اثر منابع مختلف روغن گیاهی بر عملکرد رشد، شاخص‌های بیوشیمیایی خون و ویژگی های لاشه جوجه‌های گوشتی

هرود

22 هرامش

4 ناتسمز 1399

هحفص یاه 644 - 633

DOI: 10.22059/jap.2020.294111.623482

یشهوژپ هلاقم عبانم رثا فلتخم

گ نغور ی

ها ی ،دشر درکلمع رب صخاش

یاه ب ی شو ی م یا یی و نوخ یگژیو یاه هشلا

هجوج اه ی تشوگ ی

یلبقم ییلاوم دیمح یرهظم ناگژم ،1

2

،*

روپ یلیعامسا یلعدیما نیسح ،2

یرامود

3

1 .ناریا ،نامرک ،تفریج هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،یماد مولع هورگ ،دشرا یسانشراک هتخومآ شناد .

2 .ناریا ،نامرک ،تفریج هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،یماد مولع هورگ ،رایشناد .

3 .ناریا ،نامرک ،تفریج هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،یماد مولع هورگ ،رایداتسا .

خیرات تفایرد :هلاقم 22 / 90 / 1301 :هلاقم شریذپ خیرات

11 / 93 / 1300

هدیکچ یهایگ نغور فلتخم عبانم رثا ،دشر درکلمع رب

یگژیو یاه و هشلا صخاش یاه بی شو ی م یا یی هجوج نوخ اه

ی تشوگ ی

، زا هدافتسا اب 061

هعطق تشوگ هجوج ی

رن

ی ک هزور وس ی ه سار 813 فداصت ًلاماک حرط بلاق رد ی

راهچ اب و رارکت راهچ ،رامیت 01

لماش یشیامزآ یاهرامیت .دش یسررب رارکت ره رد هدنرپ 0

- و هیاپ هریج

،ایوس نغور 2

- ،نادرگباتفآ نغور و هیاپ هریج 8

- و لاوناک نغور و هیاپ هریج 4

- دجنک نغور و هیاپ هریج .دندوب

نم رثا عب کاروخ فرصم رب نغور هرود رد

یاه

شرورپ فلتخم نعم

ی دوبن راد اپ ،دشر هرود رد . ی

نا ی هجوج ،شرورپ هرود لک و اه

ی هیذغت لاوناک و دجنک نغور اب هدش ازفا

ی ش نزو رتلااب رض و ی ب دبت ی ل

کاروخ مک یرت ار اقم رد ی هس هجوج اب اه ی هیذغت د اب هدش ی رگ نغور عبانم دنتشاد

( 10 / P<1 ).

هریج رد یفرصم کاروخ هنیزه رتلااب دجنک نغور یواح یاه

زا

هریج ریاس دوب یشیامزآ یاه هدنرپ و

هیذغت یاه مک دوس ،دجنک نغور یواح هریج اب هدش هدنرپ اب هسیاقم رد یرت

هیذغت یاه دنتشاد لاوناک و ایوس نغور اب هدش

( 10 / P<1 ).

نزو بسن ی س ،هشلا ی هن هجوج رد نار و اه

ی هیذغت دجنک نغور اب هدش شیب لاوناک و

دوب رت ( 10 / P<1 ).

هجوج نوخ مرس لورتسلک اه

ی هیذغت اب هدش

مک دجنک نغور اس زا رت

ی ر رامیت دوب اه ( 10 / P<1 ).

هجوج رد رتهب درکلمع هدهاشم هب هجوت اب هیذغت یاه

هنیزه نتفرگرظن رد اب و لاوناک و دجنک نغور اب هدش

نییاپ فرصم ،دجنک نغور اب هسیاقم رد لاوناک نغور یواح هریج رتلااب دوس و رت هجوج هریج رد نآ

یم هیصوت یتشوگ یاه .دوش

هژاودیلک

‌ :اه لورتسلک ،دجنک نغور ،لاوناک نغور ،ینطب یبرچ ،یتشوگ هجوج

.

Effect of different oil sources on growth performance, biochemical blood metabolites and carcass characteristics of broilers

Hamid Molaiee Moghbeli¹, Mozhgan Mazhari^2*, Omidali Esmaeilipour², Hossein Doomari³ 1. Former M.Sc. Student, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Jiroft, Kerman, Iran.

2. Associate Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Jiroft, Kerman, Iran 3. Assistant Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Jiroft, Kerman, Iran

Received: December 15, 2019

Accepted: June 6, 2020

Abstract

Effect of different oil sources on growth performance, carcass characteristics and blood metabolites of broilers was studied using 160 male Ross broiler chickens in a completely randomized design with 4 treatments, 4 replicates and 10 birds each. Treatments included: 1) basal diet plus soybean oil, 2) basal diet plus sunflower oil, 3) basal diet plus canola oil and 4) basal diet plus sesame oil. Effect of different oil sources on feed intake was not significant in different periods. In grower, finisher and whole periods, sesame and canola oil fed birds showed better weight gain and feed conversion ratio compared to other oil sources. The food cost was significantly higher for diets including sesame oil compared to others and birds fed sesame oil had lower profit than canola and soybean oil fed birds (P<0.05). The relative weight of carcass, breast and thigh was higher in broiler fed with sesame and canola oil (P<0.05). The blood cholesterol decreased significantly in sesame oil treatment (P<0.05). Considering the lower price and higher profit of canola oil containing diets compared to sesame oil and also better performance of birds fed sesame and canola oil, we would recommend using canola oil in broiler diets.

Keywords: Broiler, canola oil, cholesterol, sesame oil, ventral fat.

همدقم

‌ رما کی ،نغور زا هدافتسا متسیس رد جیار

شرورپ یاه

ندوزفا .تسا هریج یژرنا حطس شیازفا تهج رویط هریج هب نغور

، دوجو اب ت أ ،یژرنا هدزاب دوبهب و یژرنا نیم

نیماتیو بذج شیازفا هب رجنم ،یبرچ رد لولحم یاه

شوخ شیازفا و رابغ و درگ شهاک ییاذغ هریج یکاروخ

یم دوش . مه نینچ مضه هدام روبع خرن شهاک اب زا ی

مضه هب رجنم ،شراوگ هاگتسد یذغم داوم لک رتهب یریذپ

وبهب تیاهنرد و یفرصم کاروخ لیدبت بیرض و دشر د

یم دوش [ 6 .]

لاس رد ناگدنرپ تشوگ فرصم هب لیامت ریخا یاه

هب لیلد یگژیو یخرب هیذغت یاه

و لااب نیئتورپ لماش یا

هک تسا هدش تباث یفرط زا .تسا هتفای شیازفا مک یبرچ یبرچ اب میقتسم هطبار ناگدنرپ تشوگ یبرچ بیکرت نیا .دراد ییاذغ هریج هلأسم

دیلوت یارب اضاقت شیازفا هب

تشوگرد یبرچ تیفیک دوبهب و و ملاس تلاوصحم [ تسا هدش یهتنم ناگدنرپ 4

.]

هب لیلد نغور یلااب تمیق

تاعلاطم ،ناگدنرپ هریج رد هدافتسا تهج ،یهام یور

هناد نغور یبایزرا یهایگ یاه

.تسا هدش زکرمتم

حوطس زا هدافتسا هک تسا هدش هداد ناشن تاعلاطم نغور فلتخم ،هریج رد عابشاریغ هریجنز اب یهایگ یاه

و شراوگ هاگتسد لوط رد یبرچ مضه دوبهب ثعاب ینعم شهاک یرت راد

لورتسلک و دیرسیلگ یم نوخ

دوش

[ 4 یژرنا شزرا .]

نغور ییاز یبرچ و اه

لوط هب اه هریجنز

روضح مدع ای روضح ،هناگود یاهدنویپ دادعت ،ینبرک و عابشا برچ یاهدیسا شیارآ ،یرتسا دنویپ عابشاریغ

و

برچ یاهدیسا بیکرت نآ

اه [ دراد یگتسب 9

.]

نغور ،ایوس نغور دننام یهایگ یاه لاوناک

و

یم عابشاریغ برچ یاهدیسا زا ینغ نادرگباتفآ .دنشاب

برچ یاهدیسا عابشاریغ

د نادرگباتفآ و ایوس نغور ر

شیب رت دنویپ دنچ اب عابشاریغ برچ یاهدیسا عون زا ( هناگود

یلاحرد ،دنتسه )PUFA

برچ یاهدیسا هک

نغور رد عابشاریغ لاوناک

شیب رت برچ یاهدیسا عون زا

( هناگود دنویپ کی اب عابشاریغ یم )MUFA

[ دنشاب 22 .]

ا تبسن نیب یسوکعم هطبار هک تسا هدش شرازگ یاهدیس

رمع همین و هناگود دنویپ دنچ اب عابشاریغ برچ نآ

اه

عابشاریغ هجرد هچره و دراد دوجو برچ یاهدیسا ندوب

یم شیازفا نغور نویسادیسکا خرن ،دبای شیازفا دبای

، هک

بولطمان معط و وب دیلوت و یبرچ تیفیک تفا یلصا لیلد یم تشوگ تیفیک شهاک و [ دشاب

26 .]

نغور لاوناک عبنم

هناگود دنویپ کی اب کیئلوا عابشاریغ برچ دیسا زا ینغ برچ یاهدیسا دایز ریداقم هک تسا هدش شرازگ و تسا رد یبرچ نویسادیسکا حطس ،هناگود دنویپ کی اب عابشاریغ یم شهاک ار تشوگ و ییاذغ هریج [ دنهد

01 .]

نیب رد نغور

هب دجنک نغور ،یهایگ یاه لیلد

اب نازیم ندوباراد یتنآ یلا

نادیسکا هب یعیبط یاه ناونع

ویتادیسکا یرادیاپ شیازفا تهج بسانم نغور رد

اب هسیاقم نغور ریاس

یکاروخ یاه (

ریداقم یواح هک

یم عابشاریغ برچدیـسا یدایز دنشاب

) هب ، یم راک دور

[ 08 .]

یب هتسد کی لماش دجنک نغور تابیکرت زا ریظن

هتخانش نانگیل ناونع تحت هدش یم اه

نانگیل .دشاب یاه

س لماش دجنک اس

س ،نیم اس ریداقم و نیلوم یمک

ماسس لو

زا یعوـنتم یکیژولویزیف فیاظو و هدوب ک هلمج

شها

شیازفا ،نوخ یبرچ یتنآ ییاناوت

شیازفا ،ینادیسکا

تسیز تیلباق مهارف و لورفوکوتاماگ یمهارف

ندرک

یم اراد ار یباهتلادض فیاظو دنشاب

زا . راهم یفرط

هنوگ ه نانگیل طسوت لاعف نژیسکا یا یم ،دجنک یاه

دناوت

لولس لاکیدار تامدص زا ار ندب یاه تظفاحم دازآ یاه

دنک . مس تسا رداق دجنک نغور داوم زا دبک ییادز

یتنآ تابیکرت نازیم و ییایمیش و یمیزنآ ینادیسکا

ربارب رد یتظافح شقن و هداد شیازفا ار یمیزنآریغ شنت

دشاب هتشاد ویتادیسکا [

03 .]

مشچ تاعلاطم فلتخم عبانم هسیاقم هنیمز رد یریگ

هب یهایگ نغور لاوناک ،نادرگباتفآ ،ایوس ،ترذ نغور هژیو

هدش ماجنا هیپ هلمج زا یناویح یبرچ عبانم و ملاپ نغور اب تسا [ 4 ، 0 و 24 ] رثا هسیاقم هنیمز رد یدایز تاعلاطم اما ،

اب دجنک نغور فرصم رویط رد یهایگ نغور عبانم رگید

شهوژپ ،هعلاطم کی رد .تسا هدشن ماجنا یسررب اب نارگ

ینیزگیاج رثا 01

و دجنک نغور اب ترذ نغور دصرد

تاتسا لورفوکوتافلآ رد

هجوج نزو شیازفا ،هریج یاه

هدرک شرازگ ار یتشوگ دنا

[ 2 .]

،رگید یشهوژپ رد هدافتسا

حوطس رد دجنک نغور زا 0

/ 1 و کی دجنک هناد و دصرد

حوطس رد کی

و ود مخت نیچردلب هرـیج رد دصرد راذگ

ینعم ریثأت .تشادن یفرصم کاروخ و ندب نزو رب یراد

هچرگ ندوزفا شیازفا هب رجنم هریج رد دجنک نغور و هناد

ینعم یدیلوت مخت مرگ ،دیلوت دصرد ،مخت دادعت و نزو راد

لیدبت بیرض دوبهب و هنازور کاروخ

یاقم رد هریج اب هس

( دهاـش ایوس نغور دیدرگ )

[ 8 .]

ییاجنآزا بیکرت هک

نغور رد فلتخم برچ یاهدیسا فلتخم یهایگ یاه

مه و هدوب توافتم نیا هب هجوت اب نینچ

یبرچ هریخذ هک

یبرچ عبنم ریثأت تحت ناگدنرپ تشوگ یبرچ نازیم و یندب یم رارق [ دریگ 4 هب ریخا شهوژپ اذل .]

ریثأت یسررب روظنم

نغور فلتخم عبانم زا هدافتسا نغور هلمج زا یهایگ

،دشر درکلمع رب ،لاوناک و نادرگباتفآ ،ایوس ،دجنک صخاش و هشلا تایصوصخ نوخ ییایمیشویب یاه

هجوج ماجنا یتشوگ یاه .دش

شور‌و‌داوم

‌ اه

‌

تهج ماجنا نیا شیامزآ زا 061 هعطق هجوج یتشوگ رن هیوس

یراجت سار 813 رد بلاق حرط

ًلاماک یفداصت ،رامیت راهچ اب

و رارکت راهچ 01

رارکت ره رد هدنرپ رد

06 یشیامزآ دحاو

داعبا اب 0

× 0 / 0 رتم هدافتسا اهرامیت .دش شیامزآ ی

لماش

نادرگباتفآ نغور و ازلک نغور ،ایوس نغور ،دجنک نغور ترذ هیاپ رب هریج هب هک دندوب

- رد .دندش هفاضا ایوس هلاجنک

لوط هرود شرورپ هک ات نس 42 یگزور ب ه لوط دیماجنا

،

یسرتسد ناگدنرپ هب بآ و کاروخ دازآ هدوب و تبقارم یاه

مزلا ساسارب شور یاه هیصوت هدش هیوس یراجت سار 813

.تفرگ ماجنا اهرامیت

شیامزآ ی لماش

نغور ،دجنک نغور

رب هریج هب هک دندوب نادرگباتفآ نغور و لاوناک نغور ،ایوس ترذ هیاپ - .دندش هفاضا ایوس هلاجنک همه رد نغور حطس

هریج رد نغور عبنم طقف و دش هتفرگ رظن رد ناسکی اه

هریج هریج .دوب توافتم اه یذغم داوم نیمأت یارب اه

هیصوت ود هس یارب سار یراجت هیوس هدش ات کی( نیزاغآ هر

01 ( دشر ،)یگزور 00

ات 20 ( ینایاپ و )یگزور 26

ات 42

لودج( دندش میظنت )یگزور 0

.)

هجوج هب رارکت ره یاه هرود ره نایاپ رد یهورگ تروص

نزو .دندش یشک هرود ره نایاپ رد کاروخ فرصم نازیم

هزادنا .دش یریگ فرصم میسقت زا کاروخ لیدبت بیرض

هجوج کاروخ ه یاه

ر یشیامزآ دحاو نیگنایم هب هرود رد

نزو شیازفا هرود

ره یشیامزآ دحاو تافلت حیحصت اب

دیدرگ هبساحم .

ره زا هجوج ود شیامزآ نایاپ رد دحاو

یشیامزآ هب

زا و باختنا یفداصت روط لاب ریز گرهایس

نوخ .دش یریگ اب و ادج ،هتخل کیکفت زا سپ مرس هنومن

رود 4111 هب تدم 00 س هقیقد هاگشیامزآ هب و هدش ژویفیرتنا

صخاش تظلغ .دندش لقتنم ،زکولگ ینوخ یاه

یرت نیئتورپوپیل و لورتسلک ،دیرسیلگ و مک یلاگچ اب یاه

( رزیلاانآوتا هاگتسد زا هدافتسا اب دایز

Autolab, Ames,

Rome, Italy

تیک زا هدافتسا اب ) تکرش( یمیش تسیز یاه

تسیز هزادنا )ناریا ،نارهت ،یمیش .دش یریگ

هجوج نوخ یارب هدافتسادروم یاه نییعت تهج ،یریگ

یگژیو ،هشلا یاه یزوت

،ن راتشک ینکرپ و هشلا نزو .دندش

راتشک زا دعب هدنرپ

اهاپ ،رس یزاسادج و ندنکو

تسوپ

هب ندب دش هتفرگ رظن رد هشلا نزو ناونع یلاخ نودب(

ندرک

.)اشحا و اعما

لودج 1 هریج ییایمیش بیکرت و یکاروخ داوم . هرود رد یشیامزآ یاه

شرورپ فلتخم یاه

)دصرد( تابیکرت ات کی( نیزاغآ

11 ) ( دشر

11 ات 24 ) ( ینایاپ

26 ات 42 )

ترذ 31

/ 62 87

/ 66 78

/ 67

( ایوس هلاجنک 44

)نیئتورپ دصرد 33

/ 41 44

/ 38 44

/ 33

یهایگ نغور 17 1

/ 2 16

/ 3 16

/ 4

تافسف میسلک ید 68

/ 1 41

/ 1 33

/ 1

میسلک تانبرک 48

/ 1 19

/ 1 17

/ 1

میدس دیرلک 29

/ 1 29

/ 1 29

/ 1

نینویتم لا ید 16

/ 1 13

/ 1 12

/ 1

لا - نیزیل 27

/ 1 22

/ 1 22

/ 1

یندعم و نیماتیو لمکم 61 2

/ 1 61

/ 1 61

/ 1

هبساحم زیلانآ هدش

مسیلوباتم لباق یژرنا یرهاظ

)مرگولیک رب یرلاکولیک(

3111 3111

3211

)دصرد( ماخ نیئتورپ 23

6 / 21 21

)دصرد( میسلک 1

78 / 1 71

/ 1

)دصرد( رفسف 6

/ 1 43

/ 1 41

/ 1

)دصرد( میدس 16

/ 1 16

/ 1 16

/ 1

)دصرد( رلک 22

/ 1 22

/ 1 22

/ 1

)دصرد( نیزیل 44

/ 1 29

/ 1 19

/ 1

)دصرد( نینژرآ 87

/ 1 66

/ 1 62

/ 1

+ نینویتم )دصرد( نیتسیس 87

/ 1 86

/ 1 69

/ 1

)دصرد( نینوئرت 99

/ 1 93

/ 1 76

/ 1

1 . ت همه رد نغور حطس ی

اهرام ت ره رد نغور عبنم طقف و دوب لودج هباشم ی

رام م قرف ی درک . نغور ،لاوناک نغور ،ایوس نغور لماش یهایگ نغور راهچ

.دش هدافتسا رامیت راهچ رد دجنک نغور و نادرگباتفآ 2 مرگولیک ره . :لماش یندعم لمکم

41111 یلیم ،زنگنم مرگ 21111

یلیم ،نهآ مرگ 33771 یلیم ،یور مرگ 4111 یلیم ، سم مرگ 411

یلیم ،دی مرگ 71

یلیم نزو ات میسلک تانبرکو مدنگ سوبس( موینلس مرگ 1111

.)مرگ ره نیماتیو لمکم مرگولیک ی

لماش 9111 نیب دحاو یللملا نیماتیو

،A

216 نیب دحاو ملا یلل

نیماتیو

D3

، 17 نیب دحاو یللملا نیماتیو ،E

2 یلیم مرگ نیماتیو

K3

، 17 یلیم مرگ نیماتیو

B1

، 821

،mg

6 / 6 یلیم مرگ نیماتیو

B2

، 11 یلیم مرگ

B3

، 7 / 4 یلیم مرگ

B5

، 3 یلیم مرگ

B6

یلیم کی ، مرگ

B9

، 16 / 1 یلیم مرگ

B12

، 16 / 1 یلیم مرگ نیماتیو

H2

، 61 یلیم مرگ دیارلک نیلوک 61

دصرد و یتنآ مدنگ سوبس( نادیسکا

نزو ات میسلک تانبرکو 1111

مرگ .)

ریداقم س نزو ی نار ،هن لاحط ،دبک ،اه و

سروب

هزادنا گ ی ر ی .دندش سپس اب میسقت نزو مادنا رب یلخاد یاه

،هدنز نزو نزو

یبسن نآ اه هبساحم دش ب مزلا . ه تسا رکذ

هک هب روظنم لقادح هاگتسد تایوتحم نزو رثا ندرک

یلاخ و شراوگ دودح نآ ندنام

راهچ زا لبق تعاس

راتشک

، هجوج هب .دش هداد یگنسرگ اه ارب

ی زه هبساحم ی

هن ق ،کاروخ ی

تم زور ازجا ی

کشت فلتخم ی

ل م رد کاروخ هدنهد ی

ناز فرصم ی ره زا

ق و دش برض کاروخ ءزج ی

تم ج ی هر ارب ی ره ی ک

ک ی مرگول .دش هبساحم هرود ره رد کاروخ تمیق

مامت

هدش کره مرگولی ت رد کاروخ رامی

واح ی وس نغور ای

هب بیترت 20251 ، 2000 و 20901 ر

،لای ت رد رامی

واح ی نادرگباتفآ نغور هب

بیترت 20051 ، 20861 و

20501 ر

،لای ت رد رامی واح ی نغور لاوناک هب بیترت

20201 ، 20421 و 20591 ر لای ت رد و رامی واح ی

دجنک نغور هب

بیترت 25661 ، 29121 و 81511 ر

،لای

ارب ی ج هری یاه زاغآ

،نی اپ و دشر ینای

سپ .دش هبساحم

زه هبساحم زا هنی

ک ره مرگولی دادعا ،کاروخ

هب تسد فرصم کاروخ رادقم رد هدمآ ی

هجوج ره رد

ره

ارب .دش برض هرود ی

زا لصاح صلاخ دوس هبساحم

ت ره

،رامی م گنای نی هدنرپ نزو اه

ی ت ره رامی ق رد تمی

ق سپس .دش برض هدنز غرم تمی

ج هری یفرصم ره

رامیت زا نآ رسک دش . هداد یاه لصاح اب هدافتسا زا

مرن رازفا یرامآ ور و SAS

هی لدم یطخ یمومع ارب ی

رامآ لدم ی

( 0 ) هیزجت و نیگنایم اه اب نومزآ یکوت رد

حطس لامتحا ( 10 /

>1 )P

هسیاقم هداد .دش اه

ی بسن ی

دبت زا سپ لی

arcsin

، هیزجت رامآ ی دش .

هطبار ( 0 )

Y_ij=µ +T_i + e_ij

،هطبار نیا رد هک

Y_ij

هدهاشم رادقم ، هدش

؛ ،µ

نیگنایم

؛هعماج

T_i

، رثا و رامیت ره

e_ij

رثا ، یشیامزآ یاطخ .تسا

ثحب‌و‌جیاتن

‌

دشر درکلمع رب نغور فلتخم عبانم رثا ،نزو شیازفا(

دصرد و )کاروخ لیدبت بیرض و کاروخ فرصم هجوج تافلت ینایاپ ،دشر ،نیزاغآ هرود رد یتشوگ یاه

لودج رد شرورپ هرود لک و (

2 ) هدروآ .تسا هدش

نازیم و تافلت فرصم

کاروخ رد هرود یاه فلتخم

تحت ریثأت عبانم فلتخم نغور رارق تفرگن . رد هرود

،نیزاغآ شیازفا

نزو هجوج یاه هیذغت هدش نغور اب

و دجنک لاوناک هجوج هب تبسن اه

ی هیذغت هدش نغور اب

نادرگباتفآ شیب

رت ( دوب 10 /

>1 .)P

،دشر هرود رد

اپ ی نا ی هرود لک و هجوج

یاه هیذغت هدش و دجنک نغور اب

لاوناک هجوج هب تبسن اه

ی هیذغت هدش نادرگباتفآ نغور اب وس و

ای ازفا شی رتلااب نزو ی

تشاد دن ( 10 /

>1 .)P

رد هرود

اپ ینای هرود لک و رض ،

بی دبت لی هجوج اه ی هیذغت هدش اب

دجنک و ازلک نغور مک

رت زا هجوج یاه هیذغت هدش اب

وس و نادرگباتفآ نغور ای

( دوب 10 /

>1 .)P

شهوژپ نارگ اب هیذغت وس نغور عبنم هس ی

،ا نغور

دانق ی هاگراتشک نغور و ی

ذغت رد ی ه هجوج اه ی

تشوگ ی

، رب نغور فلتخم عبانم رثا هک دنداد ناشن

نعم کاروخ فرصم ی

ن راد تسی هجوج اما ، اه

ی

هیذغت وس نغور اب هدش یا

دانق و ی ازفا ی ش شیب نزو رت

ی

اقم رد ی هس هجوج اب اه ی هیذغت ک نغور اب هدش هاگراتش

ی

[ دنداد ناشن 5

رد .]

ی ک شهوژپ ت أث ی ر برچ عبانم ی

برچ لماش فلتخم ی

پ( واگ ی ه برچ ،) ی نغور و غرم

وس یا کرت و دشر درکلمع رب ی

ب سا ی اهد ی هشلا برچ

هجوج اه ی تشوگ ی سررب ی اتن .دش ی ج ا ی ن ناشن هعلاطم

اهن نزو هک داد یی

هب برچ عون هطساو ی

ثات تحت ی ر رارق

مه .تفرگن وافت نینچ

ت نعم ی یراد ب ی ن هنازور فرصم

ازفا و کاروخ ی

ش اما ،تشادن دوجو هنازور نزو

رض ی ب دبت ی ل هجوج رد کاروخ اه

ی هیذغت اب هدش

اس زا رتهب غرم نغور ی

ر هورگ اه دوب . رد هورگ

هیذغت هدش وس نغور اب ی

،ا سا ی اهد ی دنچ اب برچ

جنز ی هر غ ی عابشار هام ،نار تسوپ رد ی

هج س ی هن برچ و ی

نطب ی شیب رد هورگ رد ،دوب رت ی

تفا ،غرم نغور هدننک

م ی ناز سا ی ئلواد ی ک هب نعم روط ی راد ی ب رتلااب رد و دو

هیذغت هورگ م ،واگ نغور اب هدش

ی ناز برچ عمجت ی

یاه

برچ و نار تسوپ رد عابشا ی

نطب ی ازفا ی ش ا .تشاد ی ن

شهوژپ نارگ ذغت هک دندرک شرازگ ی

ه ط ی رو کرت اب ی ب و

طولخم یاه‌ و ی هژ ا ی سا زا ی اهد ی رچ ب هب ز روط ی دا ی

م ی دناوت کرت ی ب برچ ی غت ار هشلا یی

ر [ دهد 0 .]

شرازگ

تسا هدش ج رد لاوناک نغور دربراک هک

ی هر ناگدنرپ

اقم رد دشر دوبهب هب رجنم ی

هس و نادرگباتفآ نغور اب

برچ ی ح ی ناو ی یم دوش [ 28 .]

لودج 2 هجوج تافلت دصرد و دشر درکلمع رب نغور فلتخم عبانم رثا . شرورپ فلتخم لحارم رد یتشوگ یاه

P-value SEM دجنک نغور لاوناک نغور نادرگباتفآ نغور ایوس نغور

ات کی 11 )نیزاغآ( یگزور 42

/

1 3/86 189/36 173/23 184/32 186/92 )مرگ( کاروخ فرصم

118 /

1 2/62 119/26^a 122/67^a 119/64^b 111/43^ab )مرگ( هرود نزو شیازفا

16 /

1 1/126 1/61 1/49 1/69 1/66 کاروخ لیدبت بیرض

91 /

1 3/37 8/61 6/11 8/61 6/11 )دصرد( تافلت

11 ات 24 )دشر( یگزور 47

/

1 14/21 734/41 741/43 713/96 718/12 )مرگ( کاروخ فرصم

116 /

1 9/67 636/67^a 629/14^ab 473/49^c 493/47^bc )مرگ( هرود نزو شیازفا

17 /

1 1/14 1/66 1/69 1/67 1/66 کاروخ لیدبت بیرض

78 /

1 2/61 2/61 2/61 6/11 2/61 )دصرد( تافلت

26 ات 24 )ینایاپ( یگزور 72

/

1 22/47 2666/14 2688/81 2647/33 2666/47 )مرگ( کاروخ فرصم

13 /

1 18/62 1616/69^a 1612/98^ab 1436/63^b 1469/19^b )مرگ( هرود نزو شیازفا 114

/

1 1/12 1/86^b 1/87^b 1/74^a 1/72^ab کاروخ لیدبت بیرض

78 /

1 2/61 2/61 2/61 2/61 6/11 )دصرد( تافلت

ات کی 42 )هرود لک( یگزور 36

/

1 36/64 3676/27 3818/33 3641/14 3627/19 )مرگ( کاروخ فرصم

111 /

1 23/41 2184/83^a 2168/91^ab 2132/17^b 2136/27^b )مرگ( هرود لک نزو شیازفا 112

/

1 1/116 1/69^c 1/82^bc 1/71^a 1/87^ab کاروخلیدبت بیرض

62 /

1 2/27 12/61 11/11 16/11 12/61 )دصرد( تافلت

: a-c

توافت در ره رد ماقرا ی

ف فورح اب هباشمان

، نعم ی راد تسا ( 16 /

>1 .)P

نیگنایم درادناتسا یاطخ :SEM

.اه

تن ای ج ی ک اقم رد هعلاطم ی

هس اب نادرگباتفآ نغور نغور

وس یا هجوج رد یاه

تشوگ ی هک داد ناشن مک

رت ی ن می گنا ی ن

فرصم کاروخ و نزو ی

هجوج هب طوبرم اه

ی هیذغت هدش اب

011 و نادرگباتفآ نغور دصرد شیب

رت ی ن می گنا ی ن ازفا ی ش

فرصم کاروخ و نزو ی

هجوج طوبرم اه

ی هیذغت هدش اب 011

س نغور دصرد و

یا [ دوب 05 مز رد تاعلاطم .]

ی هن نغور دربراک

ج رد دجنک ی

هر ط ی رو سب ی را رد .تسا کدنا ی

ک رثا شهوژپ

اج ی زگ ین ی شخب ی هب دجنک نغور اب ترذ نغور زا ناونع

ندوزفا ی کاروخ ی واح ی کرت ی تاب تنآ ی یسکا ناد ی بط ی ع ی و یا

افلآ - هجوج رد تاتسا لورفوکوت یاه

تشوگ ی سررب ی و دش

اتن ی ج ا ی ن اطم هعل کاح ی ازفا زا ی ش هجوج نزو یاه

هیذغت هدش

اب 01 اج دصرد ی

زگ ین ی [ دوب دجنک نغور اب ترذ نغور 2

.]

سا ی اهد ی غ برچ ی ابشار ع رب شراوگ یریذپ کشت و ی ل

می لس اه ی برچ ی ژرنا نامدنار دوبهب هب رجنم و هتشاذگ رثا ی

لوباتم ی مس ی م ی دنوش ازفا رب هک ی

ش نزو رثؤم م .تسا ی ناز

سرتسد ی رنا هب ژ ی لباق تخوس زاسو کرت هب ی ب سا ی اهد ی

غ برچ ی عابشار و دادعت یاهدنویپ هناگود

نآ اه گتسب ی دراد

،

ا هک ی ن لباق رب رما ی ت سا فرصم و بذج ی

اهد ی طسوت برچ

لولس ت اه أث ی ر م ی دراذگ فرط زا . ی

، دادعت یاهدنویپ رد هناگود

سا راتخاس ی

اهد ی غ برچ ی عابشار م رب ی ناز لاعف ی ت زنآ ی م اه ی

خد ی ل اتب رد سکا ی ساد ی نو زنآ هلمج زا ی

م ل ی ئتورپوپ ی ن ل ی زاپ رثؤم

[ تسا 6 .]

شهوژپ

،نارگ ازفا ی ش طخ ی رض ی ب دبت ی ل کاروخ

هجوج اه ی تشوگ ی هیذغت هدش ج اب ی هر اه ی حوطس اب ی

ناسک

ژرنا ی ئتورپ و ی ن ازفا اب ی ش سا تبسن ی اهد ی غ برچ ی عابشار

م رد فلاتخا ار نآ تلع هک دندرک شرازگ ار ی

ناز ژرنا ی لباق

اتم لوب ی مس هب سرتسد رد غت لابند

یی ر لباق ی ت بذج و مضه

سا ی اهد ی ب برچ ی نا [ دندرک 20 .]

هب لاوناک نغور لااب دصرد لیلد

ی برچ یاهدیسا

کیئلوادیسا هلمج زا هناگود دنویپ کی اب عابشاریغ هب تبسن

رگید عبانم نغور هدوب هارمه ناگدنرپ رتهب دشر درکلمع اب

تسا رد کیئلوا برچ دیسا دصرد لاوناک نغور فرصم اب و

چ تفاب و تشوگ تسا هتفای شیازفا غرم ندب یبر

[ 01 .]

شهوژپ عابشاریغ برچ یاهدیسا دصرد یشیامزآ رد نارگ

نغور هب یفارگوتامورکزاگ زیلانآ اب ار فلتخم یاه تسد

شهوژپ نیا جیاتن قبط .دندروآ یواح لاوناک نغور ،نارگ

حطس نیرتلااب نییاپ و MUFA

حطس نیرت نغور ،PUFA

نادرگباتفآ و ایوس نغور و ربارب ًابیرقت حوطس یواح دجنک نییاپ یاراد حطس نیرت

حطس نیرتلااب و MUFA PUFA

دندوب [ 22 ] و دجنک نغور اب رتهب درکلمع لیلد ًلاامتحا .

عابشاریغ برچ یاهدیسا رتلااب حوطس لاوناک

MUFA

هک

وت یهدزاب و رتهب بذج تیلباق و لسیم لیکشت دنیارف دیل

فیعض درکلمع لیلد و تسا هدش ببس ار یرتهب یژرنا اب رت

عابشاریغ برچ یاهدیسا یلااب حوطس نادرگباتفآ نغور یم PUFA

نآ اب قباطم هک ،دشاب دش شرازگ زین ًلابق هچ

اب عوبطمان یوب اب تابیکرت دیلوت و هریج یبرچ نویسادیسکا برچ یاهدیسا تبسن .دراد میقتسم هطبار PUFA

صصختم هیصوت تبسن نیرتهب هیذغت نی یبرچ عاونا نیب هدش

تبسن ،ار 0:0

اب برچ یاهدیسا نیب اب و هناگود دنویپ کی

هدرک شرازگ ار هناگود دنویپ دنچ دنا

[ 00 ] ک ه هب هجوت اب

دنویپ کی اب عابشاریغ برچ یاهدیسا ربارب ًابیرقت تبسن د زا یکی ،دجنک نغور رد هناگود دنویپ دنچ اب و هناگود لیلا

هدهاشم درکلمع دوبهب بسانم دجنک نغور اب هدش

نیا ندوب

.تسا هدوب تبسن هجوج رد درکلمع دوبهب لیلاد زا رگید یکی یاه

هیذغت یتشوگ هب دجنک نغور اب هدش

تابیکرت لیلد

یتنآ هریج رد نآ نویسادیسکا زا هک تسا نآ ینادیسکا

وخ رد نآ یراگدنام دوبهب هب رجنم و هدرک یریگولج کار

تابیکرت نیا یفرط زا .تسا هدیدرگ کاروخ رتهب تیفیک و یتنآ یم ینادیسکا تملاس و ینمیا دوبهب هب رجنم دنناوت

هجوج دشر درکلمع دوبهب تیاهن رد و یتشوگ یاه

.دندرگ دوبهب هجوج درکلمع هیذغت یتشوگ یاه

اب هدش

ار دجنک نغور یم

ناوت یتنآ تارثا هب رد دوجوم ینادیسکا

انگیل ن یاه نویسادیسکا یفنم تارثا شهاک ،دجنک نغور

یبرچ هنوگ راهم هجیتن رد و اه طسوت لاعف نژیسکا یاه

نانگیل ،دجنک یاه تبسن

یم هک داد لولس دناوت

ار ندب یاه

زا لاکیدار تامدص تظفاحم دازآ یاه

دنک [ 21 .]

هک تسا هدش شرازگ یبرچ تظافح

زا اه نویسادیسکا

شیب شیازفا اب ،رت رب اهزرپ حطس و لوط

تخیر یسانش هدور

راذگرثا کچوک تسا

[ 3 ] هک ، رجنم تیاهن رد دوبهب هب

رویط درکلمع یم

.دوش دجنک و لاوناک نغور ،رگید یفرط زا

یاراد ،برچ دیسا بیکرت ظاحل زا ایوس نغور اب هسیاقم رد )هناگود دنویپ کی اب عابشاریغ برچ دیسا( کیئلوادیسا شیب ا هب تبسن یرت دنویپ دنچ اب عابشاریغ برچ یاهدیس

دنتسه هناگود [

22 ] شیب غرم رد یبرچ زتنس و تمس هب رت

برچ دیسا نیا و تسا لیامتم کیئلوا دیسا دیلوت ناوارف تسا غرم یبرچ تفاب رد برچ دیسا نیرت [

6 ]

هنیزه رب ،یهایگ نغور فلتخم عبانم اب اهرامیت رثا هرود رد ،هدنرپ ره یفرصم کاروخ یاه

رد شرورپ فلتخم

( لودج 8 دشر و نیزاغآ هرود رد .تسا هدش هداد ناشن ،)

هریج رد یفرصم کاروخ هنیزه دجنک نغور یواح یاه

هریج زا رتلااب دوب نادرگباتفآ و ایوس نغور یواح یاه

( 10 / 1

P<

).

هرود رد کاروخ هنیزه ،هرود لک و ینایاپ

هدنرپ هب طوبرم یفرصم هیذغت یاه

اح هریج اب هدش نغور یو

هورگ ریاس زا رتلااب ،دجنک هنیزه اما .دوب یشیامزآ یاه

هریج لاوناک و نادرگباتفآ ،ایوس نغور یواح ییاذغ یاه

ینعم توافت .دنتشادن یراد

هدنرپ هیذغت یاه هریج اب هدش

مک دوس ،دجنک نغور یواح هدنرپ اب هسیاقم رد یرت

یاه

هیذغت ( دنتشاد لاوناک و ایوس نغور اب هدش 10

/ 1

P<

).

نیا رد هجوج درکلمع ،شهوژپ

هیذغت یاه و لاوناک نغور اب هدش

هجوج زا رتهب دجنک هیذغت یاه

و ایوس نغور اب هدش

هجوج درکلمع نیب اما ،دوب نادرگباتفآ هیذغت یاه

اب هدش

ینعم توافت دجنک و لاوناک نغور ،تشادن دوجو یراد

نییاپ کاروخ هنیزه هب هجوت اب ،نیاربانب و رت

اب رتلااب دوس

هریج ظاحل زا نغور نیا زا هدافتسا ،لاوناک نغور یواح یاه

هب یداصتقا هفرص

.تسا رت

تمسق یبسن نزو رب نغور فلتخم عبانم رثا یاه

مادنا و هشلا فلتخم ( لودج رد یلخاد یاه

4 هداد ناشن ،)

.تسا هدش

لودج 3 عبانم رثا . ره صلاخ دوس و )لایر( هرود ره رد رامیت ره یارب هدنرپ ره یفرصم کاروخ هنیزه رب هریج نغور فلتخم

هب رامیت )لایر( هرود لک رد هدنرپ ره یازا

P-value SEM دجنک نغور لاوناک نغور نادرگباتفآ نغور ایوس نغور

)لایر( کاروخ هنیزه 114

/

1 96/86 4961^a 4619^ab 4377^b 4418^b )یگزور11 ات1( نیزاغآ

1111 /

1 411/11 24214^a 21379^ab 21642^b 21746^b )یگزور26 ات11( دشر

1111 /

1 987/84 71718^a 69167^b 67177^b 67729^b )یگزور42 ات26( ینایاپ

1111 /

1 1188/11 111993^a 96168^b 93117^b 94172^b )یگزور42 ات1( هرود لک

1119 /

1 1919/71 23336^b 38912^a 32349^ab 36669^a هرود لک صلاخ دوس

:a-c توافت در ره رد ماقرا ی

ف فورح اب هباشمان

، نعم ی راد تسا ( 10 /

>1 .)P نیگنایم درادناتسا یاطخ :SEM .اه

لودج 4 تمسق )هدنز نزو زا یتبسن( یبسن نزو رب هریج نغور فلتخم عبانمرثا . مادنا و هشلا فلتخم یاه

هجوج یلخاد یاه یاه

رد یتشوگ 42

یگزور

P-value SEM دجنک نغور لاوناک نغور نادرگباتفآ نغور ایوس نغور

هشلا تایصوصخ 42

/

1 3/86 76/83^a 76/94^a 73/32^b 73/33^{b *}هشلا

113 /

1 1/41 26/16^a 24/67^a 22/94^b 22/76^b هنیس

111 /

1 1/22 22/32^a 21/16^a 21/33^b 21/41^b نار

14 /

1 1/13 1/73^b 2/12^a 2/36^a 2/33^a ینطب یبرچ

مادنا نزو یلخاد یاه 66

/

1 1/19 2/13 2/17 2/16 1/97 دبک

18 /

1 1/117 1/122 1/198 1/114 1/119 سروب

19 /

1 1/118 1/116 1/191 1/174 1/172 لاحط

33 /

1 1/14 1/61 1/62 1/64 1/69 بلق

: a-c

توافت در ره رد ماقرا ی

ف فورح اب هباشمان

، نعم ی راد تسا ( 16 /

>1 .)P

نیگنایم درادناتسا یاطخ :SEM

.اه اشحا و اعما یواح هشلا :*

.