هرود
23 هرامش
3 زییاپ 1400
هحفص یاه 408 - 395
DOI:10.22059/jap.2021.306922.623549
یشهوژپ هلاقم ب یغاب نشیوآ سناسا و ازلک نغور فلتخم حوطس ریثأت ر
ینمیا تافص ،درکلمع و
تخیر یسانش هدور
هجوج یتشوگ یاه
یسابع یلع دمحم
، ۱
یرفنضغ هفوکش
2
،*
یفیرش دواد دیس ،2
یقیلواگ یدمحا نسح
3
۱ . شناد یرتکد هتخومآ
،نارهت هاگشناد ،ناحیروبا سیدرپ ،رویط و ماد مولع هورگ ، تشدکاپ
، .ناریا
2
،رایشناد . ،نارهت هاگشناد ،ناحیروبا سیدرپ ،رویط و ماد مولع هورگ تشدکاپ
، .ناریا
3 . رایداتسا
، مولع هورگ ییاذغ عیانص و هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،
سردم تیبرت
، نارهت
، .ناریا
:هلاقم تفایرد خیرات 22
/ 05 / ۱399 :هلاقم شریذپ خیرات
۱4 / 04 / ۱400
هدیکچ
،درکلمع رب ازلک نغور و یغاب نشیوآ سناسا ریثأت تافص
ینمیا و تخیر یسانش هدور زا هدافتسا اب 432
سار هیوس هزور کی رن یتشوگ هجوج هعطق 308
هب یروتکاف شیامزآ تروص ل
3
× 3 ،رفص( یغاب نشیوآ سناسا فلتخم حوطس لماش یفداصت ًلاماک حرط بلاق رد 300
و ppm500 جنپ و هس ،کی( ازلک نغور و )
رارکت راهچ و رامیت هن اب )دصرد دش یسررب
. هجوج ،شرورپ هرود لک رد تفایرد یاه
هجوج و ازلک نغور دصرد کی هب تبسن دصرد هس هدننک یاه
تفایرد هدننک ppm300 شیب نزو شیازفا یغاب نشیوآ سناسا نودب هب تبسن ( دنتشاد یرت
05 / P˂0 +ازلک نغور دصرد هس زا هدافتسا .) ppm300
سناسا
یغاب نشیوآ سناسا حطس شیازفا اب ازلک نغور دصرد جنپ و کی حوطس رد .دش ازلک نغور دصرد کی هب تبسن نار دصرد شیازفا ثعاب یغاب نشیوآ هب
تظلغ ،هریج ک یاه
و لورتسل و شهاک نوخLDL
درک ادیپ شیازفا نوخHDL (
01 / P<0 .) +ازلک نغور دصرد جنپ و هس حوطس 300
و ppm500 سناسا
هجوج هریج رد یغاب نشیوآ یتنآ رتیت و تیسوفنل دصرد شیازفا ثعاب یتشوگ یاه
هب لیفورته تبسن و لیفورته دصرد شهاک و لساکوین یرامیب هیلع یداب
دندش نوخ تیسوفنل (
05 / P<0 ) هجوج . تفایرد یاه شیب یغاب نشیوآ سناسا یواح هریج هدننک
( دنتشاد ار تپیرک قمع هب زرپ عافترا تبسن نیرت 01
/ P<0 .)
هب جیاتن ساسارب تسد
هدمآ
، یم ازلک نغور دصرد هس حطس زا ناوت +
ppm300 رد یغاب نشیوآ سناسا هریج
هجوج یاه یتشوگ تهج دوبهب
،درکلمع ناوت
ینمیا و تافص ییایمیشویب نوخ هدافتسا .درک
ک دیل هژاو اه : یتنآ هجوج ،نادیسکا نغور ،یتشوگ یاه
،یهایگ تخیر هدور یسانش
، ینمیا متسیس .
Effect of different levels of rapeseed oil and garden thyme essential oil on performance, immune traits and intestinal morphology of broiler chickens
Mohammad Ali Abbasi1, Shokoufe Ghazanfari2*, Seyed Davood Sharifi2, Hassan Ahmadi Gavlighi3 1. Former Ph.D. Student, Department of Animal and Poultry Sciences, University of Tehran, Aburaihan Campus, Pakdasht, Iran.
2. Associate Professor, Department of Animal and Poultry Sciences, University of Tehran, Aburaihan Campus, Pakdasht, Iran.
3. Assistant Professor, Department of Food Science and Technology, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
Received: August 12, 2020 Accepted: July 5, 2021 Abstract
The effect of garden thyme essential oil(TEO) and rapeseed oil(RO) on performance, immune traitsand intestinal morphology using 432 one-day- old Ross 308 male broiler as a (3x3) factorial experiment in a completely randomized design including different levels of TEO (0, 300 and 500 ppm) and RO (1, 3 and 5 percentage) were evaluated with 9 treatments and 4 replicates. Throughout the rearing period, broiler chickens receiving 3%
gained more weight than 1% of RO and chickens receiving 300 ppm gained more weight than those without TEO (P˂0.05). The use of 3% RO + 300 ppm TEO increased the thigh percentage compared to 1% RO. At 1 and 5 percentage levels of RO, with increasing levels of TEO in the diet, blood cholesterol and LDL concentrations decreased and blood HDL increased (P<0.01). Levels of 3% and 5% of RO + 300 and 500 ppm of TEO in broiler chicken diets increased lymphocyte percentage and antibody titer against Newcastle disease and decreased heterophil percentage and heterophil to lymphocyte ratio of blood (P<0.05). Broiler chickens receiving diet containing TEO had the highest ratio of villi height to crypt depth (P<0.01). Based on the results, the level of 3% rapeseed oil + 300 ppm thyme essential oil in the diet of broiler chickens can be used to improve performance, immunity and biochemical traits of blood.
Keywords:Antioxidant, Broiler chickens, Essential oil, Immune system, Intestinal morphology.
م همدق برچ یاهدیسا زا راشرس و یهایگ ینغور ،ازلک نغور
عابشا هدشن اگما 3 نیزگیاج .تسا یاج هب ازلک نغور ندرک
اگما برچ دیسا تفایرد شهاک ببس ایوس نغور 6
دش
زورب شیازفا ثعاب برچ دیسا نیا هک باهتلا
اه و
هتخل یم بلق رد ینوخ یاه دوش
[ 2 ] . فرصم یاهدیسا
اگما عابشاریغ برچ 3
نآ ندشدراو ببس بیکرت هب اه
اشغ یاهدیپیل ی
تفاب لولس هلمج زا فلتخم یاه یاه
یم ینمیا متسیس اگما عابشاریغ برچ یاهدیسا .دوش
3 ،
ناشن ناگدنرپ رد ار باهتلا شهاک و ینمیا خساپ دوبهب دنداد [ 13 .]
یکاروخ داوم هب هجوت اب ،رویط تعنص رد
جیار هدافتسادروم و هریج رد
هب لیلد زا هدافتسا هریج
اه ی ی
ایوس هلاجنک هیاپ رب -
برچ یاهدیسا فرصم ،ترذ
اگما عابشاریغ 6
اگما برچ یاهدیسا فرصم و شیازفا 3
شهاک تسا هدرک ادیپ .
رت یک سا ب ی اهد ی سا تبسن و غرم هشلا برچ ی
د اه ی
اگما هداوناخ برچ 6
اگما هب 3 گتسبمه ،غرم تشوگ رد ی
سب ی لااب را یی اب تابیکرت هدافتسادروم رد
ج ی اذغ هر یی هدنرپ
.دراد رد یشهوژپ اب ازلک نغور ینیزگیاج هک دنداد ناشن
هجوج هریج رد ایوس نغور یاهدیسا بیکرت یتشوگ یاه
داد رییغت ار دیپیل برچ
، هب روط ی یاهدیسا دصرد هک
کیتملاپ
، یاهدیسا دصرد و شهاک کیئلونیل و کیرائتسا
زفا ینطب هرفح یبرچ رد کینلونیل و کیئلوا درک ادیپ شیا
[ 22 ] برچ یاهدیسا هب تبسن عابشا ریغ برچ یاهدیسا .
ساسح نویسادیسکا هب عابشا عیرس و دنرت
دیسکا رت
یم .دنوش مه نینچ زا یکی تشوگ رد یبرچ نویسادیسکا
.تسا ندرکرابنا نامز رد تیفیک شهاک لماوع غت
یی و هزم ر
وب ی تشوگ لابند هب ، ک
اپ شها ی راد ی برچ ی ازفا و اه ی ش
ساسح ی نآ ت ا هب اه ک س ی ساد ی نو
، هب لیلد غت یی رت ر یک ب
سا ی اهد ی هشلا برچ
، هتساوخان تاعبت زا زا هدافتسا
ییاذغ هریج رد عابشاریغ برچ یاهدیسا ناگدنرپ
.تسا نیاربانب
یتنآ زا هدافتسا نادیسکا
یم رویط هریج رد اه دناوت
هار تشوگ نویسادیسکا زا یریگولج تهج یبسانم راک
دشاب غرم [
21 .]
یم ییوراد ناهایگ یلونف تابیکرت یخرب متسیس دنناوت
یتنآ یعافد دیلوت زا عنام و هدرک تیوقت ار ینادیسکا
لاکیدار و دنوش رویط ندب رد دازآ یاه مه
نینچ
دنهد شهاک ار نویسادیسکا [
18 ] . نشیوآ مان اب یغاب
یملع
Thymus vulgaris
زا هلمج هایگ نا ییوراد هک تسا
هب لیلد یتنآ ،یبورکیمدض صاوخ ندوباراد ،نادیسکا
دض ،روآاهتشا ،ادزدنگ ،روآ طلخ ،مساپسادض ،هفرس
دض و خفندض یتنس بط رد مرک
هدافتسادروم یم رارق
دریگ
[ 10 ] ننات . نینوپاس ،اه ،لورکاوراک ،لومیت ،اهدیزوکیلگ ،اه
لوئنیس و لولانیل ،لومیساراپ مهم
رت یازجا نی
لیکشت هدنهد سناسا یتنآ تیفرظ .دنتسه نشیوآ ینادیسکا
ییاناوت .تسا کیبروکسآدیسا لداعم نشیوآ هراصع یتنآ نغور ینادیسکا تابیکرت هب نشیوآ یرورض یاه
هداد تبسن نونیکوردیهومیت و لورکاوراک ،لومیت یلونف یم دوش [ 7 ] هراصع . و هدنرپ دشر دوبهب ببس نشیوآ
هب و هشلا تافص ضه تیلباق دوبهب هولاع
تیلباق و هتساشن م
هریج کشخ هدام زا هدافتسا هجوج رد ییاذغ یاه
یاه
یم یتشوگ دوش
[ 10 ] . هب هولاع شهاک بجوم نشیوآ یبرچ
هجوج ینطب یتشوگ یاه
یم
،دوش ینطب یبرچ شهاک هک
یم هب دناوت هک دشاب نشیوآ رد دوجوم نینوپاس بیکرت لیلد
یم زنژوپیل رب یگدنرادزاب ریثأت یاراد دشاب
[ 4 ].
یتنآ تارثا هب هجوت اب نیاربانب سناسا دیفم و ینادیسکا
تبثم تارثا رگید فرط زا و رویط درکلمع رب نشیوآ اگما برچ یاهدیسا 3
تیفیک رب ازلک نغور رد دوجوم
هب ،هشلا یم رظن و یغاب نشیوآ سناسا زا هدافتسا هک دسر
ینمیا و یدرکلمع تافص دوبهب ببس دناوتب ازلک نغور هجوج هب .دوش یتشوگ یاه روظنم نیمه
ای اب هعلاطم ن
سررب فده ی
تارثا حوطس نغور فلتخم ازلک
اب هارمه
حوطس فلتخم یغاب نشیوآ سناسا رب
،درکلمع خساپ اه ی
ای نم ی ،لاروموه تخیر
یسانش خرب و هدور
ی زا
هجنسارف اه ی نوخ ی هجوج اه ی تشوگ ی .دش ماجنا
شور و داوم اه
زا شیامزآ نیا رد دادعت
432 کی رن یتشوگ هجوج هعطق
سار هیوس هزور -
308 ینزو نیگنایم اب 42
کی رد مرگ
لیروتکاف شیامزآ 3
× 3 اب هس حطس نغور ازلک (
،کی هس
و جنپ دصرد هریج ) و هس حطس سناسا نشیوآ یغاب
(
،رفص 300 و
ppm500 ) رد بلاق حرط
ًلاماک اب یفداصت
و رارکت راهچ ،رامیت هن 12
هجوج هعطق رارکت ره رد
دش هدافتسا .
سناسا هدافتسادروم رادقم و دوب عیام لکش هب
زایندروم و طولخم ازلک نغور اب ،نیزوت زا دعب هریج رد
هب سپس هریج
اه هریج .دش هفاضا ساسارب یشیامزآ یاه
ترذ - هرود یارب ایوس هلاجنک هیوس زاین قبط فلتخم یاه
سار - 308 زا هدافتسا اب مرن
رازفا هریج یسیون
UFFDA
دندش میظنت (
لودج 1 .) همانرب شرورپ تیریدم یاه
هجوج رتسب و مکارت ،نویسانیسکاو ،رون ،امد لماش ،اه
هب هجوج مامت یارب ناسکی روط اه
ش اب قباطم و ار
ی ط
صوت ی ه هدش ارجا شرورپ یامنهار رد دش
.
سناسا نشیوآ یغاب یراب تکرش زا ج
)ناشاک( سناسا
.دش هیهت ناسا بیکرت
هاگتسد طسوت یغاب نشیوآ س
یزاگ یفارگوتامورک لدم(
Agilent6890N
روشک ،
)هسنارف هزادنا
.دش یریگ سناسا ،ییایمیش زیلانآ قبط
یغاب نشیوآ هدافتسادروم
یواح ، 53
/ 28
،لومیت دصرد
06 / 25 افلآ ،لورکاوراک دصرد -
نینجوت 5 / 1 افلآ ،دصرد -
ننیپ 5 / 0 نسریم ،دصرد 2
/ 1 ننیپرت افلآ ،دصرد 9
/ 1
یپ ،دصرد -
ننیس 2 / 13 اماگ ،دصرد -
ننیپرت 6 / 17 ،دصرد
افلآ - تاتسا لیننیپرت 4
/ 5 سنارت ،دصرد -
تاردیه ننیباس
5 / 1 لولانیل ،دصرد 9
/ 0 اتب و دصرد -
نلیفویراک 7
/ 2
.دوب دصرد نزو شیازفا تفص هس ،یدرکلمع تافص یسررب یارب
( هب مرگ زور رد هجوج ره یازا )
یفرصم کاروخ ، (
مرگ
هب زور رد هجوج ره یازا )
میسقت( کاروخ لیدبت بیرض و
هرود رد )نزو شیازفا رب کاروخ فرصم کی( نیزاغآ یاه
ات 10 ( دشر ،)یگزور 11
ات 24 ( ینایاپ ،)یگزور 25
ات 42
هرود لک رد و )یگزور (
ات کی 42 یگزور ) هزادنا یریگ
دش . یشیامزآ هرود نایاپ رد (
42 یگزور ) ود رارکت ره زا ،
طق و ،نیزوت ،باختنا نیگنایم هب کیدزن نزو اب هجوج هع
هب راتشک زا سپ و نار ،هنیس ،هشلا نزو ،ندرگ عطق شور
مادنا و لاحط ،سارکناپ ،ینطب هرفح یبرچ( یلخاد یاه
)سروب هزادنا نآ یبسن نزو و دش یریگ هب اه
تروص
دش هبساحم هدنز نزو زا یدصرد .
یسررب تهج هجنسارف
ایمیشویب یاه نایاپ رد ،نوخ یی
( شیامزآ 42
)یگزور هجوج هعطق ود باختنا رارکت ره زا
رادقم و راهچ یلیم رتیل ره زا لاب گرهایس قیرط زا نوخ
هجوج هنومن مرس .دش هتفرگ هب اه
اب ژویفیرتناس کمک
تعرس 5000 رد رود هب و هقیقد تدم
10 یامد رد هقیقد
25 یتناس هجرد دارگ
.دش ادج ورتسلک نازیم
،مات ل
یرت لااب یلاگچ اب نیئتورپوپیل ،مرس یاهدیرسیلگ
HDL( ) و
مک هتیسناد اب نیئتورپوپیل
LDL( ) یراجت تیک زا هدافتسا اب
دش یریگ هزادنا )ناریا ،نارهت ،نومزآ سراپ تکرش(
.
یتنآ رتیت تظلغ یسررب یارب لساکوین نسکاو ،یداب
هب رد یندیماشآ تروص 16
.دش هدافتسا یگزور 12
زور
هنومن ،نسکاو فرصم زا دعب ود لاب گرهایس زا نوخ یاه
عمج رارکت ره زا هدنرپ یروآ
دش هنومن مرس . اب نوخ یاه
10 تعرس اب ژویفیرتناس هقیقد 5000
ادج هقیقد رد رود
دش آ نازیم نییعت شیامزآ ماجنا ات و ن
یت هب ،یداب تروص
مجنم د یامد رد 20 - یتناس هجرد دارگ
د و دش یرادهگن ر
هزادنا تهج تیاهن یتنآ رتیت یریگ
سوریو هیلع یداب
هاگشیامزآ هب ،نویسانیتولگامه راهم تست طسوت لساکوین .دش هداد لاقتنا
لودج 1 . هریج بیکرت یاه
ییاذغ هیاپ هدافتسا هدش رد هرود فلتخم یاه شرورپ
هجوج یتشوگ یاه
هریج یازجا )دصرد(
نیزاغآ هرود ( کی - 10 )یگزور دشر هرود
( 11 - 24 )یگزور ینایاپ هرود
( 25 - 42 )یگزور
ترذ 08
/ 58 54
/ 62 75
/ 67
( ایوس هلاجنک 44
)نیئتورپ دصرد 84
/ 27 02
/ 28 93
/ 27
ترذ نتولگ 48
/ 8 42
/ 4 00
/ 0
ازلک نغور 00
/ 1 00
/ 1 00
/ 1
ید تافسف میسلک 79
/ 1 51
/ 1 24
/ 1
یندعم فدص 22
/ 1 10
/ 1 98
/ 0
لا ید - نینویتم 29
/ 0 26
/ 0 25
/ 0
لا - دیارلکوردیه نیزیل 50
/ 0 35
/ 0 15
/ 0
کمن 30
/ 0 30
/ 0 20
/ 0
ینیماتیو لمکم 25 1
/ 0 25
/ 0 25
/ 0
یندعم داوم لمکم 25 2
/ 0 25
/ 0 25
/ 0
هبساحم یذغم داوم هدش
تخوس لباق یژرنا )مرگولیک رب یرلاکولیک( زاسو
2950 2950
2954
نیئتورپ )دصرد( ماخ 60
/ 21 46
/ 20 00
/ 18
)دصرد( هدافتسا لباق رفسف 47
/ 0 41
/ 0 36
/ 0
)دصرد( میسلک 94
/ 0 83
/ 0 72
/ 0
)دصرد( رلک 31
/ 0 28
/ 0 18
/ 0
)دصرد( میدس 15
/ 0 15
/ 0 10
/ 0
)دصرد( نینویتم 66
/ 0 58
/ 0 52
/ 0
)دصرد( نیئتسیس+نینویتم 94
/ 0 83
/ 0 74
/ 0
)دصرد( نیزیل 23
/ 1 09
/ 1 92
/ 0
)دصرد( نینوئرت 80
/ 0 75
/ 0 70
/ 0
1 . هدافتسا ینیماتیو لمکم بیکرت هب هدش
مرگولیک ره یازا هریج
لماش 9000 نیب دحاو نیماتیو یللملا ،A
2000 نیب دحاو نیماتیو یللملا
D3
، 36 نیب دحاو یللملا
نیماتیو ،E
8 / 1 یلیم نیماتیو مرگ نیمایت
، 6 / 6 یلیم نیماتیو مرگ نیولافوبیر
، 30 یلیم نیماتیو مرگ کینتوتناپ دیسا
، 10 یلیم نیماتیو مرگ نیساین
، 3 یلیم نیماتیو مرگ
نیسکودیریپ ،
1 یلیم نیماتیو مرگ
B9
، 015 / 0 یلیم نیماتیو مرگ
B12
، 2 یلیم مرگ نویدانم ، 250 یلیم ،نیلوک مرگ 1
/ 0 یلیم یم نیتویب مرگ دشاب
.
2 . هدافتسا یندعم لمکم بیکرت هب هدش
مرگولیک ره یازا هریج
لماش 100 یلیم مرگ ،زنگنم 50 یلیم مرگ ،نهآ 10 یلیم مرگ ،سم 1 یلیم ،دی مرگ 2 / 0 یلیم مرگ
موینلس ، 85 یلیم یور مرگ و 1 یلیم مرگ یتنآ .نادیسکا
تی اهرت ی تنآ ی داب ی هب تسد هب هدمآ تروص بLog2
ی نا
دش دن [ 3 .]
مه نینچ نس رد نی 23 و 33 گزور ی هعطق ود ،
هجوج اب رارکت ره زا کی
م یل ی لی سناپسوس رت ی
نو تفه دنفسوگ زمرق لوبلگ دصرد
ی
SRBC( رط زا ) ی هلضع ق
( نار 5 / 0 یلیم رتیل )هلضع ره رد دندش نمیا
. هنومن یاه
هجوج نوخ اه
اهزور رد ی
29 و 42 زا ، لاب گرهایس
عمج یبایزرا یارب و یروآ یتنآ رایع
دض یداب
SRBC
هب امه شور تولگ
ی سان ی دنتفرگ رارق شجنسدروم نو [
3 .]
کفت شرامش یسررب یارب ی
ک ی لوبلگ اه ی فس ی اپ رد ،د ی نا
امزآ هرود ی
ود زا ،ش هجوج هعطق
نوخ رارکت ره رد یریگ
هب هنومن و دمآ لمع هلول رد نوخ یاه
نیراپه یواح یاه
لوبلگ یکیکفت شرامش و دش یرادهگن یاه
نوخ دیفس
شیامزآ اب قباطم تفرگ رارق شجنسدروم
[ 15 .]
هب روظنم یسررب تخیر یسانش تفاب مونژژ هدور کیراب
هجوج نس رد یتشوگ یاه 42
،یگزور ود تاعطق
یتناس یرتم مونژژ زا ره زا هعطق کی( هدشراتشک ناگدنرپ
)رارکت دش ادج . ن هنوم تسش زا سپ اه لولحم اب وشو
نیلاس تافسفرفاب رد
نیلامرف یواح یکیتسلاپ فورظ لخاد
10 .دندش تیبثت دصرد هجنسارف سپس
یاه تخیر یسانش
ریظن تپیرک قمع ،اهزرپ لوط لولس دادعت و
تلباگ یاه
هزادنا دش یریگ [
11
.] هداد مرن زا هدافتسا اب لصاح یاه رازفا
( SAS
هخسن 1 / 9 ) لدم یارب ،یمومع یطخ لدم هیور
هطبار یرامآ (
1 ) هیزجت نیگنایم و دنچ نومزآ زا هدافتسا اب اه
هنماد دندش هسیاقم دصرد جنپ حطس رد یکوت یا [
20 ].
هطبار 1 )
Xijk= µ + Aj +Bk+ABjk+ eijk
،هطبار نیا رد هک
Xijk
هدهاشم رادقم ، ؛هدش
نیگنایم ،µ
؛تیعمج
Aj
؛یغاب نشیوآ سناسا حطس رثا ،
Bk
حطس رثا ،
؛ازلک نغور
ABjk
ازلک نغور لباقتم رثا ، ×
نشیوآ سناسا
و یغاب
eijk
تسا یشیامزآ یاطخ ، .
جیاتن ثحب و
رثا حوطس فلتخم یغاب نشیوآ سناسا نغور و
ازلک رب
هجوج یدشر درکلمع تافص یتشوگ یاه
لودج رد ، (
2 )
.تسا هدش هداد ناشن هرود رد
تارثا ،یشرورپ فلتخم یاه
لک نغور فلتخم حوطس نیب لباقتم نشیوآ سناسا +از
لیدبت بیرض و کاروخ فرصم ،نزو شیازفا رب یغاب هجوج کاروخ ینعم یتشوگ یاه
راد
،دشر هرود رد .دوبن نغور دصرد کی یواح هریج اب هک یناگدنرپ نزو شیازفا
هریج اب هک یناگدنرپ هب تبسن دندش هیذغت ازلک یواح یاه
ک هب لیامت دندش هیذغت ازلک نغور دصرد جنپ و هس و شها
تشاد شیازفا هب لیامت اهنآ رد کاروخ لیدبت بیرض ( 06 / 0
P= یواح هریج هک یناگدنرپ ،شرورپ هرود لک رد .)
شیب نزو شیازفا دندرک تفایرد ازلک نغور دصرد هس یرت
تفایرد ناگدنرپ هب تبسن ار ازلک نغور دصرد کی هدننک
( دنتشاد 05 /
P<0 هرود ریاس رد .) حوطس رثا ،یشرورپ یاه
.تشادن ناگدنرپ دشر درکلمع رب یریثأت ازلک نغور فلتخم یواح هریج اب هک یناگدنرپ ،نیزاغآ هرود رد
ppm 300
شیب نزو شیازفا ،دندش هیذغت یغاب نشیوآ سناسا یرت
( دنتشاد ناگدنرپ هیقب هب تبسن 05
/
P<0 زین هرود لک رد .)
یواح هریج هک یناگدنرپ
ppm 300 اسا یغاب نشیوآ سن
نشیوآ سناسا هک یناگدنرپ هب تبسن دندوب هدرک تفایرد شیب نزو شیازفا ،دندوب هدرکن تفایرد یغاب دنتشاد یرت
( 05 /
P<0 اب هک یناگدنرپ کاروخ فرصم ،دشر هرود رد .)
یواح هریج
ppm 300 دندش هیذغت یغاب نشیوآ سناسا
شیب هیذغت ناگدنرپ زا رت یواح هریج اب هدش
ppm 500
.دوب یغاب نشیوآ سناسا ناگدنرپ نیا کاروخ لیدبت بیرض
رد مک ناگدنرپ ریاس هب تبسن ،نیزاغآ هرود ( دوب رت
05 /
P<0 .)
هب تسا نکمم جیاتن نیا ناهایگ تبثم تاریثأت لیلد
سناسا و ییوراد نآ یاه
شیازفا اب یشراوگ متسیس رب اه
میزنآ تیلاعف کمک یاه
.دنشاب کاروخ مضه هب هدننک
مه هجوج دشر درکلمع رد دوبهب ،نینچ ات ار یتشوگ یاه
شیازفا و نیئتورپ یرهاظ مضه تیلباق شیازفا اب یدح هدور مضه تیفرظ یسرتسد نآ رد هک ،دندومن هیجوت یا
دشر ثعاب و شیازفا بذج یارب یذغم داوم هب هدور عیرس یم ناویح رت دوش
[ 23 ] رد هک لورکاوراک و لومیت .
سناسا زا یضعب یم تفای یهایگ یاه
یم دنوش دنناوت
رثا یاراد لاعف داوم نیا اریز ،دنوش هدنرپ رتهب دشر ثعاب یتنآ یرتکاب هیلع یبورکیم یم هدور رد اه
یم و دنشاب دنناوت
زا لورکاوراک و لومیت( دننک میظنت ار هدور رولفورکیم یم نشیوآ سناسا رد هرثؤم تابیکرت )دنشاب
[ 8 ] رد .
ک ،رضاح شهوژپ ناگدنرپ هریج رد کاروخ فرصم شها
هیذغت حطس اب هدش
ppm 500 تبسن یغاب نشیوآ سناسا
حطس هب
ppm 300 هب ًلاامتحا ، خلت داوم نتشاد لیلد
یم نآ رد دوجوم کاروخ شهاک هجیتن رد هک ،دشاب
شهاک ناگدنرپ نیا رد مه نزو هفاضا نازیم ،یفرصم هجوج کاروخ فرصم ،یشرازگ رد .تفای یاه
اب یتشوگ
شیازفا حطس سناسا زا کخیم 300
هب 500 یلیم رد مرگ شهاک هریج مرگولیک
،تفای هب یروط هک مک نیرت و
شیب نیرت فرصم کاروخ
هب حطس رد بیترت 500
یلیم سناسا هریج مرگولیک رد مرگ کخیم
و رامیت
یتنآ دش هدهاشم کیتویب [
16 ] رد دوجوم لاعف داوم یخرب .
ایسب ییوراد ناهایگ معط تسا نکمم ای و دنتسه وبدب ر
هدننز و دنت نآ یلااب حوطس نیاربانب ،دنشاب هتشاد یا
رد اه
شهاک و ندروخ زا ناویح عانتما ثعاب تسا نکمم هریج رد داوم نیا زا هدافتسا نیاربانب ،دوش کاروخ فرصم همانرب کاروخ یاه یم دودحم رویط و ماد یهد
دشاب [ 23 ].
لودج 2 . رثا حوطس فلتخم یغاب نشیوآ سناسا نغور و
هجوج درکلمع رب ازلک یتشوگ یاه
نزو شیازفا هب مرگ(
)زور رد هجوج ره یازا کاروخ فرصم
هب مرگ(
)زور رد هجوج ره یازا کاروخ لیدبت بیرض
یلصا تارثا / رامیت 1
ات 10 یگزور 11 ات 24
یگزور 25 ات 42
یگزور 1 ات 42 یگزور 1 ات 10 یگزور 11 ات 24
یگزور 25 ات 42
یگزور 1 ات 42 یگزور 1 ات 10 یگزور 11 ات 24
یگزور 25 ات 42
یگزور 1 ات 42 یگزور
حطس نغور ازلک
دصرد کی 0
/ 24 6 / 43 4 /
b 88 1 / 55 0 / 33 9 / 82 130 3 / 86 38 / 1 90 / 1 48 / 1 56 / 1
دصرد هس 3
/ 24 9 / 44 7 /
a 91 9 / 57 1 / 33 6 / 82 134 0 / 89 36 / 1 84 / 1 46 / 1 53 / 1
دصرد جنپ 1
/ 24 3 / 46 3 /
ab 89 7 / 56 8 / 32 5 / 83 131 3 / 87 37 / 1 80 / 1 47 / 1 53 / 1
5 SEM
/ 0 8 / 0 4 / 1 6 / 0 3 / 0 6 / 0 2 1 / 1 01 / 0 03 / 0 02 / 0 01 / 0
حطس یغاب نشیوآ سناسا
ppm رفص 7b
/ 23 0 / 45 5 /
b 87 3 / 55 7 /
ab 32 4 / 82 130 2 /
a 86 38 / 1 83 / 1 49 / 1 55 / 1
ppm300 6a
/ 25 9 / 45 2 /
a 91 2 / 58 6 /
a 33 7 / 84 133 5 /
b 89 31 / 1 85 / 1 47 / 1 53 / 1
ppm500 1b
/ 23 8 / 43 8 /
ab 90 2 / 56 7 /
b 32 0 / 82 132 0 /
a 87 41 / 1 87 / 1 46 / 1 54 / 1
5 SEM
/ 0 8 / 0 4 / 1 6 / 0 3 / 0 6 / 0 2 1 / 1 01 / 0 03 / 0 02 / 0 01 / 0
نغور ازلک
× یغاب نشیوآ سناسا
دصرد کی نغور
×
ppm رفص 4
/ 22 3 / 43 0 / 87 5 / 53 0 / 32 0 / 81 126 3 / 83 43 / 1 87 / 1 45 / 1 55 / 1
دصرد کی نغور
×
ppm300 3
/ 26 5 / 44 6 / 86 5 / 55 0 / 34 3 / 85 132 9 / 87 29 / 1 91 / 1 52 / 1 58 / 1
دصرد کی نغور
×
ppm500 3
/ 23 9 / 42 5 / 91 1 / 56 0 / 33 5 / 82 134 8 / 87 42 / 1 92 / 1 46 / 1 56 / 1
دصرد هس نغور
×
ppm رفص 8
/ 24 5 / 44 3 / 87 1 / 56 0 / 33 7 / 82 133 8 / 87 33 / 1 86 / 1 53 / 1 56 / 1
دصرد هس نغور
×
ppm300 0
/ 25 0 / 47 8 / 95 2 / 61 4 / 33 9 / 84 136 5 / 92 33 / 1 81 / 1 42 / 1 51 / 1
دصرد هس نغور
×
ppm500 2
/ 23 3 / 43 1 / 92 3 / 56 8 / 32 2 / 80 133 6 / 86 42 / 1 85 / 1 44 / 1 53 / 1
دصرد جنپ نغور
×
ppm رفص 8
/ 23 2 / 47 0 / 88 2 / 56 1 / 33 5 / 83 132 4 / 87 39 / 1 77 / 1 49 / 1 55 / 1
دصرد جنپ نغور
×
ppm300 6
/ 25 3 / 46 2 / 91 8 / 57 3 / 33 9 / 83 133 0 / 88 29 / 1 81 / 1 46 / 1 52 / 1
دصرد جنپ نغور
×
ppm500 7
/ 22 4 / 45 7 / 88 3 / 56 2 / 32 2 / 83 130 5 / 86 42 / 1 83 / 1 47 / 1 54 / 1
8 SEM
/ 0 3 / 1 4 / 2 1 / 1 5 / 0 1 / 1 4 9 / 1 03 / 0 05 / 0 04 / 0 02 / 0
P-value
حطس نغور ازلک 85
/ 0 06 / 0 22 / 0 01 / 0 87 / 0 60 / 0 45 / 0 25 / 0 72 / 0 06 / 0 92 / 0 20 / 0
حطس یغاب نشیوآ سناسا 002
/ 0 19 / 0 12 / 0 01 / 0 10 / 0 01 / 0 59 / 0 10 / 0 0005 / 0 63 / 0 58 / 0 60 / 0
نغور ازلک × یغاب نشیوآ سناسا 30
/ 0 72 / 0 27 / 0 14 / 0 42 / 0 22 / 0 78 / 0 36 / 0 27 / 0 83 / 0 31 / 0 42 / 0
: a-c
ره رد ماقرا توافت ینعم هباشم ریغ فورح اب نوتس
تسا راد ( 05 /
>0 .)P
: SEM
نیگنایم درادناتسا یاطخ .اه
