تاثیر سطوح افزایشی ال- لوسین جیره بر عملکرد، صفات لاشه و فرآسنجه‌های خونی جوجه خروس‌های گوشتی در دوره رشد

ُزٍد

22 ُزبوض

3 صییبپ 1399

ِحفص یبّ

406 - 391

DOI: 10.22059/jap.2020.287735.623438

حوطس ریثأت یشیازفا

لا - رب هریج نیسول

،درکلمع تافص

هشلا و هجنسارف یاه

ینوخ هجوج

سورخ یاه یتشوگ رد

هرود دشر

یتازک هداسدمحم هیسح

1

زیهش هیسحدمحم ،* 2

1 .نازیا ،ناجوس ،ناجوس هاگشواد ،یسرواشک هدکشواد ،یماد مولع هوزگ ،یزتکد یوجشواد .

2 . رایشواد

،یماد مولع هوزگ ، .نازیا ،ناجوس ،ناجوس هاگشواد ،یسرواشک هدکشواد

:هلاقم تفایرد خیرات 11

/ 01 / 1331 :هلاقم شزیذپ خیرات

23 / 10 / 1331

هدیکچ لا یكیاعفا حَغؾ طیثأت -

ؼٍطذ ِخَخ نضّ لثبل يیؾَل ظبیً يییؼت ٍ ٌِیؾ تقَگ سیلَت ٍ ِقلا تبفن ،زطىلوػ طث يیؾَل ؼاض یتقَگ یبّ

308 ُضٍز ضز

سقض ( 15 بت 30 ظا ُزبفتؾا بث )یگظٍض 240

ِخَخ ِؼغل

ُطیخ ضبویت فق بث یفزبهت ًلاهبو حطع تلبل ضز یتقَگ ؼٍطذ یا

( ضز ِخَخ ِؼغل تكّ ٍ ضاطىت حٌپ

بث ِیبپ ُطیخ لهبق بّضبویت .سق یؾضطث )ضاطىت طّ

53 / 1 یٍبح ُطیخ حٌپ ٍ نضّ لثبل يیؾَل سنضز 63

/ 1 ، 73 / 1 ، 83 / 1 ، 93 / 1 ، 03 / 2 یؾَل سنضز ِو نضّ لثبل ي

لا ىزٍعفا بث -

زَث ُسق ِیْت ِیبپ ُطیخ ِث یػٌَهه يیؾَل فیاعفا .

،ىظٍ

سنضز

ِقلا

ٍ سنضز

ٌِیؾ بث فیاعفا حغؾ يیؾَل فیاعفا

ٍ تیطض لیسجت

ٍ یثطچ

ِقلا

فّبو سٌتفبی ( 05 / 0 P<

قلا یجؿً ىظٍ ،ناضَذ لیسجت تیطض ،ىظٍ فیاعفا یاطث يیؾَل یكیاعفا حَغؾ ِث دؾبپ سًٍض .) یجؿً ىظٍ ٍ ٌِیؾ ِلضػ یجؿً ىظٍ ،ِ

ِث یٌغث ُطفح یثطچ زَث ٍز ِخضز غثبت تضَن

( 05 / 0 P<

ِث .) ٍ ِقلا یجؿً ىظٍ ،لیسجت تیطض ،ىظٍ فیاعفا دؾبپ یبّضبیؼه ِث ٍز ِخضز لسه طتْث ـظاطث لیلز

ِث نضّ لثبل يیؾَل ظبیً ،ٌِیؾ تیتطت

70 / 1 ، 72 / 1 ، 724 / 1 ٍ 735 / 1 ؼبؾا طث .سق زضٍآطث سنضز ،بّزضٍآطث يیا يیگًبیه

ظبیً

ِخَخ نضّ لثبل يیؾَل یتقَگ یبّ

سقض ِلحطه ضز ؼاض

، 72 / 1 یه زبٌْكیپ سنضز زَق

.

هژاودیلک اه : لا -

،يیؾَل

ِخَخ یبّ

،یتقَگ

ِلضػ

،ٌِیؾ .ِقلا تبفن ،زطىلوػ

Effects of increasing levels of dietary L-Leucine on growth performance, carcass traits and blood parameters of male broilers in the grower period

Hossien Mohammadzadeh Kratei^1*, Mohamadhossein Shahir²

1. Ph.D. Candidate, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran.

2. Associate Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran.

Received: October 09, 2019 Accepted: January 19, 2020

Abstract

The effects of increasing levels of L-leucine supplementation on performance, carcass traits, breast meat production and determination of digestible leucine requirement broilers during the grower period (15 to 30 days) using 240 Ross males broiler chickens in a completely randomized design with six dietary treatments (five repetitions and eight chicks per repetition) was investigated. Treatments include; a basal diet with 1.53% digestible leucine and five diets containing 1.63, 1.73, 1.83, 1.93, and 2.03% digestible leucine by adding synthetic L-leucine to the basal diet. By increasing the levels of digetible Leucin, body wieght gain, carcass and breast muscle percentage were increased, but feed conversion ratio and abominal fat percentage were decreasd (P<0.05). The response trends to increasing levels of digestible leucine were quadratic for weight gain, feed conversion ratio, the relative weight of carcass, relative weight of breast muscle and relative weight of abdominal fat ( P<0.05). Due to the better fit of the quadratic model to the response criteria, digestible Leucine requirements were estimated at 1.70, 1.72, 1.724, and 1.735% for body weight gain, feed conversion ratio, the relative weight of carcass and breast muscle; respectively. Based on the average of these estimates, the suggested digestible Leucine requirements of broilers in the grower period is 1.72%.

Keywords: Breast yield, Broilers, Carcass traits, Growth Performance, L-leucine.

همدقم قَگ ضَیع ـضٍطپ ظا فسّ

ت ضز يیئتٍطپ ُطیذش فیاعفا ی

ِچیّبه .تؾا یتلىؾا یبّ

یلػ نْؾ فیاعفا نغض ِلضػ

ٌِیؾ فّبو ٍ یثطچ سنضز

ىسث

ِیَؾ یظٍطها یبّ

، ظٌَّ

20 - 15 سنضز ظا

ِیَؾ ىسث تیوطت یثطچ اض یظٍطها یبّ

یه لیىكت زٍسح ِو سّز

85 سنضز ظبیً طث زاظبه ىآ

َلَیعیف غ آ هی تؾا بًْ

7]

ؼث .[

ِچیّبه سقض ،دیطفت ظا س یبّ

ىسث

ًبفطن فیاعفا ظا یقبً

ِچیّبه یبّضبت طغل یا

ضز

ِتذبی

ِچیّبه یبّ

ِو تؾا یا

ِث

ُسوػ ضَع

ِث لیلز تقبجًا

فیث طت يیئتٍطپ ُطیذش یبّ

يیظَیه ٍ يیتوا یبّضبت ضز

ِچیّبه .تؾا یا زٍسح

18 سنضز

ٌِیهآ یبّسیؾا ظا

يیئتٍطپ يیتوا یبّ

ِتذبی يیظَیه ٍ

ِچیّبه یبّ

یا اض

ٌِیهآ یبّسیؾا

ِذبق ضاز یه لیىكت سّز

18]

.[

فیاعفا بث

يؾ

،

ِث يیئتٍطپ ُطیذش ِیعدت ِث عتٌؾ تجؿً فّبو لیلز

تفبث يیئتٍطپ فّبو ،بّ

ِتفبی فیاعفا یثطچ ىاعیه ٍ

یه سثبی 15]

.[

لَلؾ ضز يیئتٍطپ تذبؾ سًٍض یبّ

ِچیّبه ؽىلپوو كیطع ظا یا فسّ

یتًآ هیتَیث

( يیؿیبهبپاض

mammalian target of rapamycin

complex, mTOR

) یظٌت یه ن ،يیلَؿًا ظؾَت ِو زَق

حغؾ ،سقض یبّضَتوبف لَلؾ ATP

یبّسیؾا ىاعیه ٍ

یه هیطحت ُطیخ ٌِیهآ زَق

14،31]

.[

يیؾَل ِؾ ظا یىی

ِذبق ٌِیهآسیؾا ظا تبًاَیح ٍ ىبؿًا یاطث یضٍطض ٍ ضاز

ؿحه ضَیع ِلوخ یه ةَ

زَق ِو

ِث یبٌْت ی یه سًٌبوّ سًاَت

عَلره ٌِیهآ یبّسیؾا ظا ی ظز َُیق ِث

- كیطع ظا دؾبپ

طیؿه مبیپ ىبؾض ،mTOR

ِوخطت ظبغآ لهاَػ

mRNA

اض

سیبوً لبؼف 25]

، 27 ٍ 31 .[

ِث

ٍُلاػ ، يیؾَل ٌِیهآ سیؾا

یگسٌٌوضبْه فمً

طث ظیاطق ضز ٍ زضاز ىسث يیئتٍطپ ِیعدت

بی ٍ سیسق تیلبؼف نؿیلَثبتبو یبخ ِث ،غیطؾ سقض ضز

يیئتٍطپ یبّ

یه سیؿوا ،ىسث زَق

ٍ

ِث ىاٌَػ سیلَت غجٌه

ِتذبی ضز یغطًا یه ُزبفتؾا یًلاضػ یبّ

زَق 14]

ٍ 31 .[

فمً یاطث طتاطف یىیلَثبته یبّ

تیلبؼف هیطحت ، ،mTOR

يیئتٍطپ ىَیؾلایطفؿف یبّ

يییبپ تؾز ضز لیذز

يیئتٍطپ تذبؾ ظبغآ

ِث لَهذ

Ribosomal protein S6

kinase beta-1) S6K

ٍ ) eIF4E Eukaryotic translation (

initiation factor 4E

،)

تؾا مظلا بت

بوؾلاپ يیؾَل نواطت

لَلؾ ىٍضز ٍ فیث

طت تذبؾ یاطث تبخبیتحا للاسح ظا

سقبث يیئتٍطپ 18]

ٍ 30 .[ S₆K

ظبٌیو يیئتٍطپ يییبپ

تؾز

بث ِو تؾا لبؼف

ىسق ظؾَت ف تجؾmTOR

ىَیؾلایطفؿ

یه یهٍظَجیض يیئتٍطپ یػًَ

ؽىلپوو ِث لبهتا بث ٍ زَق

يیظبغآ 48s

ؽىلپوو لیىكت ضز 80s

.زضاز فمً

eIF4E

يیئتٍطپ تذبؾ يیظبغآ لحاطه یع ضز ِو تؾا یٌیئتٍطپ طؾ ِث لبهتا ٍ ییبؾبٌق بث 7

- يیظًَاَگ لتیه بث ٍmRNA

ضبتذبؾ طییغت ِث مٍظَجیض لبهتا لیْؿت ثػبث mRNA

یهmRNA

زَق 29]

.[

ِث

ٍُلاػ ، يیؾَل ٌِیهآ سیؾا نیظٌت ضز

ىَذ سٌل

ِذطچ كیطع ظا يیًلاآ

- عوَلگ فیاعفا ،

ةطچ یبّسیؾا ظا ُزبفتؾا ٍ ةطچ یبّسیؾا ىَیؾاسیؿوا

ِث ىاٌَػ

ِتذبی یاطث یغطًا غجٌه

ِچیّبه یبّ

یا 18 ]

ضز [

یطت فّبو ٍ سیطؿیلگ

ِخَخ ىَذ LDL

ٍ یتقَگ یبّ

ـَه 19]

ٍ 31 سقض ،[

تلابهتا زَجْث ٍ ُزٍض یبّظطپ

ِتذبی يیث نىحه

ُزٍض یكقَپ تفبث یا 20]

ٍ 22 فمً [

ٍ تؾا هیًغَتو ٌِیهآ سیؾا هی ،يیؾَل .زضاز فیاعفا

ىَذ یلنا تبجیوطت طث تؾا يىوه ُطیخ يیؾَل حغؾ یطت ،عوَلگ ،يیئتٍطپ سًٌبه لگ

ی سیطؿ

ٍ هیضٍاسیؾا طیثأت

یلػ .زضاصگث فٍّػپ نغض

ُزطتؿگ یبّ

ٍ تبجثا طیثأت تجثه

لوىه یظبؾ سیؾا ضز يیؾَل ٌِیهآ

ُطیخ تبًاَیح

یوو تبؼلبغه ،ىبؿًا ٍ نَذ ،یّبگكیبهظآ زضَه ضز

طیثأت

ِخَخ زطىلوػ طث ىآ ِو تؾا ِتفطگ مبدًا یتقَگ یبّ

ِث تؾا يىوه لیلز

تبخبیتحا ظا طتلابث طیزبمه زَخٍ

يیؾَل

ُطیخ ضز مَؾطه یبّ

ِث بی ٍ لیلز تبؼجت طثا

تًآ نؿیًَگب

ِذبق ٌِیهآ یبّسیؾا طگیز بث ىآ سقبث ضاز

8]

.[

زٍسحه تبؼلبغه حیبتً بها بث

ُطیخ یلوػ یبّ

بث

خ

ِخَ

طثا بٌْت ًِ یتقَگ یبّ

نؿیًَگبتًآ يیؾَل

اض

سًزطىً ـضاعگ 3]

ٍ 26

ِىلث ،[

،هچَو ُزٍض ِؼؾَت زَجْث

فّبو ٍ ِقلا ىظٍ فیاعفا یطت

سیطؿیلگ یثطچ ٍ ىَذ

ىبكً عیً اض یٌغث سًزاز

5]

، 12 ٍ 18 تفطكیپ .[

یبّ

لیسجت تیطض زَجْث ٍ سقض تػطؾ ضز یىیتًغ ناضَذ

ٍ

نّ

يیٌچ تقَگ لبهحتؾا فیث

طت ضز

ِیَؾ یظٍطها یبّ

ِث ظٍض یبّسیؾا تبخبیتحا یًبؾض ٌِیهآ

ُزطو یضٍطض اض

تجثه حیبتً ِث ِخَت بث .تؾا طیثأت

لوىه یظبؾ يیؾَل ضز

ًَِگ طگیز

ِث بّ

یه طظً

ؾا سؾض ظا ُزبفت لوىه یظبؾ يیؾَل

ُطیخ ضز یبّ

مَؾطه زبٌْكیپ ِو ِچًآ ظا طتلابث حَغؾ بث

تؾا ُسق ،

ِث طدٌه

ِخَخ سقض زطىلوػ زَجْث یبّ

.زَق یتقَگ دؾبپ یثبیظضا ِؼلبغه يیا ظا فسّ يیاطثبٌث

زطىلوػ ٍ ِقلا تبفن ،سقض

ِدٌؾاطف یًَذ یبّ

ِخَخ

ؼٍطذ بّ

یتقَگ ی ؼاض ِیَؾ

308 سقض ُضٍز ضز ِث

حَغؾ سیؾا یكیاعفا يیؾَل ٌِیهآ

فیث طت ظا حغؾ

ؼاض ِیَؾ ِیصغت یبوٌّاض ضز یزبٌْكیپ 308

يییؼت ٍ

.زَث سقض ُضٍز ضز نضّ لثبل يیؾَل ظبیً زسده

شور و داوم ه

ا

تكْجیزضا ضز فٍّػپ يیا لبؾ ُبه

1396 ِػضعه ضز

غثبٌه ٍ یظضٍبكو ـظَهآ ،تبمیمحت عوطه یتبمیمحت زعی ىبتؾا یؼیجع زاسؼت ظا ُزبفتؾا بث

240

ِخَخ ِؼغل

ؼٍطذ ؼاض 308 حطع هی تلبل ضز نّزعًبپ ظٍض ظا

ِؼغل تكّ ٍ ضاطىت حٌپ ،ضبویت فق بث یفزبهت ًلاهبو

ُطیخ .سق مبدًا ضاطىت طّ ضز ِخَخ ِیبپ ُطیخ لهبق بّ

( نیظٌت یصغه زاَه تبخبیتحا لٍسخ ؼبؾاطث ُسق

ِخَخ ؼاض یتقَگ یبّ

308 بث 53 / 1 سنضز لثبل يیؾَل

ُطیخ ٍ ،نضّ

بث یكیبهظآ یبّ

63 / 1 ، 73 / 1 ، 83 / 1 ، 93 / 1 ٍ

03 / 2 هیٌىت ظا ُزبفتؾا بث ِو زَث نضّ لثبل يیؾَل سنضز

لوىه

ِخضز یظبؾ یسٌث

ِلنبف بث ُسق 1

/ 0 كیطع ظا سنضز

لا ىزٍعفا -

سًسق نیظٌت ِیبپ ُطیخ ِث یػٌَهه يیؾَل

لٍسخ(

1 .) يیئتٍطپ ،فیبهظآ عٍطق ظا لجل

،مبذ طجیف ،مبذ زاَه مبذ یغطًا ٍ طفؿف ،نیؿلو ،یطتا ُضبهػ ،طتؿوبذ

ُظاسًا ُطیخ ضز ُزبفتؾازضَه یواضَذ یطیگ

.سًسق

ِث ضَظٌه

كیلز نیظٌت یبّسیؾا ضاسمه ،ِیبپ ُطیخ طت

زاَه ٌِیهآ

ِث یواضَذ ىپؾا ـٍض

ت ىؾٍط

َ یؾبىؼًا یپ لسه

5000

چٌث ةبت ( نضبوًاز ضَكو تذبؾ

FOSS analytical AB

)

عهطل ىٍزبه ِؼقا بث (

جَه لَع 2500

- 1100 )طتهًَبً

ِث هیًاَیا توطق ِلیؾٍ

-

ُظاسًا بؾَگز یطیگ

ٍ یاطث

یبّسیؾا زضٍآطث یهَئلیا نضّ لثبل ٌِیهآ

ُسقزضاسًبتؾا

ناضَذ بّ

یزبٌْكیپ نضّ تیلثبل تیاطض ظا مطً

ضاعفا

ِرؿً تز ٌَیهآ 5

هیًاَیا توطق (

)ىبولآ .سق ُزبفتؾا

تضاطح ِخضز ُضٍز لَع ضز یضًَ ِهبًطث ٍ تثَعض ،

ِخَخ ٍ زَث ُسق لطتٌو ًلاهبو ـضٍطپ ث بّ

ِ مبوت ضَع تلٍ

ِث ًِازاظآ ٍ ةآ

ٍ ناضَذ یؾطتؾز سٌتقاز

. ىاعیه فیاعفا

ٍ ىظٍ

ضاسمه ناضَذ یفطهه ضز یع

ُضٍز یكیبهظآ

ُظاسًا یطیگ سق

ٍ تیطض لیسجت ناضَذ طّ

يپ

ِجؾبحه

سق . ضز لَع

ُضٍز فیبهظآ چیّ

یتبفلت

ُسّبكه سكً

. ضز

ىبیبپ

ُضٍز ( فیبهظآ 30

،)یگظٍض سؼث

ظا 8 تػبؾ

یگٌؾطگ 3]

،[

ٍز

ُسًطپ ظا طّ

ضاطىت بث يیگًبیه ىظٍ

هیزعً

ِث طّ

ضبویت ةبرتًا

ٍ ظا يطّبیؾ بًْآ ییٍظبث

ىَذ .سق یطیگ

ًَِوً

بث یبّ

3000 ضٍز ضز

ِمیلز

ِث تسه

10

ِمیلز

ٍ اسخ بًْآ مطؾ ٍ سًسق غَیفیطتًبؾ بت ؽپؾ

ضز عیلبًآ ىبهظ یبهز

20 -

ِخضز یتًبؾ زاطگ یضاسْگً

سق .

غوخ ظا سؼث ،يپ طّ ظا یثبرتًا ُسًطپ ٍز ،ىَذ ًَِوً یضٍآ

ىظٍ ٍ هچَو ُزٍض ىظٍ ،ِقلا تبؼغل ٍ ضبتكو توؿل ىظٍ ،سجو ىظٍ ،ضَو ُزٍض ىظٍ ،ىآ فلتره یبّ

ُظاسًا ؼاطىًبپ ىظٍ یٌغث ُطفح یثطچ بًْآ تجؿً ٍ یطیگ

ظٍ ِث .سق ِجؾبحه ُسًظ ى

ِث يیؾَل ظبیً طث زاظبه حَغؾ تجثه طیثأت یؾضطث ضَظٌه

ؼٍطذ ِخَخ زطىلوػ طث سقض ُضٍز ضز ؼاض یبّ

308 بت

( ـضٍطپ ُضٍز ىبیبپ 42

يؾ ضز ،)یگظٍض 30

،یگظٍض

ؼٍطذ ِخَخ ضبویت تحت یبّ

73 / 1 ، 83 / 1 ٍ 93 / 1

فیث ِو نضّ لثبل يیؾَل سنضز تجثه دؾبپ يیطت

ض یزطىلوػ ؼٍطذ ِخَخ بث ُاطوّ اض سًزاز ىبكً ا

یبّ

يؾ بت ِیبپ ُطیخ ضبویت تحت 42

.سق ُزاز ـضٍطپ یگظٍض

ضز يؾ 42 یگظٍض عیً

ٍُلاػ طث

ُظاسًا یطیگ

،ُسًظ ىظٍ

ناضَذ یفطهه

ٍ

ِجؾبحه تیطض لیسجت

،ناضَذ

ٍز

ُسًطپ ظا طّ

ضاطىت بث يیگًبیه ىظٍ

هیزعً

ِث يیگًبیه ضبویت

ةبرتًا

ٍ ؽپ ظا تكو

،ضب یاعخا

ِقلا

ٍ

ُبگتؾز ـضاَگ

ُظاسًا یطیگ سق

ٍ

ِث ـٍض یبّ

ىبیث ِهازا ضز ِو یه

،زَق

زضَه

ِیعدت

ٍ لیلحت ضاطل .تفطگ

بت يیئتٍطپ ضاسمه

،م هَجلآ ی ي

، هیضٍا سیؾا یطت ٍ

سیطؿیلگ

ًَِوً

تیو ظا ُزبفتؾا بث مطؾ یبّ

ؼضبپ توطق یضبدت یبّ

ضعیلبًآَتا ُبگتؾز ظؾَت ىَهظآ

RA 1000, USA(

ُظاسًا )

-

.سق یطیگ عوَلگ

مطؾ ؼضبپ توطق تیو ظا ُزبفتؾا بث

لَع ضز یضًَ ةصخ تسق بث هیطتهَتف ـٍض بث ىَهظآ جَه 546 ضز ٍ طتهًَبً

37 یتًبؾ ِخضز فیع ظؾَت زاطگ

حٌؾ

اطتىلؾ

Selectra PRO XL, Netherland(

ضَكو تذبؾ )

سٌلّ

ُظاسًا سق یطیگ ىَهضَّ .

یبّ

T₃

ٍ

T₄

ِث لاا ـٍض ٍ اعی

ِث اعیلاا ُبگتؾز هوو ضسیض

Stat fax 303, USA(

ظا ُزبفتؾا بث)

تیو

ُظاسًا تع ظبتكیپ توطق لَهحه اعیلاا یبّ

.سق یطیگ

ُزاز

ِث یبّ

تؾز آ مطً ظا ُزبفتؾا بث ُسه ضاعفا

(SAS

ِرؿً

2 / 9 )

ِث هوو ِیٍض آGLM

سق عیلبً

سً

يیگًبیه يیث فلاتذا . ضز بّ

ث سنضز حٌپ لبوتحا حغؾ ظا ُزبفتؾا ب

ضَتؾز

LSMEANS

ِؿیبمه .سق آ ظا يیؾَل تبخبیتحا زضٍآطث یاطث ىَیؾطگض عیلبً

ظذ ِتؿىق

Linear broken-line& LBL(

ِخضز ٍ )

ٍز -

ظذ ( ِتؿىق

Quadratic broken-line& QBL

ظا ُزبفتؾا بث)

ٍض

ِی ( ٍز ِخضز ىَیؾطگض عیلبًآ ظا ٍ NLIN

Quadratic

Polyniminal& QP

ؾا بث )

ِیٍض ظا ُزبفت سق ُزبفتؾا REG

.

دؾبپ یبّ

ُظاسًا یبّضبیؼه ظا هی طّ ِث طَثطه یطیگ

ُسق

لسه ضز

ٍز ِخضز ،ِتؿىق ظذ یًَیؾطگض یبّ

- ظذ

ٍز ِخضز ٍ ِتؿىق

ِث لسه بث تیتطت یبّ

( 1 ) ، ( 2 ) ٍ ( 3 )

.سق ُزاز ـظاطث

ِغثاض ( 1 )

X>β2

β2—X)=0 ، )

Y=β0+β1×(β2—X)if

ِغثاض ( 2 )

X>β2

β2—X)=0 ، )

Y=β0+β1×(β2—X)²if

ِغثاض ( 3 )

Y=β0+β1X+β2X²

ضز لسه یًَیؾطگض ظذ

ِتؿىق لسه ٍ

ِخضز

ٍز -

ظذ ،ِتؿىق طیغته Y

،ِتؿثاٍ

سنضز X

يیؾَل لثبل

نضّ

یهَئلیا ،ُسقزضاسًبتؾا

β0

،أسجه ظا وطػ

β1

تیق

یٌحٌه و

β2

سنضز يیؾَل لثبل نضّ

ضز

ِغمً

تؿىق

یٌحٌه تؾا . لسه ضز

ِخضز

ٍز طیغته Y

،ِتؿثاٍ

X

سنضز يیؾَل لثبل نضّ

یهَئلیا

،ُسقزضاسًبتؾا

β0

وطػ ظا

،أسجه

β1

β2ٍ

ِث تیتطت تیاطض یغذ

ٍ

ِخضز

ٍز یه سٌقبث . ضز لسه

ِخضز

،ٍز طثواسح دؾبپ لَهطف بث

(

×2 β2

÷) -β1

ِجؾبحه سق

. یاطث یطیگَلخ ظا

زضٍآطث

فیث ظا سح

،تبخبیتحا 95

سنضز ظا طَثطه ظبیً

ِث لسه

ِخضز طظً ضز ٍز

ِتفطگ سق 23]

يیطتْث .[

لسه ؼبؾاطث

مذبق تیطض ،لسه ـظاطث یبّ

يییؼت (

R²

)

ٍ عَوده

تبؼثطه ُسًبویلبث (

)SSE

ةبرتًا سیزطگ 23]

.[

جیاتن لثبل يیؾَل یكیاعفا حَغؾ طیثأت تحت یفطهه ناضَذ لٍسخ( تفطگً ضاطل ُطیخ نضّ

2

ٍ بها ،) ٍ ییبًْ ىظ

ِخَخ ىظٍ فیاعفا

ُطیخ بث ِو یبّ

حَغؾ یٍبح یبّ

63 / 1 ، 73 / 1 ٍ 83 / 1 تفبیضز نضّ لثبل يیؾَل سنضز

فیث سًزطو

ِخَخ ظا طت

ِیصغت یبّ

زَث ِیبپ ُطیخ بث ُسق

( 05 / 0

P<

ِخَخ ناضَذ لیسجت تیطض .)

ِیصغت یبّ

ُسق

ُطیخ بث یٍبح یبّ

73 / 1 ، 83 / 1 ٍ 93 / 1 لثبل يیؾَل

ِث تجؿً نضّ

ِخَخ تفبیضز ِیبپ ُطیخ ِو ییبّ

( زَث طتْث ،سًزطو 05

/ 0

P<

.)

ٍز ِخضز سًٍض ،زضاَه يیا ضز ىظٍ فیاعفا یاطث

ٍ تیطض

ناضَذ لیسجت ُسّبكه

( سیزطگ 05 /

>0 ).P

ـظاطث

ِلزبؼه

ِخضز ٍز ( 753 / 0

=

R²

)

ِث

ُزاز یبّ

فیاعفا

ٍ ىظٍ

ضز

حغؾ 95 ظا سنضز دؾبپ

،طثواسح ظبیً

يیؾَل لثبل نضّ

اطث ی فیاعفا ىظٍ

70 / 1 سنضز

ُطیخ سق زضٍآطث (

لىق

1 .) ضز لسه ظذ ِتؿىق ( 53 / 0

=

R²

)

، فیث يیطت فیاعفا

ىظٍ

بث 62 / 1 سنضز يیؾَل لثبل نضّ

زضٍآطث

ٍ سق ضز

لسه

ِخضز

ٍز - ظذ ِتؿىق ( 53 / 0

=

R²

)

، طثواسح دؾبپ

فیاعفا ىظٍ

بث حغؾ 63 / 1 سنضز يیؾَل لثبل نضّ

لنبح سق ( لىق 1 .) بث ـظاطث ه ِتؿىق ظذ لس

( 81 / 0

=

R²

)

،

ِخضز ٍز ( 842 / 0

=

R²

)

ٍ

ِخضز

ٍز - ظذ

ِتؿىق ( 81 / 0

=

R²

) طث

ُزاز یبّ

تیطض لیسجت

،ناضَذ

ظبیً

يیؾَل لثبل نضّ

ِث تیتطت 62 / 1

، 72 / 1

ٍ 63 / 1

سنضز زضٍآطث سق ( لىق 2 .)

طیثأت حَغؾ فلتره يیؾَل لثبل نضّ

طث سنضز

،ِقلا

ِلضػ

،ٌِیؾ

ُزٍض

،هچَو

،ضَو ُزٍض چ

یثط

ُطفح

،یٌغث

ٍ ؼاطىًبپ لٍسخ ضز

( 3 ) .تؾا ُسق ـضاعگ یجؿً ىظٍ

ِخَخ ِقلا

ُطیخ ِو یبّ

یٍبح یبّ

73 / 1 ٍ 83 / 1 سنضز

سًزطو تفبیضز اض نضّ لثبل يیؾَل فیث

طت

ِخَخ ظا یبّ

ِیصغت (سق ِیبپ ُطیخ بث ُسق 05

/

>0 ).P

ىظٍ دؾبپ سًٍض

ٍز ِخضز نضّ لثبل يیؾَل یكیاعفا حَغؾ ِث ِقلا یجؿً

ٍز ِخضز ِلزبؼه ـظاطث ٍ سق (

79 / 0

=

R²

)

ُزاز ِث یبّ

حغؾ ضز ِقلا یجؿً ىظٍ

95 ظبیً ،دؾبپ طثواسح ظا سنضز

نضّ لثبل يیؾَل 724

/ 1 ـظاطث بث .سق زضٍآطث سنضز

ُزاز ضز ِقلا یجؿً ىظٍ یبّ

لسه ظذ

ِتؿىق ( 65 / 0

=

R²

)

ٍ لسه

ِخضز

ٍز - ظذ

ِتؿىق ( 59 / 0

=

R²

)

، يیؾَل ظبیً

نضّ لثبل

ِث ت تیتط بث 73 / 1

ٍ 76 / 1 سنضز سق زضٍآطث

لىق(

3 ).

لٍدج 1 . یکازَخ داَه

ِیبپ ُسیج ییبیویض بیکست ٍ

یکازَخ داَه ( زادقه

)دصزد داَه

یرغه ( ُسیج )ُدض ِیصجت ( زادقه

)دصزد

( تزذ 8 / 7 )مبخ يیئتٍسپ دصزد 106

/ 59 مسگَلیکسب یسلبکَلیک،یوسیلَببته یضسًا (

ِبسبحه )ُدض 2950

ٌک ( بیَس ِلبج 46

/ 44 )مبخ يیئتٍسپ دصزد 51

/ 34 مبخ يیئتٍسپ 5

/ 20

بیَس يغٍز 07

/ 2 نیسلک 87

/ 0

تبفسف نیسلک ید 91

/ 1 سستسد لببق سفسف 435

/ 0

نیسلک تبٌبسک 96

/ 0 ( نضّ لببق يیصیل )یهَئلیا دزادًبتسا

10 / 1

کوً

309 / 0 ( نضّ لببق يیًَیته دزادًبتسا

)یهَئلیا 280

/ 0

َتیه لا ید يیً

28 / 0 نضّ لببق يیئتسیس+يیًَیته (

دزادًبتسا یهَئلیا ) 838

/ 0

دیاسلکٍزدیّ يیصیلا لا 165

/ 0 نضّ لببق يیًَئست (

دزادًبتسا یهَئلیا ) 738

/ 0

لا - يیًَئست 084

/ 0 نضّ لببق يیًضزآ (

دزادًبتسا یهَئلیا ) 22

/ 1

يیهبتیٍ لوکه

2بّ

25 / 0 نضّ لببق ىبفَتپیست (

دزادًبتسا یهَئلیا ) 261

/ 0

نک یًدعه داَه لوکه

3شبیً

25 / 0 ( نضّ لببق يیسَلٍصیا )یهَئلیا دزادًبتسا

77 / 0

يیسیض شَج 115

/ 0 نضّ لببق يیسَل (

دزادًبتسا یهَئلیا ) 53

/ 1

( عوج دصزد ) 100

نضّ لببق يیلاٍ

( دزادًبتسا یهَئلیا ) 858

/ 0

نیدس 18

/ 0

نیسبتپ 876

/ 0

سلک 25

/ 0

1 . لوکه بتیٍ

یٌیه زد کی مسگَلیک

ُسیج یٍبح 9000 دحاٍ

يیب یللولا يیهبتیٍ

،A

2000 دحاٍ

يیب یللولا يیهبتیٍ

،D3

18 يیب دحاٍ

یللولا يیهبتیٍ

،E

2 یلیه مسگ

يیهبتیٍ

K3

، 8 / 1 یلیه مسگ يیهبتیٍ

،B1

6 / 6 یلیه مسگ يیهبتیٍ

،B2

30 یلیه مسگ يیهبتیٍ

،B3

3 یلیه مسگ يیهبتیٍ

،B6

1 / 0 یلیه مسگ

ٍ يیهبتی ، B7

015 / 0 یلیه مسگ

يیهبتیٍ

12

،B

500 یلیه مسگ يیلَک

،دیاسلک 10 یلیه مسگ نیسلک تبٌتَتًبپ

ٍ 1 یلیه مسگ دیسا .کیلَف

2 . لوکه یًدعه زد کی مسگَلیک

؛ُسیج یٍبح 100 یلیه مسگ صٌگٌه ( دیسکا صٌگٌه )

، 100 یلیه مسگ یٍز ( دیسکا یٍز )

، 10 یلیه مسگ سه ( تبفلَس سه )

، 1 ه -یلی

مسگ دی ( نیسلک تادی )

، 02 / 0 یلیه مسگ مَیٌلس

ٍ 50 یلیه مسگ يّآ ( سٍسف تبفلَس ) .

لٍدج 2 . سٍسخ ِجَج دسکلوع سب دزادًبتسا یهَئلیا نضّ لببق يیسَل یطیاصفا يیسَل حَطس سیثأت ُزٍد زد بّ

15 بت 30 یگشٍز

بّزبویت P-values

يیسَل دصزد 53

/ 1 63 / 1 73 / 1 83 / 1 93 / 1 03 / 2 SEM Anova یطخ

ِجزد

ٍد

ِیلٍا ىشٍ

( )مسگ 48

/ 511 14 / 507 74 / 511 48 / 521 36 / 505 41 / 517 49 / 5 33 / 0 48 / 0 97 / 0

ییبًْ ىشٍ

(

c )مسگ 0 /

ab 1726 00 /

a 1780 70 /

ab 1809 25 /

bc 1792 75 /

bc 1753 00 / 1759 33 / 14 006 / 0 57 / 0 0006 /

<

ىشٍ صیاصفا (

c )مسگ 52 /

ab 1214 86 /

a 1272 96 /

ab 1297 77 /

bc 1270 4 /

bc 1248 59 / 1241 53 / 13 004 / 0 75 / 0 0004 /

<

کازَخ فسصه (

)مسگ 1962

1965 1977

1956 1941

1943 71

/ 12 37 / 0 094 / 0 35 / 0

لیدبت بیسض کازَخ

62a

/

ab 1 55 /

b 1 53 /

b 1 54 /

b 1 55 /

ab 1 57 / 1 017 / 0 02 / 0 15 / 0 002 / 0

:a-c

يیگًبیه فلاتخا یٌعه ،تٍبفته فٍسح بب فیدز سّ زد بّ

ّ زاد دٌتس ( 05 / 0

P<

) .

لکض 1 . خسبپ یٌحٌه سٍسخ ِجَج ىشٍ صیاصفا

ساز یتضَگ یبّ

308 ِب زد نضّ لببق يیسَل یطیاصفا حَطس 30

- 15 یگشٍز

لکض 2 . خسبپ یٌحٌه بیسض

لیدبت

ِجَج سٍسخ یبّ

یتضَگ ساز 308

ِب حَطس یطیاصفا يیسَل لببق نضّ

زد 30 - 15 یگشٍز

لکض 3 . خسبپ یٌحٌه ىشٍ

یبسً

ِضلا

ِجَج سٍسخ یبّ

یتضَگ ساز 308 ُسیج نضّ لببق يیسَل یطیاصفا حَطس ِب

یط 30 - 15 یگشٍز

ِخَخ ٌِیؾ ِلضػ یجؿً ىظٍ

ِیصغت یبّ

ُطیخ بث ُسق یبّ

یٍبح 73 / 1 ، 83 / 1 ، 93 / 1 ٍ 03 / 2 نضّ لثبل يیؾَل سنضز

فیث

ِخَخ ظا طت

ِیصغت یبّ

( سق ِیبپ ُطیخ بث ُسق 05

/

>0 .)P

دؾبپ سًٍض ىظٍ

یجؿً

ِلضػ

ٌِیؾ حَغؾ ِث یكیاعفا

يیؾَل

لثبل نضّ

یغذ

ٍ

ِخضز .سق

ُزاز ـظاطث یجؿً ىظٍ یبّ

لسه ضز ٌِیؾ ِلضػ یًَیؾطگض

ِخضز ٍز ( 89 / 0 =

R²

) ضز

حغؾ 95

،نضّ لثبل يیؾَل ظبیً ،دؾبپ طثواسح ظا سنضز

735 / 1 سنضز سق زضٍآطث .

ُزاز ـظاطث بث یجؿً ىظٍ یبّ

ضز ٌِیؾ ِلضػ لسه

ظذ تؿىق ِ ( 77 / 0

=

R²

)

ٍ

ِخضز

ٍز -

ظذ ِتؿىق ( 74 / 0

=

R²

)

ِث نضّ لثبل يیؾَل ظبیً

تیتطت بث

73 / 1

ٍ 77 / 1 سنضز يیؾَل

ِث سق زضٍآطث (

لىق 4 .)

لبث یجؿً ىظٍ

تحت سجو ٍ بّ

طیثأت حَغؾ یكیاعفا

يیؾَل لثبل نضّ

ُطیخ ضاطل لٍسخ( تفطگً

3 دؾبپ سًٍض .)

ا حَغؾ ِث ؼاطىًبپ ٍ هچَو ُزٍض یجؿً ىظٍ

یكیاعف

ِخَخ ٍ سق ٍز ِخضز نضّ لثبل يیؾَل

ُطیخ بث ِو یبّ

یبّ

یٍبح 73 / 1 ٍ 83 / 1 ُسق ِیصغت نضّ لثبل يیؾَل سنضز

ىظٍ ،سًزَث یجؿً

ُزٍض هچَو

ٍ فیث ؼاطىًبپ تجؿً یطت

ِخَخ ِث

ِیصغت یبّ

( سٌتقاز ِیبپ ُطیخ بث ُسق 05

/

>0 )P

بث .

یٌغث ُطفح یثطچ یجؿً ىظٍ ،ُطیخ يیؾَل حغؾ فیاعفا

ِث تفبی فّبو یغذ ضَع (

05 /

>0 .)P

يیئتٍطپ مبت

ٍ يیلَثَلگ تحت مطؾ

طیثأت حَغؾ

یكیاعفا يیؾَل لثبل نضّ

ُطیخ ضاطل تفطگً

، لیبوت بها

ِث

یٌؼه یضاز اض ىبكً

( سًزاز لٍسخ 4

ىَهضَّ .)

( يیؿوٍطیت بی يیًٍطیتٍسیاطتت حَغؾ طیثأت تحت )T4

،تفطگً ضاطل ُطیخ نضّ لثبل يیؾَل یكیاعفا بها

ىَهضَّ

یطت ( يیًٍطیتٍسی

T₃

) مطؾ

ِخَخ

ِیصغت یبّ

بث ُسق

ُطیخ یبّ

یٍبح 83 / 1

ٍ 93 / 1 سنضز يیؾَل لثبل نضّ

فیث

ِخَخ ظا طت

ِیصغت یبّ

زَث ِیبپ ُطیخ بث ُسق

( 05 /

>0 سًٍض ٍ )P

دؾبپ یغذ

ٍ

ِخضز حغؾ یاطث ٍز

ىَهضَّ

یطت يیًٍطیتٍسی (

)T3

مطؾ طثاطث ضز حَغؾ

یكیاعفا يیؾَل لثبل نضّ

ُطیخ سق ُسّبكه .

سیؾا حغؾ

ِخَخ مطؾ هیضٍا

ِیصغت یبّ

ُطیخ بث ُسق یٍبح یبّ

73 / 1 ، 83 / 1 ٍ 93 / 1 نو

ِخَخ ظا طت

ِیصغت یبّ

بث ُسق

( زَث ِیبپ ُطیخ 05

/

>0 هیضٍا سیؾا حغؾ دؾبپ سًٍض .)P

ٍ سق ٍز ِخضز نضّ لثبل يیؾَل یكیاعفا حَغؾ ِث مطؾ ؾا حَغؾ ِث ٍز ِخضز ِلزبؼه ـظاطث بث نو ،هیضٍا سی

يیطت

ىاعیه سیؾا هیضٍا مطؾ بث حغؾ 86 / 1 سنضز يیؾَل لثبل

نضّ

يییؼت سق

ٍ ضز 95 سنضز ظا

ٌِیْث ،دؾبپ يیا يیطت

حغؾ يیؾَل لثبل نضّ

ؼبؾاطث حغؾ سیؾا هیضٍا ،مطؾ

77 / 1 سنضز زضٍآطث سق .

لٍدج 3 . حَطس سیثأت یطیاصفا

سب ُسیج نضّ لببق يیسَل یبسً ىشٍ

زد(

)دص ِضلا یاصجا مادًا ٍ

یضزاَگ یبّ

ِجَج سٍسخ یبّ

یتضَگ ( 30 ز )یگشٍ

ساسکًبپ یٌطب یبسچ زَک ُدٍز کچَک ُدٍز دبک بّلبب ٌِیس قبس ٍ ىاز ِضلا )دصزد(يیسَل 24c

/

0 1/19^c 0/85^a 2/71^b 2/10 5/52 25/10^c 20/13 64/64^c 1/53 26abc

/

0 1/16^bc 0/84^a 2/69^b 2/13 5/60 26/03^bc 19/69 66/46^abc 1/63 28a

/

0 1/09^abc 0/79^ab 2/97^a 2/26 5/57 27/47^a 20/23 67/84^a 1/73 28ab

/

0 1/00^ab 0/66^b 3/02^a 2/38 5/72 27/61^a 20/96 66/94^a 1/83 25bc

/

0 0/98^ab 0/74^ab 2/83^ab 2/08 5/61 26/67^ab 20/35 66/63^abc 1/93 25bc

/

0 0/94^a 0/81^a 2/73^b 2/12 5/51 26/45^ab 20/08 65/33^bc 2/03 01

/

0 0/08 0/05 0/06 0/12 0/17 0/59 0/32 0/91 ^SEM

P-Values 027

/

0 0/029 0/036 0/001 0/13 0/95 0/0022 0/14 0/016 ^Anova 87

/

0 0/0007 0/08 0/27 0/92 0/90 0/02 0/37 0/58 یطخ

0027 /

0 0/70 0/027 0/0002 0/045 0/44 0/0004 0/21 0/0007 ٍد ِجزد

:a-c

يیگًبیه فلاتخا یٌعه ،تٍبفته فٍسح بب ىَتس سّ زد بّ

دٌتسّ زاد ( 05 / 0

P<

) .

لکض 4 . خسبپ یٌحٌه ىشٍ

یبسً

ٌِیس ِلضع

ِجَج سٍسخ یبّ

یتضَگ ساز 308 ُسیج نضّ لببق يیسَل یطیاصفا حَطس ِب

یط 30 - 15 یگشٍز

ـضٍطپ ُضٍز لو ضز یفطهه ناضَذ ٍ ُسًظ ىظٍ

تحت طیثأت سقض ُضٍز نضّ لثبل يیؾَل یكیاعفا حَغؾ

ِخَخ ُضٍز ىبیبپ ُسًظ ىظٍ فلاتذا بها ،تفطگً ضاطل یبّ

ِیصغت یٍبح ُطیخ بث ُسق 73

/ 1 نضّ لثبل يیؾَل سنضز

ِخَخ ِث تجؿً

ِیصغت یبّ

ِخَت لثبل ِیبپ ُطیخ بث ُسق

زَث (

ٍسخ ل 5 ؛ 052 / 0

P<

) ناضَذ لیسجت تیطض .

ِخَخ بّ

ی

ُطیخ ِو ی یٍبح یبّ

73 / 1 ٍ 83 / 1 سنضز

سًزَث ُزطو تفبیضز سقض ُضٍز ضز اض نضّ لثبل يیؾَل

ِخَخ ِث تجؿً

ِیصغت یبّ

زَث طتْث ،ِیبپ ُطیخ بث ُسق

( 05 / 0

P<

).

ضز ناضَذ لیسجت تیطض ضبیؼه دؾبپ سًٍض

يیؾَل یكیاعفا حَغؾ ِث ـضٍطپ ُضٍز لو ضز نضّ لثبل

ٍز ِخضز ِلزبؼه ـظاطث .سق ٍز ِخضز سقض ٍُضز