بررسی اثر کیلات مس- متیونین و اسانس پونه کوهی بر عملکرد، کیفیت گوشت، پاسخ ایمنی و فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون جوجه‌های گوشتی

هرود

22 هرامش

4 ناتسمز 1399

هحفص یاه 581 - 571

DOI: 10.22059/jap.2020.295745.623490

یشهوژپ هلاقم سم تلایک رثا یسررب -

و ینمیا خساپ ،تشوگ تیفیک ،درکلمع رب یهوک هنوپ سناسا و نینویتم هجنسارف هجوج نوخ ییایمیشویب یاه

یتشوگ یاه

دیعس نیما شنمراشفا نسحم ،1 2

ینیعمرلااس دمحم ،* 2

1 شناد . هتخومآ اگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،یماد مولع هورگ ،دشرا یسانشراک ناریا ،نامرک ،نامرک رنهاب دیهش ه

.

2 . ،نامرک ،نامرک رنهاب دیهش هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،یماد مولع هورگ ،رایشناد .ناریا

:هلاقم تفایرد خیرات 11

/ 11 / 1931 :هلاقم شریذپ خیرات

81 / 82 / 1933

هدیکچ سم تلایک ریثأت -

یتنآ اب هسیاقم رد یهوک هنوپ سناسا و نینویتم تویب

هجنسارف و ینمیا خساپ ،تشوگ تیفیک ،درکلمع رب کی زا هدافتسا اب نوخ ییایمیشویب یاه

042 هجوج هعطق سار یتشوگ

823 لیروتکاف شیامزآ کی رد 0

× 8 ،یندوزفا دقاف( یندوزف حطس هس اب 022

یلیم یتنآ مرگولیک رد مرگ و لوپیلوفسفوولاف کیتویب

022 یلیم پ سناسا هریج مرگولیک رد مرگ )یهوک هنو

سم تلایک و -

و رفص( نینویتم 003

یلیم رامیت شش اب یفداصت ًلاماک حرط بلاق رد )هریج مرگولیک رد مرگ

و رارکت راهچ و 02

( هرود نایاپ رد .دش یسررب رارکت ره رد هدنرپ 40

شیامزآ ماجنا یارب رن هدنرپ کی رارکت ره زا )یگزور و ینمیا خساپ ،تشوگ تیفیک یاه‎

هجنسارف ه هنومن نوخ ییایمیشویب یا سم تلایک یواح هریج هک یناگدنرپ .دش یریگ

- دنداد ناشن یرتلااب هدنز نزو دندرک تفایرد لوپیلوفسفوولاف اب نینویتم

( 20 /

>2 )P سم تلایک یواح هریج اب هک یناگدنرپ . -

شیب نزو شیازفا ،دندش هیذغت نینویتم دنتشاد یرتهب لیدبت بیرض و رت

( 20 /

>2 )P مه . نچ ناگدنرپ نی

هیذغت هریج اب هدش یتنآ و یندوزفا دقاف یاه

سم تلایک نودب و اب کیتویب -

هورگ ریاس اب هسیاقم رد نینویتم دیسا نویسادیسکا اه

شیب برچ یاه دنتشاد یرت

( 20 /

>2 )P نینس رد . 03 و 40 یتنآ رتیت( ینمیا خساپ نیرتلااب یگزور سم تلایک هورگ رد )یداب

- سناسا اب نینویتم دش هدهاشم هنوپ

( 20 /

>2 )P ،دش هداد ناشن .

هب هنوپ سناسا شیازفا و شهاک ببس بیترت

وLDL دیدرگ نوخHDL (

20 /

>2 ).P سم تلایک زا هدافتسا ،داد ناشن شهوژپ نیا جیاتن -

یتنآ اب نینویتم ،کیتویب

هرهب دوبهب ببس لمکم هدافتسا و دیلوت یرو

سم تلایک یاه -

رد هنوپ سناسا و نینویتم یم ینمیا شیازفا و تشوگ تیفیک دوبهب ببس ناگدنرپ هریج

.دوش

هژاودیلک

‌ اه : یتنآ رتیت ،برچ دیسا نویسادیسکا یداب

، یتشوگ هجوج ،

هجنسارف ییوراد هایگ، نوخ ییایمیشویب یاه و

یلآ سم .

Evaluation effect of copper-methionine chelate, oregano essential oil on performance, meat quality, immune response and blood biochemical

parameters of broiler chickens

Amin Saeid¹, Mohsen Afsharmanesh^2*, Mohamad Salarmoini²

1. Former M.Sc. Student, Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran.

2. Associate Professor, Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran.

Received: February 5, 2020 Accepted: April 27, 2020

Abstract

The effect of copper-methionine chelate and oregano essential oil in comparison to antibiotics on performance, meat quality, immune response and blood biochemical parameters were evaluated using 240 Ross 308 broilers in a 2×2×2 factorial experiment in a completely randomized design with four replicates and 10 birds per replicate. The treatments included three incremental levels (No additives, 500 mg/kg flavofospholipol antibiotics and 100 mg/kg oregano essential oil of diet) and copper-methionine chelate (0 and 118 mg/kg diet). At the end of the period (42^th day), one male bird was sampled from each replicate for exploring meat quality, immune response and blood biochemical parameters. Birds fed a diet containing copper- methionine chelate with flavophospholipol showed higher live weight (P<0.05). Birds fed a diet containing copper-methionine chelates had higher weight gain and better conversion ratio (P<0.05). Also, birds fed diets without additives and antibiotics with and without copper-methionine chelates had more fatty acid oxidation than other groups (P<0.05). At 28 and 42 days of age, the highest immune response (antibody titer) was observed in the copper-methionine chelate group with oregano essential oil (P<0.05). It was shown that oregano essential oil decreased and increased LDL and HDL in the blood (P <0.05), respectively. The results of this study showed that the use of copper-methionine chelate with antibiotics improved production efficiency and the use of copper-methionine chelate and oregano essential oil supplements in poultry diets improve meat quality and increased safety.

Keywords: Antibody titer, Biochemical blood parameters, Broiler chickens, Fatty acid oxidation, Herb and Organic copper.

همدقم

‌ تسیب نرق رد رویط تعنص

شلاچ اب مکیو زا یدیدج یاه

اوم نازیم تیدودحم هلمج شیازفا اب هسیاقم رد یکاروخ د

و اذغ نامزاس هطبار نیا رد ،تسا هجاوم دیلوت زاین یزرواشک لاس ات ناهج تیعمج هک تسا هدرک ملاعا

0202 هب یدلایم 8

/ 9 [ دیسر دهاوخ رفن درایلیم 6

] . رانک رد

مهم ،دیلوت هب زاین شیازفا فرصم ینارگن نیرت

تیفیک ناگدننک

و [ تسا هدش شرازگ یدیلوت تلاوصحم تملاس 08

] .

یتنآ کیتویب هب اه یرامیب لرتنک روظنم دروم دشر کیرحت و اه

یم رارق هدافتسا و دنریگ

ببس کاروخ یهدزاب و دشر دوبهب

یم دنوش اما ، رثا یمامت دوجو اب تا

یتنآ تبثم کیتویب

،اه

یتنآ یایاقب کیتویب

وجوم یاه داجیا هب رجنم ،رویط هشلا رد د

هیوس مواقم یاه یلکایشیرشا یرتکاب هلمج زا

نامرد زا عنام و

یرامیب زا یرایسب اه

رویط رد زولیساب لثم یم

وش د [ 8 ].

هراصع ،یلآ یاهدیسا نیاربانب کیتویبورپ ،یهایگ یاه

،اه

میزنآ یرپ و اه کیتویب

هب ار اه زگیاج ناونع یتنآ نی

کیتویب اه

هداد رارق شیامزآ دروم رویط هریج رد دنا

[ 04 .]

رف آ هدرو یاه

زابرید زا یهایگ هب

رد لیلد سرتسد

دربراک ،ندوب ناسآ

،

و ییایرتکابدض صاوخ ،یبناج ءوس راثآ نتشادن -یتنآ

دیسکا ا یرامیب یضعب نامرد یارب ،ین تاناویح و ناسنا رد اه

فتسا هدا هدش دنا [ 9 ].

هنوپ یهوک (

Origanum vulgare

) هنوگ هداوناخ زا یا

یم اتایبلا دشاب

. هنوگ هداوناخ یاه و نشیوآ دننامه اتایبلا

یتنآ و یبورکیمدض تیصاخ رب هولاع هنوپ ،لااب ینادیسکا

کیرحت ،یچراقدض تیصاخ یاراد اهتشا هدننک

و

م تیعضو هدنهددوبهب شراوگ هاگتسد طیح

دنتسه .

مه هب هایگ نیا نینچ هطساو

لثم لاعف داوم دوجو

کیرحت ،ارفص دیلوت شیازفا ببس لومیت و لورکاوراک میزنآ یخرب و هدش )زائتورپ و زلایمآ ،زاپیل( هدعملازول یاه

میزنآ تیلاعف شیازفا ببس نآ تابیکرت مضه یاه

رد هدننک

لولس یم هدور یسوکوم یاه دندرگ

[ 04 ].

هنوگ یاه هب هنوپ و نشیوآ دننامه اتایبلا هداوناخ

ندوباراد تلع

نپرتونوم یلااب ریداقم لورکاوراک و لومیت ،اه

تیصاخ یتنآ ناشن دوخ زا ینادیسکا هداد

یبرچ و و اه

لاکیدار یم لیدبت رترادیاپ داوم هب ار لیسکوردیه یاه دننک

[ 04 ].

شهوژپ اه داد ناشن ه هنوگ هک ناهایگ یاه اتایبلا

و

نآ زا یجارختسا سناسا ،نوخ لورتسلک شهاک بجوم اه

شوخ شیازفا یکاروخ

، متسیس تیوقت و درکلمع شیازفا

یم ینمیا دنوش [ 6 .]

سم ی ک تنآ ی سکا ی ناد وق ی تسا میزنآ زا یئزج و

سکارپوس ی د د ی زاتومس یم زا میزنآ نیا .دشاب اشغ

ی لولس

دار ربارب رد ی

لاک اه ی دازآ یم تظفاحم دنک

[ 0 زا هدافتسا .]

اه لمکم ی

سم هجوج هیذغت رد ثعاب یتشوگ یاه

ازفا و هلضع و مرس مات لورتسلک شهاک ی

ش حطس

لورتسلک مرس HDL

یم دوش مه .

حوطس هیذغت نینچ

یم سم یلااب وم دناوت

یرت شهاک بج دوش مرس دیرسیلگ

[ 02 .]

ک ی تلا لآ یاه ی - ندعم ی سم تلایک دننام -

نینویتم ف تارثا ی ز ی ژولو ی ک ی فلتخم ی

، زا خساپ دوبهب هلمج

ای نم ی هداد ناشن ار ح رد نآ تارثا دنچره دنا

ی تاناو

توافتم فلتخم تسا

یارب یلو ، هجوج

تشوگ یاه ی

دوبهب

درکلمع ،دشر

،هدنرپ تملاس ک

ی ف ی ت شهاکو ،تشوگ

سآ هب لاتبا دصرد ی

شرازگ ت تسا هدش

[ 00 زا فده .]

سم تلایک ریثأت یسررب ،شهوژپ نیا -

سناسا ،نینویتم

یتنآ ،یهوک هنوپ مأوت هدافتسا ،لوپیلوفسفوولاف کیتویب

نآ و ینمیا خساپ ،تشوگ تیفیک ،درکلمع رب اه

هجنسارف یب یاه هجوج نوخ ییایمیشو .تسا یتشوگ یاه

شور‌و‌داوم اه

‌

نیا شهوژپ زا هدافتسا اب 042

هجوج هعطق سار یتشوگ

823 لیروتکاف شیامزآ کی رد 0

8×

ًلاماک حرط بلاق رد

و رارکت راهچ و رامیت شش اب یفداصت 02

ره رد هدنرپ

.دش ماجنا رارکت هریج

هلاجنک و ترذ هیاپ رب یشیامزآ یاه

تشوگ ی

رد ایوس هرود

ات کی( نیزاغآ یاه 02

دشر ،)یگزور

( 04 - 00 ( ینایاپ و ) 40

- 00 یذغم داوم نیمأت یارب )

هیصوت سار یراجت هیوس یامنهار هچرتفد رد هدش 823

( دش میظنت لودج

0 .)

و بآ شرورپ هرود لک رد کاروخ

هب رد دازآ تروص

هجوج رایتخا تفرگ رارق اه

هریج ، هیهت یدرآ لکش هب اه

نرب .دندش هب یهدرون هما

تروص 08 و ییانشور تعاس

و جارختسا .دش ماجنا هرود لک رد یکیرات تعاس کی هاگتسد طسوت هنوپ هایگ گرب رد دوجوم سناسا یزاسادج .دش ماجنا رجنولک سم تلایک

- ( نینویتم

EU

Registration No. αBE2107

هب ) یراجت تروص

Novus^®

Europe SA) (Mintrex^®Cu,

یا .دیدرگ هیهت ن

ک ی تلا

واح ی لقادح 00 دصرد ( سم و )Cu

83 دصرد

ه ی سکورد ی تم گولانآ ی نو ی ن ((

-2 hydroxy4-methylthio)

butanoic acid

) صولخ و 9

/ 99 دصرد .تسا

( شیامزآ نایاپ رد 40

هزادنا هدنز نزو )یگزور یریگ

بیرض و کاروخ فرصم ،هنازور نزو شیازفا و دش ش هبساحم یشیامزآ یاهدحاو یارب لیدبت رارکت ره زا .د

شیامزآ ماجنا یارب رن هدنرپ کی تشوگ تیفیک یاه

،)رویتادیسکا یرادیاپ(

یرادهگن تیفرظ ،pH

بآ

(

Water Holding Capacity

)

، ( هبانوخ تفا

Dripping

( تخپ هجیتن رد تفا و )Loss Cooking Loss

) و راتشک

هنومن هنیس تشوگ زا دش یرادرب

هنومن . ماجنا نامز ات اه

یامزآ هسیک رد ش رد نژیسکا هب ذوفن لباقریغ ینولیان یاه

یامد 02 - یتناس دندش یرادهگن دارگ [

00 ] نازیم .

نولام ید هنومن دیهدلآ هب اه

نومزآ شور

TBA

هزادنا .دش یریگ ب

یار ا ،روظنم نی 0

/ 2 هنومن زا مرگ هنیس

اب 0 / 0 یلیم دش طولخم کاتسا لولحم رتیل ،

لولحم

هدامآ هب هدش تدم هد د یامد رد شوج بآ مامح رد هقیق

022 یتناس هجرد تفرگرارق دارگ

هنومن . و کنخ اه سپس

تعرس( دش ژویفیرتناس 0022

نامز ،هقیقد رد رود 00

نویسادیسکا رادقم ،دعب هلحرم رد .)هقیقد زا هنومن یبرچ

هزادنا قیرط ید نولام رادقم یریگ

زا هدافتسا اب دیهدلآ

( رتموتفورتکپسا هاگتسد

Eppendorf

لدم ،ناملآ

RS

دش دروآرب )232

[ 00 ].

هزادنا یارب یریگ

زا ،pH

جنپ مرگ

هب و تشوگ هنومن هاگتسد کمک

رتمpH

(

ELMETRON

،

لدم

CP103

،قاتا یامد رد ) هنومن pH

هزادنا اه یریگ

دیدرگ . هزادنا یارب کی بآ یرادهگن تیفرظ یریگ

مرگ

هنومن زا هنیس

تفرگ رارق زیلانآ دروم [

00 ].

یارب

هزادنا هبانوخ تفا یریگ تشوگ هعطق کی

( هنیس 0 / 0

یتناس )رتم مه تفاب و یبرچ نودب نزو و هتشادرب دنب

دیدرگ هب رظن دروم هنومن )هیلوا نزو(

تدم 04 تعاس

یامد رد راهچ

یتناس هجرد رارق دارگ

زا سپ .تفرگ 04

دیدرگ نزو هرابود تعاس [

00 ].

هزادنا یارب

،تخپ زا سپ تفا یریگ کی

یتناس رتم

تشوگ زا بعکم هنیس

دیدرگ نزو و هدیرب هنومن .

هب تدم

04 یامد رد تعاس راهچ

یتناس هجرد ،دش یرادهگن دارگ

هب نآ زا سپ تدم

02 یامد رد مرگ بآ مامح رد هقیقد

30 یتناس هجرد دیدرگ نزو هرابود و دش هداد رارق دارگ

[ 00 ].

هزادنا یارب ینمیا خساپ یریگ

یتنآ رایع یداب

شور زا دنفسوگ زمرق لوبلگ هیلع هدشدیلوت دش هدافتسا رتیتورکیم نویسانیتولگامه

،روظنم نیا هب . رد

00 و 80 یس کی یگزور ای پچ هنیس هب لولحم زا یس

نوخ و ،دش قیرزت سفق ره زا هجوج ود تسار رد یریگ

یاهزور و هلحرم ود 03

و )هیلوا ینمیا خساپ(

40 خساپ(

)هیوناث ینمیا هدام یواح هلول رد هدنرپ لاب دیرو زا

مه .دش ماجنا داقعنادض مادنا یخرب نینچ

زا یوافنل یاه

شرورپ هرود یاهتنا رد سویسیرباف سروب و لاحط هلمج .دیدرگ نیزوت هزادنا یارب

یریگ هجنسارف نوخ یاه رد ،ی

40 نوخ هدنرپ لاب دیرو زا یگزور تظلغ .دش یریگ

یرت لگ ی رس ی

،د لورتسلک و

ل ی ئتورپوپ ی ن لاگچ اب ی ز ی دا ( )HDL

هدافتسا اب مرس رد ک زا

ی ت ،نارهت( نومزآ سراپ تکرش یاه

ای نار هب و ) شور یرتموتفورتکپسا هزادنا

ریداقم .دش یریگ

لی ئتورپوپ ی ن لاگچ اب ی مک ( )LDL

و لی ئتورپوپ ی ن لاگچ اب ی

مک رایسب ( )VLDL

زا هطبار یاه ( 0 ) و ( 0 ) هبساحم

.دش

LDL= ( لورتسلک -VLDL ) – (HDL) )0( هطبار

هطبار ( 0 )

^{دیرسیلگیرت} 0

هداد یاه لامرن ظاحل زا ادتبا شیامزآ دروم ندوب

مرن طسوت سپس تفرگ رارق یسررب رازفا

Minitab

هخسن(

)16

و هیور زا هدافتسا اب لدم یارب GLM

( 8 ) هیزجت و

نیگنایم ینعم حطس رد اه هدافتسا اب دصرد جنپ یراد

زا

نومزآ یکوت هسیاقم دش .دن

Y_ijkl = µ+ A_i +B_j+ ) AB_ij( + e_ij )8( هطبار ،هطبار نیارد

Y_ij

رادقم : هدهاشم ره یددع ،

:A_i

رثا

یندوزفا

،اه

Bj

رثا : تلایک سم - ،نینویتم

ABij

لباقتم رثا :

یندوزفا اه و سم تلایک -

و نینویتم

e_ij

شیامزآ یاطخ رثا :

.دوب

لودج 1 . هریج ییایمیش بیکرت و ازجا هجوج شرورپ فلتخم نینس رد هدافتسادروم هیاپ یاه

یاه یتشوگ

)دصرد( هریج یازجا نیزاغآ

( ات کی 10 )یگزور دشر

( 11 - 24 )یگزور ایاپ

ین ( 25 - 42 زور )یگ

هناد ترذ 1

/ 51 09

/ 54 85

/ 58

ایوس هلاجنک (

44 )دصرد 15

/ 42 47

/ 38 15

/ 33

نغور ایوس 38

/ 2 5

/ 3 38

/ 4

میسلک تانبرک 44

/ 1 33

/ 1 23

/ 1

ید تافسف میسلک 52

/ 1 32

/ 1 13

/ 1

کمن 3

/ 0 3

/ 0 3

/ 0

-DL نینویتم 42

/ 0 33

/ 0 33

/ 0

نیزیل -L دیارلکوردیاه 19

/ 0 13

/ 0 13

/ 0

ینیماتیو لمکم 25 1

/ 0 25

/ 0 25

/ 0

یندعم لمکم 25 1

/ 0 25

/ 0 25

/ 0

هبساحم یذغم داوم هدش

تخوس لباق یژرنا )مرگولیک رد یرلاکولیک( زاسو

3000 3100

3200

)دصرد( ماخ نیئتورپ 23

5 / 21 5

/ 19

)دصرد( میسلک 93

/ 0 87

/ 0 79

/ 0

رفسف سرتسد لباق )دصرد(

48 / 0 43

/ 0 39

/ 0

)دصرد( نیزیلا 44

/ 1 29

/ 1 15

/ 1

)دصرد( نینویتم 77

/ 0 7

/ 0 85

/ 0

)دصرد( نیتسیس + نینویتم 08

/ 1 99

/ 0 91

/ 0

)دصرد( نینوئرت 97

/ 0 88

/ 0 78

/ 0

1 . مرگولیکره هریج لماش 500 / 12 نیب دحاو نیماتیو یللملا ،A

3000 نیب دحاو نیماتیو یللملا ،D3

50 یلیم مرگ نیماتیو

،E

2 یلیم نیماتیو مرگ

،K3

2 یلیم مرگ

یو نیمات )نیمایت(B1

، 4 یلیم نیماتیو مرگ )نیولافوبیر(B2

، 1 یلیم نیماتیو مرگ )نیسکودوریپ(B6

، 015 / 0 یلیم نیماتیو مرگ )نیملاابوکونایس(B12

، 50 یلیم مرگ

نیماتیو )کیلوف دیسا(B9

، 15 نیماتیو مرگ یلیم )کینتوتنپ دیسا(B5

، 30 یلیم دیارلک نیلوک مرگ ،

10 یلیم یتویب مرگ

،ن 50 یلیم نادیسکا یتنآ مرگ ،

3 یلیم مرگ

،دی 20 یلیم ،موینلس مرگ 3

یلیم ،نهآ مرگ 12 یلیم ،زنگنم مرگ 5 / 1 یلیم و سم مرگ 5 یلیم .دوب یور مرگ

تشوگ ی

ثحب‌و‌جیاتن

‌

هدنز نزو هب طوبرم جیاتن 40

،هنازور نزو شیازفا ،یگزور

( رد ییاذغ لیدبت بیرض و هنازور کاروخ فرصم لودج

0 گ ) هدنز نزو داد ناشن جیاتن .تسا هدش شراز 40

هورگ رد یگزور هیذغت یاه

سم تلایک اب هدش -

،نینویتم

یتنآ سم تلایک نودب و اب کیتویب -

هب نینویتم روط

ینعم هورگ ریاس زا یراد شیب اه

روتکاف یلصا تارثا .دوب رت

سم تلایک -

سم تلایک ندوزفا داد ناشن نینویتم -

اپ هریج هب نینویتم لیدبت بیرض و هنازور نزو شیازفا ،هی

سم تلایک دقاف هریج اب هسیاقم رد ار ییاذغ -

نینویتم

هب ینعم روط .دیشخب دوبهب یراد

تحت کاروخ فرصم

روتکاف ریثأت رتلااب نزو نیگنایم .تفرگن رارق یشیامزآ یاه

هورگ رد هیذغت یاه یم ار سم تلایک اب هدش

طوبرم ناوت

لیدبت بیرض دوبهب هب رد هدشداجیا لااب ینمیا و ییاذغ

سم تلایک فرصم رثا -

ینمیا ًلاامتحا .تسناد نینویتم

سم تلایک زا هدافتسا نامز رد داجیا -

رثا رد نینویتم

متسیس دوبهب ، هدور یبورکیم تیعمج یلک لیدعت یتنآ هب( یمیزنآ ینادیسکا رپوس میزنآ صوصخ

دیسکا

مه و )زاتومسید و ییاراک شیازفا نینچ

نیماتی یاه

یتنآ نیماتیو صوصخ هب نادیسکا [ تسنادC

08 .]

هب جیاتن دییأت یاتسار رد تسد

یط ،شهوژپ نیا زا هدمآ

هجوج دش هداد ناشن یشیامزآ هیذغت یاه

سم تلایک اب هدش

شیب نزو شیازفا زا اب هسیاقم رد رتهب لیدبت بیرض و رت

.دندوب رادروخرب اهرامیت ریاس ر رتهب درکلمع نیا

یم ا ناوت

عبانم رتهب نتفرگرارق هدافتسا دروم و بذج ،مضه زا یشان نآ یندعم لکش اب هسیاقمرد یلآ تسناد اه

. مه ناشن نینچ

ریسم رد سم رصنع هدش هداد زا فلتخم ییایمیشویب یاه

فیط ،مِه لثم یمهم تابیکرت زتنس ،نیئتورپ زتنس هلمج میسناکم زا یعیسو تسیس ،دننام ندب یتایح یاه

،ینمیا م

نیماتیو زتنس و نوخ دیلوت ،یلثمدیلوت ،یمیزنآ ،ینومروه اه

هفاضا هک دش شرازگ نیاربانب ،دراد شقن سم تلایک ندرک

هجوج هریج هب و لیدبت بیرض دوبهب ببس یتشوگ یاه

[ دیدرگ هنازور نزو شیازفا 09

.]

کاروخ رد سم ندوزفا

تبثم ریثأت ی ازفا رب ی ش نزو م حلاصا و ی

رولفورک د

هاگتس

دراد شراوگ [

00 هب جیاتن اب داضت رد هتبلا .]

تسد زا هدمآ

هفاضا هک دش شرازگ رضاح شهوژپ سم تلایک ندرک

-

نییاپ حوطس رد نینویتم زا رت

000 یلیم هریج مرگولیک رد مرگ

نکمم هک ،درادن ییاهن نزو و نزو شیازفا رب یتبثم ریثأت هب تسا بوسر لیلد هجیتن رد نغور رد سم ندرک

ندش دایز

شوخ شهاک و هریج یازجا یگدنبسچ [ دشاب یکاروخ

00 .]

مه هفاضا هدش شرازگ ،نینچ ندرک

00 یلیم مرگولیک رد مرگ

یتنآ هب نزو شیازفا دوبهب ببس کیتویب نازیم

0 / 0 ،دصرد

یم هشلا نزو دصرد شیازفا و تافلت شهاک [ دوش

08 .]

وگ تیفیک هب طوبرم جیاتن رد تش

لودج 8 هداد ناشن

.تسا هدش نازیم

هورگ رد TBA

سم تلایک طقف یاه -

یتنآ ،نینویتم سم تلایک اب کیتویب

- هنوپ سناسا ،نینویتم

سم تلایک نودب و اب -

هورگ ریاس اب هسیاقم رد نینویتم اه

مک دوب رت ( 20 /

>2 ).P

،بآ یرادهگن تیفرظ ،تشوگ pH

ن رد تفا یاهروتکاف ریثأت تحت هبانوخ تفا و تخپ هجیت

تفرگن رارق یشیامزآ .

نییاپ حطس نویسادیسکا رت

دیسا هورگ رد تشوگ برچ یاه هیذغت یاه

سناسا اب هدش

هب ًلاامتحا هنوپ )کینژوتیف( یهایگ لاعف داوم دوجو لیلد

.دشاب لورکاوراک و لومیت لثم هنوگ هک دش صخشم ت یاه

ی هر رتچ ی نا انعن و ع ی نا

و ی گژ ی تنآ ی سکا ی ناد ی لااب یی دنراد [ 8 یندوزفا بلغا .]

یاه

هب یهایگ یگژیو ندوباراد لیلد یتنآ یاه

اب دنرداق ینادیسکا

رمع ،غرم مخت و تشوگ ویتادیسکا یرادیاپ دوبهب نآ یرادهگن [ دنهد شیازفا ار اه

4 .]

سکارپوس ی د د ی زاتومس

ی ک ی وق زا ی رت ی ن تنآ ی سکا ی ناد اه یی د هک تسا ندب لخاد ر

لع ی ه دار ی لاک اه ی م هلباقم دازآ ی

سم .دنک ی

ک

تنآ ی سکا ی ناد وق ی رد هک تسا روضح

زنآ ی م تنآ ی سکا ی ناد

سکارپوس ی د د ی زاتومس تیلاعف هب عورش م

ی اشغ زا ات دنک ی

دار ربارب رد لولس ی

لاک اه ی دنک تبقارم دازآ [

0 .]

میزنآ یاه رد زاتومسید دیسکارپوس و نیمسلاپولورس

متسیس عافد یتنآ نادیسکا ی هب یساسا شقن ندب دنراد هدهع

،

ربانب ا نآ شهاک نی اه

ندب هب ار و اه نادیسکاورپ رثا شنت

یم ساسح ویتادیسکا دنک

. هب سم زا یور و زنگنم هارمه

یندعم داوم یتنآ

یم نادیسکا تخاس رد اریز ،دنشاب

میزنآ یتنآ یاه یم تکرش نادیسکا

دننک [ 03 تروص رد .]

ییاراک شهاک رب هولاع کاروخ سم دوبمک متسیس

یتنآ ینادیسکا - نیماتیو رب رثا اب ،یمیزنآ هک ییاه

یتنآ شقن هب ،دنراد ینادیسکا

نیماتیو هژیو بجوم C

یتنآ تیلاعف شهاک یم ندب ینادیسکا

لیلد نیمه هب .ددرگ

هک یندعم داوم یلآ عبانم زا هدافتسا ،هدش شرازگ یز تس دنراد یندعم عبانم اب هسیاقم رد یرتلااب یمهارف رما نیا و هدش )کیناگرا( سم هب یسرتسد دوبهب ببس

یتنآ متسیس درکلمع دوبهب رد ار ینادیسکا

دهاوخ یپ

[ تشاد 08 .]

لودج 2 . رب یشیامزآ یاهرامیت ریثأت درکلمع

هجوج رد یتشوگ یاه ( شرورپ هرود لک

ات کی 42 )یگزور

هورگ یشیامزآ یاه هدنز نزو

42 یگزور

)مرگ(

هنازور نزو شیازفا )زور /هدنرپ /مرگ(

کاروخ فرصم )زور /هدنرپ /مرگ(

ییاذغ لیدبت بیرض )زور /هدنرپ /مرگ(

یندوزفا یلیم(

مرگ رد مرگولیک هریج )

یندوزفا دقاف 2244^ab

93 / 51 43

/ 94 835

/ 1

یتنآ ( کیتویب 500 ) 2377^a

37 / 52 90

/ 92 787

/ 1

( هنوپ سناسا 100

) 2155^b

31 / 49 47

/ 88 795

/ 1

91 SEM / 48 455

/ 1 358

/ 1 043

/ 0

P-Values 013

/ 0 374

/ 0 051

/ 0 709

/ 0

سم تلایک -

نینویتم یلیم(

مرگ رد مرگولیک هریج )

رفص 2174^b

80b

/ 48 87

/ 91 890

/ 1 ^a

118 2343^a

81a

/ 53 01

/ 92 721

/

1 ^b

94 SEM / 39 188

/ 1 357

/ 1 035

/ 0

P-Values 008

/ 0 008

/ 0 943

/ 0 003

/ 0

یندوزفا سم تلایک

- نینویتم

یندوزفا دقاف رفص

2092^b 92

/ 47 72

/ 92 941

/ 1

یندوزفا دقاف 118

2395^ab 94

/ 55 21

/ 93 728

/ 1

یتنآ ( کیتویب 500 ) رفص

2259^ab 15

/ 49 11

/ 91 854

/ 1

یتنآ ( کیتویب 500 ) 118

2493^a 30

/ 55 38

/ 94 720

/ 1

( هنوپ سناسا 100

) رفص

2172^b 33

/ 49 79

/ 91 874

/ 1

( هنوپ سناسا 100

) 118

2138^b 88

/ 49 14

/ 85 713

/ 1

18 SEM / 39 057

/ 2 344

/ 2 031

/ 0

P-Values 048

/ 0 189

/ 0 038

/ 0 803

/ 0

: a,b

هدش هداد ناشن کرتشم ریغ فورح اب هک یدادعا نوتس ره رد ینعم فلاتخا یاراد ،دنا

یم یراد دنشاب ( 05 /

>0 )P

.

نیگنایم درادناتسا یاطخ :SEM

.اه

تشوگ ی

لودج 3 . هجوج تشوگ یفیک یاهرتماراپ رب یشیامزآ یاهرامیت ریثأت رد یتشوگ یاه

42 یگزور

هورگ یشیامزآ یاه

‌TBA یلیم(

/مرگ )مرگولیک pH

بآ یرادهگن تیفرظ )دصرد(

تخپ هجیتن رد تفا )دصرد(

هبانوخ تفا )دصرد(

یندوزفا یلیم(

مرگ رد مرگولیک هریج )

یندوزفا دقاف 954

/ 0 ^b 730

/ 5 33

/ 53 25

/ 37 184

/ 9

یتنآ ( کیتویب 500 ) 114

/ 1 ^a 733

/ 5 21

/ 58 92

/ 35 523

/ 10

( هنوپ سناسا 100

) 730

/ 0 ^c 393

/ 5 91

/ 53 24

/ 33 323

/ 10

043 SEM / 0 040

/ 0 820

/ 0 230

/ 1 439

/ 0

P-Values 0001

/

>0 749

/ 0 283

/ 0 090

/ 0 121

/ 0

سم تلایک -

نینویتم یلیم(

مرگ رد مرگولیک هریج )

رفص 083

/

1 ^a

729 / 5 48

/ 53 19

/ 35 873

/ 9

118 782

/

0 ^b

709 / 5 48

/ 57 74

/ 35 155

/ 10

035 SEM / 0 033

/ 0 370

/ 0 005

/ 1 383

/ 0

P-Values 0001

/

>0 373

/ 0 133

/ 0 704

/ 0 302

/ 0

یندوزفا سم تلایک

- نینویتم

دوزفا دقاف ین رفص

149 /

1 ^ab

393 / 5 50

/ 57 84

/ 38 135

/ 11

یندوزفا دقاف 118

759 /

0 ^c

331 / 5 77

/ 54 33

/ 35 248

/ 10

یتنآ ( کیتویب 500 ) رفص

320 /

1 ^a

394 / 5 13

/ 57 13

/ 33 399

/ 10

یتنآ ( کیتویب 500 ) 118

909 /

0 ^bc

394 / 5 32

/ 53 72

/ 35 433

/ 9

( هنوپ سناسا 100

) رفص

781 /

0 ^c

799 / 5 23

/ 59 32

/ 30 932

/ 8

( هنوپ سناسا 100

) 118

379 /

0 ^c

772 / 5 95

/ 57 83

/ 35 918

/ 9

031 SEM / 0 057

/ 0 131

/ 1 740

/ 1 333

/ 0

P-Values 038

/ 0 188

/ 0 175

/ 0 073

/ 0 441

/ 0

: a,b

هدش هداد ناشن کرتشم ریغ فورح اب هک یدادعا نوتس ره رد ینعم فلاتخا یاراد ،دنا

یم یراد دنشاب ( 05 /

>0 )P

.

ادناتسا یاطخ :SEM

نیگنایم در .اه

هب هنوپ تیلاعف و لومیت یلصا تابیکرت رطاخ

یم نآ لورکاوراک ذوفن هک یداوم ،دشاب

لولس اشغ یریذپ

یرتکاب یم رییغت ار اه یبرچ اب و دنهد

لاکیدار و اه یاه

نآ و هداد شنکاو لیسکوردیه رادیاپ تلاوصحم هب ار اه

یم لیدبت دننک

[ 00 شهوژپ .]

نارگ ،دنداد ناشن ندوزفا

هجوج ییاذغ هریج رد هنوپ سناسا هب رد یتشوگ یاه

تأ دهاش هورگ هب تبسن یبرچ نویسادیسکا نتخادنا ریخ

یم رثؤم دشاب [ 06 ].

ناشن لاعف داوم زا هدافتسا هدش هداد

تفا رب شنت رثا شهاک ببس ،شنت دوجو نامز رد یهایگ هجوج تشوگ تیفیک

[ دیدرگ یتشوگ یاه 0

ماما .]

جیاتن

زا لصاح یشهوژپ

هب هنوپ ردوپ زا هدافتسا هک داد ناشن

رادقم 002 یلیم دصرد تسناوتن هریج مرگولیک رد مرگ

ق ریثأت تحت ار تخپ هجیتن رد تفا و هبانوخ تفا دهد رار

[ 00 .]

ریثأت روتکاف یاه یتنآ رتیت نازیم رب یشیامزآ هیلع یداب

لوبلگ نینس رد دنفسوگ زمرق 03

و 40 یگزور و نزو

رد لاحط و سویسیرباف سروب یبسن لودج

( 4 ) هدروآ

رد .تسا هدش نینس

03 )هیلوا خساپ(

و 40 )هیوناث خساپ(