراو ملاقا نیا
،رویط شهوژپ رضاح هب روظنم
یسررب ریثأت هلاجنک گنرلگ یواح لمکم اه ی م ی بورک ی و
زنآ ی م ی رب
،درکلمع ازجا
ی
،هشلا ک ی ف ی ت تشوگ و ا ی نم ی
لارومه چردلب ی ن نپاژ ی ماجنا .دش
داوم و شور اه
رد نیا شیامزآ زا 300 هعطق نیچردلب ینپاژ
تفه هزور
رد بلاق حرط
ًلاماک یفداصت رد جنپ هورگ یشیامزآ اب
راهچ رارکت و 15 هعطق هجوج رد ره رارکت هدافتسا .دش
1. Saccharomyes cerevisiae
ترابع یشیامزآ یاهرامیت :زا
1 ) هلاجنک و ترذ هیاپ رب هریج
،)دهاش( ایوس 2
یواح هریج ) 20
،گنرلگ هلاجنک دصرد 3
)
یواح هریج 20
دصرد ،هدشریمخت گنرلگ هلاجنک 4
هریج )
یواح 20 نیروپسلک کیتویبورپ +گنرلگ هلاجنک دصرد
®
هب نازیم 50 یلیم مرگ رد و کاروخ مرگولیک 5
یواح هریج )
20 رواپودنا میزنآ +گنرلگ هلاجنک دصرد هب ®
رادقم 125
یلیم .دندوب ،کاروخ مرگولیک رد مرگ
مسیناگراورکیم دروم
هدافتسا ،ریمخت یارب رمخم
سیسیاموراکاس هیسیورس
(
PTCC 5269
) دوب هک زا زکرم
نویسکلک چراق
و یرتکاب نامزاس شهوژپ یاه یملع و
یتعنص ناریا هیهت .دش یارب لاعف
،یزاس لوپمآ هزیلیفویل
یواح رمخم رد طیارش لیرتسا هتسکش و طیحم هب سپس
یاو تشک یپ
،دشر زا سپ و حیقلت ثارب ید رد
یرتپ شید یاه یواح یاو تشک طیحم یپ
راگآ ید تشک
هداد .دش یرتپ شید اه هب تدم تفه زور رد یامد 28
هجرد یتناس دارگ مرگ هناخ دندش یراذگ .
یارب ماجنا دنیآرف
ریمخت ، ادتبا هلاجنک گنرلگ بایسآ تبسن هب بآ رد هدش
کی هب هس کی(
تمسق هلاجنک گنرلگ و هس تمسق )بآ
یارب تدم 60 هقیقد هطوغ رو و سپس هب تدم 15 هقیقد
رد یامد 121 هجرد یتناس دارگ ولاکوتا .دش هلاجنک
گنرلگ هدشولاکوتا رد
یامد قاتا درس و اب روپسا رمخم
سیسیاموراکاس ورس
سی هی اب(
مکارت 108 روپسا هب یازا ره
مرگ هلاجنک )گنرلگ حیقلت
و یارب تدم 48 تعاس
مرگ هناخ یراذگ .دش تیاهنرد
، هلاجنک گنرلگ ریمخت هدش
هب تدم هس زور رد نوآ اب یامد 50 هجرد یتناس دارگ
کشخ دیدرگ [ 9 .]
زا یتلوم میزنآ رواپودنا و ®
کیتویبورپ
نیروپسلک قبط®
داهنشیپ تکرش هدنزاس هب بیترت هب رادقم
125 و 50 یلیم مرگ رد مرگولیک کاروخ هدافتسا .دش رد
لوط هرود شرورپ ، هجوج اه هب تروص دازآ هب کاروخ و
بآ یندیماشآ یسرتسد
دنتشاد هریج .
اه یارب هرود تفه
ات 35 یگزور اب هجوت هب تاجایتحا یذغم داوم
هیصوت هدش طسوت
نمجنا یلم تاقیقحت اکیرمآ
[ 19 ] میظنت دندش
لودج(
1 .) و یفرصم کاروخ ،نزو شیازفا لماش درکلمع تافص
هب کاروخ لیدبت بیرض هزادنا یگتفه تروص
.دندش یریگ
رد هجوج هعطق کی ،شیامزآ هرود نایاپ زا
ره دحاو
اب یشیامزآ ینزو
کیدزن هب نیگنایم یشیامزآ دحاو نزو
سپ و باختنا ،هطوبرم زا
راتشک .دندش نیزوت هشلا یازجا
هب هشلا یازجا یبسن نزو هدنز نزو زا یدصرد تروص
.دش هبساحم هزادنا یارب
ادتبا ،بآ یرادهگن تیفرظ یریگ
و تشوگ مرگ کی هب سپس و نز
رد هقیقد جنپ تدم 1500
ناتک هچراپ اب یمارآ هب هنومن نآ زا سپ .دش ژویفیرتناس رود نزو هرابود و کشخ [ دش یشک
17 بآ یرادهگن تیفرظ .]
هطبار( دش هبساحم ریز لومرف زا هدافتسا اب 1
.)
هطبار 1 )
= تیفرظ یرادهگن بآ
100
× نزو(
دعب زا ژویفیرتناس /
نزو لبق زا )ژویفیرتناس
یارب هزادنا گ ی ر ی و نیزوت هنومن زا مرگ جنپ ،تشوگpH
اب 25 یلیم بآ رتیل رطقم هب روط سپس .دش طولخم لماک
pH
قاتا یامد رد هنومن ره هزادنا
گ ی ر [ دش ی 17 .]
هبساحم یارب
رادقم ،راتشک زا دعب هبانوخ تفا 20
زا کی ره زا مرگ
هنومن یاه هنومن .دش نزو تشوگ پیز کیتسلاپ رد اه
راد
هب تدم 24 هجرد راهچ یامد رد لاچخی رد تعاس
تناس ی دارگ هگن زا دعب و یراد 24
یحطس تبوطر تعاس
و بذج ،تبوطر بذاج ذغاک زا هدافتسا اب هنیس تشوگ سپس هنومن اه
ًاددجم نزو [ دندش 17 اب هبانوخ تفا رادقم .]
هطبار زا هدافتسا 2
زا دعب .دش هبساحم هزادنا
گ ی ر تیفرظ ی
بآ یرادهگن هنومن ،تشوگ
کیتسلاپ نورد تشوگ یاه
پیز هب و راد تدم 60 یامد رد هقیقد 70
یتناس هجرد دارگ
نآ زا دعب و دنتفرگ رارق )یرام نب( مرگ بآ مامح نورد هنومن اه سپس .دندش درس ،بآ اب هنومن
اه قاتا یامد رد
هب تدم 30 هقیقد [ دندش یرادهگن 17
زا لصاح تفا رادقم .]
زا هدافتسا اب تخپ هطبار
3
، هزادنا گ ی ر ی .دش
لودج 1 . داوم یکاروخ و بیکرت داوم یذغم هریج اه
1 . لمکم ینیماتیو ریداقم ریز ار رد مرگولیکره هریج نیمأت یم :دومن نیماتیو زا( A vitamin A acetate
)
IU،
11500
؛ هلوک
،لورفیسلک 2100IU
؛ نیماتیو زا(E DL-α- tocopheryl
acetate
،) 22IU
؛ نیماتیو
B12
، 60mg
/ 0
؛
،نیولافوبیر 4mg
/ 4
؛ نیتوکین
،دیمآ 40mg
؛ میسلک
،تانتوتناپ 35mg
؛ نویدانم نویدانم(
ید لیتم
،)لونیدیمیریپ 50mg
/ 1
؛ کیلوف
،دیسا
80mg
/ 0
؛
،نیمایت 3mg
؛
،نیسکودیریپ 10mg
؛
،نیتویب 1mg
؛ نیلوک
،دیارلک 560mg
و یسکوتا
،نیئوک 125mg
.
2 . لمکم یندعم ریداقم ریز ار رد ره مرگولیک هریج نیمأت یم :دومن زنگنم زا(
MnSO4.H2O
،) 65mg
؛ یور زا(
،)ZnO
55mg
؛ نهآ زا(
FeSO4.7H2O
،) 50mg
؛ سم زا(
CuSO4.5H2O
،)
8mg
؛ دی زا[
Ca(IO3)2.H2O
،]
8mg
/ 1
؛
،مینلس 30mg
/ 0
؛ تلابک (
Co2O3
،) 20mg
/ 0 و
،ندبیلوم 16mg
/ 0 .
داوم یکاروخ رادقم
رد هریج رب هیاپ ترذ و هلاجنک ایوس
)دصرد(
رادقم رد هریج یواح هلاجنک گنرلگ
)دصرد(
ترذ 81
/ 54 53
/ 40
هلاجنک ایوس ( 44 دصرد )نیئتورپ 84
/ 32 86
/ 25
هلاجنک گنرلگ 00
/ 0 00
/ 20
نتولگ ترذ 00
/ 8 00
/ 8
نغور یهایگ 76
/ 0 80
/ 1
تانبرک میسلک 43
/ 1 64
/ 1
یب تانبرک میدس 37
/ 0 82
/ 0
لا - نیزیل دیارلکوردیه 17
/ 0 29
/ 0
لمکم ینیماتیو 25 1
/ 0 25
/ 0
لمکم یندعم 25 2
/ 0 25
/ 0
ید لا - نینویتم 23
/ 0 25
/ 0
ید میسلک تافسف 71
/ 0 12
/ 0
لا - نینوئرت 04
/ 0 10
/ 0
کمن 14
/ 0 09
/ 0
عمج 100
100
بیکرت داوم یذغم هبساحم(
)هدش
یژرنا لباق تخوس زاسو یرلاکولیک(
رد
)مرگولیک 2950
2950
نیئتورپ ماخ )دصرد(
87 / 25 87
/ 25
نیزیل )دصرد(
نینویتم )دصرد(
30 / 1
65 / 0 30
/ 1
65 / 0
+نینویتم نیتسیس )دصرد(
96 / 0 93
/ 0
نینوئرت )دصرد(
97 / 0 99
/ 0
نافوتپیرت )دصرد(
27 / 0 28
/ 0
میسلک )دصرد(
80 / 0 80
/ 0
رفسف لباق سرتسد )دصرد(
30 / 0 30
/ 0
میدس )دصرد(
رلک )دصرد(
18 / 0
16 / 0 20
/ 0
16 / 0
لداعت نویتاک - نوینآ ( یلیم یکا نلااو رب مرگولیک ) 250
250
هطبار 2 )
= )دصرد(
تفا هبانوخ
100
× نزو[
هیلوا / ( نزو ییاهن - نزو ])هیلوا
هطبار 3 )
= تفا لصاح زا تخپ
100
× نزو[
هیلوا لبق زا تخپ / نزو(
ییاهن سپ زا
تخپ - نزو هیلوا لبق زا تخپ ])
یارب هزادنا گ ی ر ی رادقم نولام ید دیئدلآ
،تشوگ
هنومن یاه تشوگ طوبرم هب ره هدنرپ رد تکاپ یاه
صوصخم رارق
هداد دندش و رد یامد 24 - هجرد
تناس ی دارگ هب تدم 30 زور گن ه راد ی .دندش
،سپس کی
مرگ هنومن تشوگ بایسآ و راهچ یلیم رتیل لولحم دیسا
یرت ورلک کیتسا جنپ دصرد هب نآ هفاضا .دش سپ زا نآ
5 / 2 یلیم رتیل تلایتوب یسکوردیه نئولوت
8 / 0 دصرد هب
نآ هفاضا .دیدرگ سپس هب تدم هس هقیقد اب تعرس 3000
رود رد هقیقد ژویفیرتناس و
هیلا ییور نآ فذح و
یقاب هدنام نآ اب هدافتسا زا ذغاک
،یفاص فاص .دش دعب زا
نآ هس یلیم رتیل لولحم 2 - دیسا کیروتیبرابویت 8
/ 0 دصرد
هب نآ هفاضا و هب تدم 30 هقیقد رد نب یرام رد یامد 70
هجرد یتناس دارگ رارق هداد دش و سپ زا نآ هلصافلاب درس
.دیدرگ نازیم بذج یرون هنومن اه طسوت هاگتسد
رتموتفوتکپسا تئارق
دش و تظلغ نولام ید دیئدلآ اب
هدافتسا زا ینحنم درادناتسا هب
تسد دمآ [ 17
.
] ردنینس 21 و 28
،یگزور 2 / 0 م یلی رتیل تنآ ی نژ
لوبلگ زمرق دنفسوگ ( جنپ دصرد ) هب هلضع هنیس قیرزت
دش و تفه زور سپ زا قیرزت
،مود یارب نییعت رایع
نتداپ زا قیرط دیرو لاب نوخ گ یری ماجنا .دش مرس
هنومن یاه نوخ اب هدافتسا زا هاگتسد ژوفیرتناس ادج
و
رایع نتداپ اب شور قیقر یزاس یلاوتم شجنس(
نویسانیتولگامه )رتیتورکیم
هزادنا یریگ دش [ 5 ].
هداد یاه
لصاح اب هدافتسا زا مرن رازفا یرامآ [ SAS
22 ] هخسن(
1 / 9 ) یارب لدم 4 زجت هی و نیگنایم اه اب هدافتسا زا نومزآ
یکوت و رد حطس یرامآ جنپ دصرد هدافتسا .دندش
هطبار 4 )
Yij = μ + Ti + ε ij
رد نیا
،هطبار رادقم Yij
هدهاشم دحاو یشیامزآ ماi
رد رارکت اj
م
؛
،µ
نیگنایم هعماج
؛
،Ti
رثا رامیت
ε ij و
، رثا
یاطخ شیامزآ .تسا
جیاتن و ثحب
جیاتن لصاح زا رثا یاهرامیت فلتخم
رب درکلمع نیچردلب
ینپاژ رد لودج 2
، هئارا هدش .تسا نزو ناگدنرپ
هیذغت هدش اب هریج یاه یواح هلاجنک گنرلگ هدشریمخت و
هلاجنک گنرلگ هارمه اب کیتویبورپ و
میزنآ زا ناگدنرپ
دهاش رتلااب دوب ( 05 / 0
P<
)
.
لودج 2 . رثا یاهرامیت یشیامزآ
رب شیازفا نزو
،)مرگ(
فرصم کاروخ )مرگ(
و بیرض لیدبت ییاذغ نیچردلب ینپاژ زا نس 7 ات
35 یگزور
رامیت شیازفا
نزو )مرگ(
فرصم کاروخ )مرگ(
بیرض لیدبت
هریج رب هیاپ ترذ و هلاجنک ایوس )دهاش(
66c
/
d 122 16 /
a 438 57 / 3
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک گنرلگ 86bc
/
b 128 81 /
a 506 93 / 3
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک گنرلگ هدشریمخت 07b
/
c 132 03 /
bc 479 62 / 3
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک +گنرلگ کیتویبورپ نیروپسلک
®
44a
/
a 139 6 /
ab 527 78 / 3
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک +گنرلگ میزنآ رواپودنا
®
67a
/
ab 142 7 /
bc 515 61 / 3
50 SEM / 1 7
/ 3 04
/ 0
P-value 0001
/ 0 0001
/ 0 0005
/ 0
: a-d
توافت ماقرا رد ره نوتس اب فورح هباشمریغ ینعم راد تسا ( 05 / 0
P<
)
.
: SEM
یاطخ درادناتسا نیگنایم .اه
هریج کاروخ فرصم رتشیب گنرلگ هلاجنک یواح یاه
هلاجنک یواح یاهرامیت نیب رد و دوب دهاش هریج زا نیروپسلک کیتویبورپ ندوزفا زین گنرلگ میزنآ و ®
رواپودنا ینعم شیازفا ببس ®
دش کاروخ فرصم راد
( 05 / 0
P<
.) ریثأت ،ییاهنت هب گنرلگ هلاجنک ندوزفا
ینعم لیدبت بیرض رب یراد یواح هریج اما تشادن
رواپودنا میزنآ ندوزفا و هدشریمخت گنرلگ هلاجنک ،®
هب ینعم روط ( داد دوبهب ار لیدبت بیرض یراد
05 / 0
P<
.)
،رضاح قیقحت جیاتن اب هباشم تاعلاطم
هداد ناشن هک دنا
ات گنرلگ هلاجنک ندوزفا حطس
20 هریج رد دصرد
هجوج لیدبت بیرض و هنازور نزو شیازفا ،یتشوگ یاه
[ دادن رییغت ،دهاش رامیت هب تبسن ار ییاذغ 3
دوبهب تلع .]
یم ار میزنآ یواح هریج اب نزو شیازفا روضح هب ناوت
زاتیف میزنآ یتلوم رد
رواپودنا میزنآ ثعاب هک®
هیزجت دیسا
کیتیاف هدش کرت .داد تبسن ،تسا بی
ندش دیسا کیتیاف اب
نیئتورپ
،اه حلاما و ثعاب هتساشن شهاک
و مضه تیلباق
بذج نآ اه یم و نیئتورپ اب ربیف دنویپ ،میزنآ .دوش
یلپ هتساشنریغ یاهدیراکاس ار یلولس هراوید رد دوجوم یا
یم هیزجت یلپ و ربیف مضه تیلباق و دنک
یاهدیراکاس
هتساشنریغ یم شیازفا ار یا
[ دهد 23 .]
ناشن تاعلاطم
هداد دنا رپ زا هدافتسا هک و
کیتویب ییاذغ هریج رد اه
هجوج یاه یم یتشوگ ،ندب نزو دوبهب بجوم دناوت
ددرگ ییاذغ لیدبت بیرض و یفرصم کاروخ [
11 .]
رمخم ندوزفا هک تسا هدش شرازگ سیسیاموراکاس
هیسیورس کاروخ هب
هجوج رد لااب ربیف یواح یاه
یتشوگ
هب لباق روط و یفرصم کاروخ هدزاب ،نزو شیازفا یهجوت
نیئتورپ مضه تیلباق [ داد دوبهب ار ماخربیف و
12 .]
شرازگ هدش تسا هک ریمخت کاروخ اب هدافتسا زا
سولیساب س
ا سیلتب سیسیاموراکاس و
ورس سی هی ثعاب
دوبهب شیازفا نزو هنازور هجوج یاه یتشوگ یم دوش [ 5 .]
دوبهب درکلمع سیسیاموراکاس طسوت
ورس سی هی و کیتویبورپ
نیروپسلک
ًلاامتحا ®
رد هجیتن شیازفا دشر و
ریثکت یرتکاب اه ی دیفم و دوبهب مضه و بذج اوم د یذغم
رد هاگتسد شراوگ یم .دشاب هچرگا یتاقیقحت زین
هراشا رب
یب رثا ندوب رپ و کیتویب اه رب نزو
،ندب کاروخ یفرصم ای
بیرض لیدبت ییاذغ اد دنر [ 13 ]
، هک لیلد مدع مه یناوخ
نیا جیاتن اب هتفای یاه قیقحت رضاح نکمم تسا هب رطاخ
توافت رد عون و رادقم کیتویبورپ و
بیکرت هریج دروم
هدافتسا .دشاب
شیازفا فرصم کاروخ رد ماگنه هدافتسا زا هریج یاه
یواح هلاجنک گنرلگ
، شرازگ هدش تسا [ 25 .]
یکی زا
لماوع یلصا رثؤم رب شیازفا نزو
،رویط نازیم کاروخ
یفرصم یم
.دشاب نامه هنوگ هک هدهاشم یم
دوش
،
نیچردلب یاه هیذغت هدش اب هریج یاه یواح هلاجنک گنرلگ
هارمه اب کیتویبورپ نیروپسلک
و ®
یتلوم میزنآ رواپودنا
،®
کاروخ یرتشیب فرصم دندرک هک رد هجیتن نآ
، شیازفا
نزو یرتشیب تبسن هب ریاس اهرامیت .دنتشاد مه وس اب جیاتن
قیقحت
،رضاح فرصم کاروخ کدرا یاه هیذغت هدش اب
هلاجنک یازلک هدشریمخت هب
روط ینعم یراد شیازفا تفای
[ 27 .]
دنیارف ریمخت
، فرصم کاروخ
ار کیرحت و
شوخ یکاروخ ار
دوبهب یم دهد هک هب لیلد دوبهب تیفیک
داوم یذغم هلاجنک هدشریمخت دننام
شیازفا تیلباق مضه
دیسا یاه هنیمآ یرورض و
رگید داوم یذغم دیفم دننام
یاهدیتپپ کچوک
و میزنآ اه سپ زا ریمخت تسا [ 5 و 24 .]
شرازگ هدش تسا هک هدافتسا زا کیتویبورپ یواح
سسیاموراکاس ورس
سی هی رد هریج هجوج یاه یتشوگ
ببس شیازفا ینعم راد کاروخ یفرصم دش [ 12 .]
فرصم
کاروخ هجوج
یاه یتشوگ رد
ماگنه هدافتسا زا
کیتویبورپ سولیسابوتکلا
زین شیازفا تفای [ 10 .]
یروآرف
کاروخ اب
یتلوم میزنآ ببس شیازفا فرصم کاروخ
یم دوش [ 23 .]
قباطم اب جیاتن شهوژپ
،رضاح شرازگ هدش
تسا هک فرصم هلاجنک گنرلگ لمکم هدش اب یتلوم میزنآ
زاردیهوبرک
، فرصم کاروخ
هجوج یاه یتشوگ ار
شیازفا یم دهد [ 14 .]
فرصم کاروخ رتشیب رد هریج
یواح میزنآ
،
ًلاامتحا هب لیلد تیلباق مضه رتلااب ربیف و
دوبهب مضه و بذج داوم یذغم رد هریج یواح میزنآ
.دوب هچرگا یخرب زا شهوژپ نارگ شهاک فرصم کاروخ
رد هریج یاه یواح میزنآ ار هب لیلد شیازفا تیلباق مضه
ربیف و تسکش ه دش ن هراوید یلولس و رد هجیتن شیازفا
یسرتسد هدنرپ
هب داوم یذغم
، شرازگ درک ها دن [ 8 .]
ندوزفا هلاجنک گنرلگ هب
،ییاهنت ریثأت ی رب بیرض
لیدبت ییاذغ تشادن اما ریمخت هلاجنک و ندوزفا میزنآ
ب ه روط ینعم یراد بیرض لیدبت ییاذغ ار تحت ریثأت رارق
داد هک نیا رما یم دناوت هب لیلد ریثأت رمخم و میزنآ رب
مضه نیئتورپ دشاب هک یسرتسد هب
نیئتورپ و بذج نآ ار
یارب ناگدنرپ شیازفا هداد .تسا شرازگ هدش تسا هک
هراوید یلولس سیسیاموراکاس ورس
سی هی ببس بذج رتهب
داوم یذغم زا هدور و شیازفا تیلباق مضه داوم یذغم رد
لیا ئ مو یم دوش [ 12 .]
مه نینچ
، اهرمخم زا قیرط لرتنک
یم pH
دنناوت تیعمج یبورکیم هدور
ار هب روط یدیفم
رییغت دنهد [ 24 .]
قباطم اب جیاتن قیقحت رضاح
، ندوزفا
میزنآ یمه
®لس هب هریج ثعاب دوبهب بیرض لیدبت ییاذغ
هجوج یاه یتشوگ دش [ 29 ] و رد هعلاطم یا رگید
،زین
هدافتسا زا لمکم میزنآ ی رد هریج هجوج یاه یتشوگ
،
بیرض لیدبت ییاذغ ار دوبهب داد [ 23 .]
رثا یاهرامیت فلتخم
رب نزو یبسن یازجا هشلا
ینعم راد دوبن لودج(
3 .) شرازگ هدش تسا هک هدافتسا زا
5
، 10
، 15 و 20 دصرد هناد گنرلگ رد هریج هجوج یاه
یتشوگ رد هسیاقم اب رامیت دهاش
، ریثأت ینعم یراد رب نزو
،هشلا نار و هنیس تشادن [ 3 .]
ندوزفا کیتویبورپ هب
هریج
زین رب تافص هشلا رویط ریثأت ینعم راد ی تشادن [ 13 .]
قباطم اب جیاتن قیقحت
،رضاح هدافتسا
زا رمخم
سیسیاموراکاس هیسیورس
و کیتویبورپ کلاامیرپ
رد ®
هریج هجوج یاه یتشوگ رد هسیاقم اب رامیت دهاش
،
فلاتخا ینعم یراد ار زا رظن نزو
،هشلا هدزاب هشلا و
دصرد نار و هنیس ناشن دادن [ 16 .]
زا یوس
،رگید یخرب
شهوژپ نارگ راهظا دنتشاد هک ندوزفا رمخم هب هریج ببس
دوبهب یازجا هشلا دش [ 12 ] هک نیا جیاتن توافتم نکمم
تسا یشان زا رادقم و عون رمخم دروم
،هدافتسا هیوس
هدنرپ و هریج هیاپ .دشاب
رثا یاهرامیت یشیامزآ
رب رایع نتداپ هیلع یتنآ نژ لوبلگ
زمرق نوخ دنفسوگ رد لودج 3 شرازگ هدش .تسا ناگدنرپ
هیذغت هدش اب هلاجنک گنرلگ
،هدشریمخت کیتویبورپ
نیروپسلک و ®
یتلوم میزنآ رواپودنا رایع ®
نتداپ هدشدیلوت
هیلع یتنآ نژ لوبلگ زمرق دنفسوگ یرتلااب تبسن هب ناگدنرپ
هورگ دهاش دنتشاد ( 05 / 0
P<
.) زا یگژیو یاه کاروخ یاه
یریمخت یم
ناوت هب شیازفا دادعت یرتکاب یاه هدننکدیلوت
دیسا کیتکلا و رد هجیتن تظلغ یلااب دیسا کیتکلا رد
کاروخ هراشا دومن هک رد هجیتن نآ هیذغت کاروخ یاه
یریمخت ببس
یاقترا دس یعافد شخب ییادتبا هاگتسد
شراوگ هجوج یاه یتشوگ رد ربارب لماوع یرامیب از زا
قیرط شهاک یم pH
دوش [ 18 .]
مه نینچ ریمخت کاروخ
بجوم شیازفا یاهدیتپپ کچوک
و دوبهب متسیس ینمیا
تاناویح یم دوش [ 5 و 9 .]
هولاع رب
،نیا رد هعلاطم یا ریثأت
تشک رمخم رب شیازفا دادعت بورکیم یاه بوکرس هدننک
یرتکاب یاه یرامیب
،از دییأت دش [ 4 .]
شرازگ هدش تسا هک
هدافتسا زا کیتویبورپ رد
هیذغت هجوج یاه یتشوگ و ناغرم
مخت
،راذگ رایع نتداپ هدشدیلوت هیلع
یتنآ نژ لوبلگ زمرق
دنفسوگ ار شیازفا یم دهد [ 20 .]
مسیناکم قیقد دوبهب خساپ
ینمیا طسوت کیتویبورپ اه
صخشم .تسین اب نیا لاح ناشن
هداد هدش تسا هک کیتویبورپ
،اه لولس یاه فلتخم متسیس
ینمیا ار یارب دیلوت نیکوتیس اه هک رد اقلا و میظنت خساپ یاه
ینمیا شقن
،دراد کیرحت یم دننک [ 6 ] . مه
،نینچ ندب ناویح
دورو یرتکاب یاه کیتویبورپ هب
هاگتسد شراوگ ار هب ناونع
دوجوم یجراخ رد رظن هتفرگ و متسیس ینمیا ار رد ربارب نیا
مسیناگراورکیم اه
کیرحت هدرک و ینمیا ناویح ار شیازفا
یم دهد [ 20 و 21 .]
میزنآ اه اب نتسکش لوکلوم یاه گرزب
یلپ یاهدیراکاس هتساشنریغ
یا لولحم هب یاهرمیلپ
،کچوک
ثعاب شهاک یورنارگ داوم
یمضه هدش و زا قیرط دوبهب
بذج داوم یذغمزیر دننام
رصنع یور بجوم دوبهب
تیعضو ینمیا ناگدنرپ یم دنوش [ 4 و 23 .]
جیاتن ناشن هک دنداد و pH
تفا هبانوخ تشوگ رد
یاهرامیت فلتخم
توافت ، ینعم
راد ی تشادن (
لودج 4 )
نیرتشیب تفا یشان زا تخپ طوبرم هب رامیت دهاش دوب و ندوزفا
هلاجنک گنرلگ و یروآرف نآ طسوت کیتویبورپ و
میزنآ ب ه روط مشچ ریگ ی نیا تفا ار شهاک .داد نیرتمک
تیفرظ یرادهگن بآ
زین طوبرم هب رامیت دهاش .دوب
زا هدافتسا هلاجنک
گنرلگ و ندوزفا یتلوم میزنآ رواپودنا
®
فلاتخا ینعم یراد ار رظن زا نیا رتماراپ داجیا درکن اما
ندوزفا کیتویبورپ و
ریمخت هلاجنک گنرلگ ب ه روط
ینعم یراد تیفرظ یرادهگن بآ
تشوگ ار دوبهب داد
( 01 / 0
P<
).
نازیم نولام ید ناگدنرپ تشوگ رد دیئدلآ
هیذغت هب گنرلگ و هدشریمخت گنرلگ هلاجنک اب هدش هارمه
یتلوم میزنآ رواپودنا دوب دهاش رامیت زا رتمک®
( 05 / 0
P<
) .
لودج 3 . رثا یاهرامیت یشیامزآ
رب نزو یبسن یازجا هشلا )دصرد(
و رایع نتداپ هدشدیلوت هیلع
یتنآ نژ لوبلگ زمرق دنفسوگ
متیراگل(
رب هیاپ )ود نیچردلب ینپاژ
رامیت هنیس
نار رایع هشلا
نتداپ رد شلاچ اب
لوبلگ زمرق دنفسوگ
هریج رب هیاپ ترذ و هلاجنک ایوس )دهاش(
87 / 23 9 / 13 04 /
c 61 12 / 5
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک گنرلگ 54
/ 25 41 / 14 8 /
cb 63 87 / 5
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک گنرلگ ریمخت هدش 73
/ 25 71 / 13 49 /
a 61 25 / 7
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک +گنرلگ کیتویبورپ نیروپسلک
84 ®
/ 25 75 / 14 46 /
ab 64 62 / 6
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک +گنرلگ میزنآ رواپودنا 7 ®
/ 25 77 / 14 43 /
ab 63 62 / 6
90 SEM / 0 34 / 0 29 / 1 24
/ 0
P-value 525
/ 0 139 / 0 030 / 0 0002
/ 0
: a-d
توافت ماقرا رد ره نوتس اب ورح ف هباشمریغ ینعم راد تسا ( 05 / 0
P<
)
.
: SEM
یاطخ درادناتسا نیگنایم اه .
لودج 4 . رثا یاهرامیت یشیامزآ
رب تیفیک تشوگ نیچردلب ینپاژ رد لاح دشر
رامیت تفا
هبانوخ )دصرد(
تفا رد هجیتن
تخپ )دصرد(
تیفرظ pH یرادهگن
بآ )دصرد(
نولام ید دیئدلآ
یلیم(
/مرگ )مرگولیک
هریج رب هیاپ ترذ و هلاجنک ایوس )دهاش(
65 /
a 13 78 / 22 16 /
c 6 87 /
a 67 169 / 0
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک گنرلگ 61
/
b 12 60 / 19 49 /
abc 6 18 /
ab 71 150 / 0
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک گنرلگ ریمخت هدش 75
/
bc 13 95 / 17 80 /
a 6 24 /
b 75 101 / 0
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک +گنرلگ کیتویبورپ نیروپسلک
95 ®
/
d 11 35 / 14 56 /
ab 6 49 /
ab 72 127 / 0
هریج یواح 20 دصرد هلاجنک +گنرلگ میزنآ رواپودنا 88 ®
/
c 13 94 / 16 82 /
bc 6 84 /
b 70 101 / 0
59 SEM / 0 53
/ 0 18 / 0 00 / 1 012
/ 0
P-value 146
/ 0 0001 / 0 130 / 0 002 / 0 031
/ 0
: a-d
توافت ماقرا رد ره نوتس اب فورح هباشمریغ ینعم راد تسا ( 05 / 0
P<
)
.
: SEM
خ یاط درادناتسا نیگنایم اه .
کیتویبورپ اه
زا هار ییاه نوچ شیازفا تیعمج
مسیناگراورکیم یاه
دیفم هاگتسد شراوگ
، شیازفا تملاس
هدور و دوبهب تیفرظ بذج نآ رد دوبهب تیفیک تشوگ
شقن .دنراد مه
،نینچ کیتویبورپ اه
اب نتشاد صاوخ
یتنآ
،ینادیسکا عنام
زا نویسادیسکا تشوگ
و رد هجیتن
ثعاب شیازفا تیفرظ هگن یراد بآ تشوگ یم .دنوش
شرازگ هدش تسا هک تشوگ اب تیفرظ هگن یراد رتلااب
بآ
، یاراد تفا رد هجیتن تخپ یرتمک زین یم دشاب [ 12 و
26 .]
م قباط اب جیاتن قیقحت رضاح
، شرازگ دش ه تسا هک
سیسیاموراکاس ورس
سی هی تیفیک تشوگ ار دوبهب یم دهد
[ 28 .]
هتبلا رد قیقحت یرگید شرازگ دش هک ندوزفا
کیتویبورپ هب
هریج نیچردلب ریثأت
ی رب تیفیک تشوگ نآ
تشادن و اهنت نازیم تبوطر تشوگ ار تحت ریثأت رارق
داد [ 2 .]
هب روط یلک جیاتن شیامزآ رضاح ناشن یم دهد هک
هدافتسا زا هلاجنک یروآرف هدشن گنرلگ رثا یفنم رب
درکلمع نیچردلب ینپاژ
درادن و اب هجوت هب دوبمک و
ینارگ هلاجنک ایوس و ترذ رد
،روشک هب یریگراک
کینکت یاه یروآرف یبورکیم
و یمیزنآ تهج هدافتسا
رتشیب و رترثؤم زا نآ رد هیذغت نیچردلب هیصوت
یم .دوش
یرازگساپس زا تنواعم یشهوژپ هاگشناد
لباز تهج تیامح یلام نیا
شیامزآ تنرگ(
هرامش
UOZ-GR-9517-10
،) رکشت و
ینادردق یم .ددرگ
عبانم
1
یرایلآ .
ه و یراکش ف ( 1379 ) هناد یاه
،ینغور
تعارز و .یژولویزیف پاچ
،لوا تاراشتنا
،یدیمع
.زیربت
2
یفیس .
،ک یمیرک یزیشرت م ا و یمیحر ش ( 1391 ) یسررب
ییاراک شور اه و یاهوگلا فلتخم
فرصم
کیتویبورپ رب
تیفیک هشلا و نازیم نویسادیسکا
یبرچ و نیئتورپ تشوگ نیچردلب .ینپاژ
هیرشن
شهوژپ یاه مولع .یماد 22 ( 4 :) 79 - 69 .
3
نایکلم .
م و نسح یدابآ ا ( 1390 ) ریثأت حوطس
فلتخم هناد لماک گنرلگ رب درکلمع هجوج
یاه
یتشوگ زا نس 21 ات 42 .یگزور هیرشن شهوژپ یاه
مولع یماد .ناریا 3 ( 1 :) 8 - 1 .
4. Bedford MR (2009) The use of NSPases for improving efficiency of nutrient extraction from corn for poultry. Poultry Bulletin. 11: 91-114.
5. Cheema M, Qureshi M and Havenstein G (2003) A comparison of the immune response of a 2001 commercial broiler with a 1957 randombred broiler strain when fed representative 1957 and 2001 broiler diets.
Poultry Science. 82: 1519-1529.
6. Christensen HR, Frokiaer H and Pestka JJ (2002) Lactobacilli differentially modulate expression of cytokines and maturation surface markers in murine dendritic cells. Journal of Immunology. 168: 171-178.
7. Costa CC, Goulart DF, Figueiredo CF, Oliveira S and Silva JHV (2008) Economic and environmental impact of using exogenous enzymes on poultry feeding. International Journal of Poultry Science. 7: 311-314.
8. Crouch AN, Grimes JL, Ferket PR and Thomas LN (1997) Enzyme supplementation to enhance wheat utilization in starter diets for broilers and turkeys. Journal of Applied Poultry Research. 6: 147-154.
9. Feng J, Liu X, Xu ZR, Lu YP and Liu YY (2007) The effect of Aspergillus oryzae fermented soybean meal on growth performance, digestibility of dietary components and activities of intestinal enzymes in weaned piglets. Animal Feed Science and Technology. 134: 295-303.
10. Joy AD and Samuel JJ (1997) Effect of probiotic supplementation on the performance of broilers. Journal of Veterinary and Animal Science. 28: 10-14.
11. Kabir SML, Rahman MM and Rahman MB (2005) Potentiation of probiotics in promoting microbiological meat quality of broilers.
Journal of Bangladesh Agricultural Science.
and Technology. 2: 93-96.
