تأثیر گیاه زوفا، آسپیرین و ویرجینیامایسین بر عملکرد رشد، ایمنی و شاخص‌های آسیت در جوجه‌های گوشتی تحت تنش سرمائی

ُزٍد

22 ُزبوض

2 ىبتسببت 1399

ِحفص یبّ

299 - 289

افوز هایگ ریثأت ،

پسآ ی ر ی ن و و ی جر ین ی اما ی س ی ن درکلمع رب

،دشر ا ی نم ی صخاش و رد تیسآ یاه

هجوج اه ی

تشوگ ی تحت شنت ییامرس

یزبکا زظن

1هداس وج بیطخ یلع ،

2

یناقمرو یلعفیص ،*

یزفعج گنشوه ،3

،3

یلع یزکش یقن

2

1 شناد . هذکشناد ،یماد مولع هوزگ ،ذشرا یسانشراک هتخومآ .نازیا ،ملایا ،ملایا هاگشناد ،یسرواشک

2 ،یماد مولع هوزگ ،رایداتسا . یسرواشک هذکشناد

.نازیا ،ملایا ،ملایا هاگشناد ،

3 . داتسا ی را

، قحت شخب ی تاق ماد مولع ی

، قحت شکزم ی تاق سرواشک شسومآ و ی

بط عبانم و یع ی ا ناتسا ی

،ملا قحت نامساس ی

،تاق وزت و شسومآ ی ج سرواشک ی

،

،ملایا ای ناز .

رات ی خ :هلاقم لوصو 11

/ 00 / 1301 رات

ی خ ذپ ی شز هلاقم : 30 / 10 / 1301

هدیکچ طیثأت یؾضطث ،فیبهظآ يیا ظا فسّ

ضزَپ

ُبیگ ییٍضاز يیطپؾآ ٍ يیؿیبهبیٌیجطیٍ تؿیظزبپ ،بفٍظ طث

زطىلوف ، دؾبپ یٌویا

ٍ مذبق یبّ

تیؾآ

ِجَج ضز یبّ

.زَث ییبهطؾ فٌت تحت یتقَگ زاسقت

500 ؼاض ِیَؾ طً یتقَگ ِجَج ِقغل 308

،

ًلاهبو حطع تلبل ضز یفزبهت

جٌپ ِث ضبویت

، جٌپ ضاطىت ٍ 20 طّ ضز ِجَج

.سًسق ُزاز لبهتذا ضاطىت تی

بّضبو ی بهظآ ی ك ی لهبق 1 )

ُطیج

ِیبپ ىٍسث

،یًزٍعفا 2 ٍ 3 )

ِث

ُطیج تیتطت

ِیبپ یٍبح 300 مطگ ضز يیؿیبهبیٌیجطیٍ تؿیظزبپ يت بی

یٍضاز

ٍ ،يیطیپؾآ 4

ٍ 5 )

ِث تیتطت

ُطیج

ِیبپ یٍبح 5 / 0

ٍ هی سنضز ضزَپ

ُبیگ سًزَث بفٍظ . ناضَذ ىظٍ ،یفطهه

ٍضا سیلَت ُزظبث مذبق ٍ ىسث ییبپ

یًبگسًطپ

ُطیج ِو ( بفٍظ ُبیگ ضزَپ یٍبح یبّ

5 / 0 هی ٍ فیث سّبق ىبگسًطپ ظا سًزطو تفبیضز )سنضز تیطض ىبگسًطپ يیا ٍ زَث طت

لیسجت سٌتقاز یطتْث (

05 /

>0 )P .

ُطیج بث ىبگسًطپ ِیصغت ضزَپ یٍبح یبّ

ُبیگ بفٍظ سنضز ،يیطپؾآ بی تبفلت

،یتیؾآ تیطوَتبوّ

مذبق ٍ تیؾآ ( تجؿً

ىظٍ

يغث تؾاض

ِث لو يغث بّ

) ضز اض

42 یگظٍض زاز فّبو ( 05 /

>0 .)P یبّضبویت طثا یكیبهظآ

طث يتزبپ ضبیف

ِیلف لؾبوَیً

ٍ

ِجَج لبحع ٍ ؼَویت ،ؼَیؾطثبف ؼضَث یجؿً ىظٍ ٍ اعًاَلفًآ یبّ

یتقَگ ضز 42 یگظٍض یٌقه .زَجً ضاز ظٍطث ىاعیه ییبهطؾ فٌت ظیاطق ضز ُطیج ِث بفٍظ ییٍضاز ُبیگ ضزَپ بی يیطپؾآ ىزٍعفا ،طضبح فیبهظآ جیبتً ِث ِجَت بث

ؾآ .سّز یه فّبو اض ىآ ظا یقبً تبفلت ٍ تی

لک ی هژاود اه : .ییٍضاز ُبیگ ،یتقَگ ِجَج ،ییبهطؾ فٌت ،یٌویا دؾبپ ،يیطپؾآ

Effect of Hyssopus officinalis, Virginiamycine and Aspirine on Growth Performance, Immunity, and Ascites Indexes of Broiler Chicken under Cold

Stress

Nazar Akbarizadeh¹, Ali Khatibjoo^2, Saifali Varmaghani³, Hoshang Jaefari³, Alinaghi Shokri² 1. Former M.Sc. Student, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran.

2. Assistant Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran.

3. Assistant Professor, Animal Science Research Department, Ilam Agriculture and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ilam, Iran.

Received: December 9, 2019 Accepted: January 20, 2020

Abstract

In this experiment, the effects of Hyssopus officinalis powder, Virginiamycine antibiotic and Aspirine on performance, immunity and ascites indexes of broiler chickens which subjected to cold stress were studied. In a completely randomized design, 500 male Ross-308 broiler chickens were allocated to 5 treatments with 5 replicates and 20 birds in each. The dietary treatments consisted of: 1) basal diet with no additive (control), 2 and 3) basal diet plus 300 g/tone Virginiamycine or Aspirine respectively and 4 and 5) basal diet containing 0.5 or 1 percent Hyssopus officinalis powder, respectively. As compared to control group, inclusion of 0.5 or 1 percent Hyssopus officinalis powder significantly increased feed intake, body weight gain and EPEF and improved FCR of broiler chickens. Feeding broiler chickens with diet containing Hyssopus officinalis powder or Aspirine decreased ascitic mortality, heamatocrite percentage and ascites indexe (relative weight of right ventricle to total weight of ventricles) at 42d of age.

Dietary treatmens had no effect on antibody titer against New-Castle and influenza virus and relative weight of tymous, spleen and Burce of Fabrecoius of broiler chickens at 42d of age. Regards to the results of present experiment, addition of Hyssopus officinalis powder or Aspirine decreased ascytic incidence and its related mortality in broiler chickens under cold condition.

Keywords: Aspirin, Broiler chicken, Cold stress, Immune response, Medicinal plant

همدقم اعفا ی فطؽ ف ی تًغ ت ی ى ی

ِجَج بّ

ی تقَگ ی فیاعفا تجؾ

ؾبؿح ی اطق ِث تجؿً ُسًطپ ت ی

حه ظ ی ـضٍطپ ظ

ُسق

تؾا . بّزاػً ةبرتًا ی

طض ٍ لابث سقض تفطؾ بث ی

ت

سجت ی ل ناضَذ بپ

یی

ً ،ي ی بّظب ی لَثبته ی ى ی

ِجَج بّ

ی

تقَگ ی اعفا اض ی ُزاز ف

ِو تؾا ا ی اعفا بث طها ي ی

ظٍطث ف

لَثبته تلالاتذا ی

ى ی ؾآ ِلوج ظا ی

ت تؾا ُزَث ُاطوّ

6]

.[

ِجَج سقض تفطؾ ِتقصگ ِّز سٌچ یع بّ

ی تقَگ ی

طمت ی

ًبج تؾا ُسق طثاطث ضبْچ

، یلبحضز ماسًا سقض ِو بّ

ی

هأت ی ي ؿوا ُسٌٌو ی

ِث ىػ

ٍ ی ض ٍ تلل ُػ ی

ِ سقض تاظاَه ِث بّ

ّبه ی

ِچ

ً ِقؾَت بّ

ی

ِث .تؾا ِتفب نّ

ث لزبقت ىزضَذ ی

سقض ي

ماسًا بّ

ی فطهه هأت ٍ ُسٌٌو ی

ي ؿوا ُسٌٌو ی

ٍ تلل( ىػ

ض ی

ِ ضبجٌّبً ظٍطث فیاعفا ِث طجٌه )بّ

ی لَثبته ی ى ی تیؾآ

ِجَج ضز

‌ تقَگ یبّ

ی تؾا ُسق 9]

ٍ 13 .[

لنا لهبف ی

ِث ؾآ ُسًضٍآزَجٍ

ی ت

، ؿوا زَجوو ی

ؾا ىػ لهبف طّ .ت ی

)تلپ ناضَذ بی لابث ؿبفتضا ،بهطؾ(

لزبقت مسف ثفبث ِو

ثی ؿوا ي ی

ًزضَه ىػ ی

ؿوا بث ُسًطپ ظب ی

هأت ىػ ی ي ىسث ضز ُسق

تفا ِث طجٌه زَق ضبكف

ؿوا ی ىػ ه ی ضبكف فّبو .زَق

ؿوا ی حه ىػ ی ٍ ظ ی اعفا ب ی

ً ف ی ؿوا ِث ظب ی

ظٍطث ثفبث ىػ

اعفا ی ض ىَذ ضبكف ف ی

َ ی ه ی .ززطگ قبً تبفلت ی

ؾآ ظا ی ت

ضز

ِجَج بّ

ی تقَگ ی تً

ی

ِج بًْ

یی اعفا ی ف ىَذ ضبكف

لابث ض ىَذ ـزطگ ضز ی

َ ی تؾا

، حلاغنا ظا اصل ىبكً

ىبگ

( مضسٌؾ ) اعفا ی ف ض ىَذ ضبكف ی

َ ی اطث ی ا ی ِضضبف ي

ه ُزبفتؾا ی

جًآظا .زَق بی

ی

ِو اعفا ی ف ض ىَذ ضبكف ی

َ ی

ؾآ ظٍطث ِث طجٌه ی

ت ه ی زَق لهبف طّ ، ی

ثفبث ِو ىظاَته

ىسق ىَذ ضبكف

ِث لَهذ ض قٍطف ضز ىَذ ضبكف

ی

َ ی

زَق ؾآ لطتٌو ِث تؾا يىوه ی

ت سٌو هوو 14]

.[

لیتؾا( يیطپؾآ سیؾا هیلیؿلبؾ

) ُزاًَبذ ظا َضف يیلٍا

یسیئٍطتؾا طیغ ةبْتلاسض یبٍّضاز ِو تؾا

یضبویث ضز یبّ

،یلهفه ظا یطیگكیپ لهبف ىاٌَف ِث ضز( یتولاپ ـوجت

یضبویث یجلل یبّ

-

،)یلٍطف زضزسض ٍ تتسض

ُزبفتؾا یه

بث ٍضاز يیا .زَق

ِغؾاٍ ضبْه یثبْتلا یبّ

لاگبتؾٍطپ(

يیسً

ىبؿوَجهٍطت ٍ بّ

ؾ )بّ

ج ٍ ةبْتلا فّبو ت

يییبپ تضاطح ِجضز ىسهآ ىسث

یه تیقضٍ ِجیتً ضز ٍ زَق

یضبویث ِث لاتثا ىبهظ ضز اض ِلگ یهَوف ٍ یؾٍطیٍ یًَفف یبّ

یه زَجْث یثٍطىیه سكرث

3]

.[

يیسًلاگبتؾٍطپ ٍ بّ

فمً یَیض قٍطف طبؿجًا ٍ وبجمًا نیؾٌت ضز بّسیئًَاظَىیا سًضاز ظبًػیؿواَلىیؾ یویعًآ طیؿه ضبْه تجؾ يیطیپؾآ ٍ

یه یه بّسیئًَاظَىیا تذبؾ فّبو تجؾ ِو زَق

‌ اصل .زَق

يیسًلاگبتؾٍطپ حقطت ىسكًضبْه قٍطف وبجمًا فیاعفا ٍ بّ

یه یَیض ظٍطث فیاعفا تجؾ سًاَت

ضز تیؾآ ِضضبف

ِجَج زَق یتقَگ یبّ

12]

.[

هی ظا ُزبفتؾا يیاطثبٌث

سًٌبه يیسًلاگبتؾٍطپ تذبؾ ُسٌٌوضبْه يیطپؾآ

تؾا يىوه

.سّز فّبو اض تیؾآ ِضضبف فٌت ییبهطؾ یثٍطىیه ضَلف ةَلغهبً طییغت ِث طجٌه

یه ـضاَگ ُبگتؾز

‌

ُاض ظا یىی ٌِیهظ يیا ضز ِو زَق

‌ بّضبو

ا تؿیظزبپ ظا ُزبفتؾا تؾ

15]

ُزبفتؾا .[

تؿیظزبپ ظا یبّ

ِث سقض نطحه یتًآ تهٍبمه لیلز

یبیبمث ىسًبه ٍ یىیتَیث

ىآ‌ لبؾ ضز ضَیع تاسیلَت ضز بّ

2006 بپٍضا ِیزبحتا ظؾَت

ىبّبیگ ظا ُزبفتؾا ٍ سق ملافا ؿٌَوه ییٍضاز

ِث تضَن

ِث ُضبهف بی ؽًبؾا ،ُبیگ ضزَپ يیعگیبج ظا یىی ىاٌَف

‌ یبّ

تؿیظزبپ تؾبٌه

‌ .تفطگ ضاطل ِجَتزضَه بّ

گ ی

ُب مبً بث بفٍظ

ولف ی

Hyssopus officinalis

ت ظا ی

ُط ئبٌقً

ی ىب ظا ضبقطؾ ٍ

ظض ی ي

،بّ

ّ ،يًبت ی پَؿ ی ي ئًٍٍَلاف ٍ ی

بّس تؾا . گ ی بفٍظ ُب

ٍبح ی ثبْتلاسض زاَه ی

نؾبپؾاسض ٍ یه عیً

‌

ِو سقبث ضز

ىبهضز یضبویث بّ

ی ؿفٌت ُبگتؾز ی

ٍ ىَذ ضبكف فّبو عیً

طثؤه تؾا 16]

.[

گ یبّسیئًٍَلاف یاضاز بفٍظ لهبو ُبی ظا ی

ىاٍاطف( يیوؾَیز لیجل

‌

ِذبق يطث ضز تیوطت يیطت

‌ ،)بّ

یه يیتؾبوآ ٍ يیلَئتَل ،يیٌجیپآ ،يیتؾطئَو

‌ یاضاز ِو سقبث

لبىیزاض ُسٌّبو تینبذ

‌ سٌتؿّ زاظآ یبّ

، یلبحضز ِو

تبجیوطت طثؤه

ُبیگ ُضبهف ٍ ؽًبؾا ضز زَجَه یلنا ُ

ظا سٌتضبجف بفٍظ ؽًاطت ٍ ؽیؾ

- ( ىَفهبوٌَیپ 49

)سنضز

( يٌیپبتث ٍ 4

/ 20 سًضاز یثٍطىیهسض تیلبقف ِو )سنضز

8]

.[

ث تلبغه ِث ِجَت بث ی

ىب لهبف طّ ُسق ی

فّبو تجؾ ِو

زَق ىَذ ضبكف ظؾَت ىػیؿوا فطهه فّبو ِث طجٌه بی

،زَق ـضاَگ ُبگتؾز ه

ی سًاَت ؾآ ِضضبف ظٍطث ی

ت ضز اض

ع ی ضَ

سّز فّبو ِث ِجَت بث .

تًآ لاَذ ی

ؿوا ی

ًاس ،ی

سض طتوبث یب یی ىَذ ضبكف ُسٌّبو ٍ گ

ی

ُب بفٍظ

،

ِث طؾً

یه

ِجَج ُطیج ضز ىآ ظا ُزبفتؾا سؾض یتقَگ یبّ

یه

‌ ظٍطث سًاَت ؾآ ِضضبف

ی ت سّز فّبو اض .

فیبهظآ اصل

یؾضطث فسّ بث طضبح طیثأت

ضزَپ

ُبیگ ییٍضاز ،بفٍظ

يیطپؾآ ٍ يیؿیبهبیٌیجطیٍ تؿیظزبپ طث

زطىلوف ، دؾبپ

نتؿیؾ یٌویا

ٍ مذبق یبّ

تیؾآ

ِجَج ضز یبّ

یتقَگ

فٌت تحت ییبهطؾ

.سق مبجًا

م شور و داو اه

مبجًا ملایا ُبگكًاز یتبمیمحت یضاسغطه ضز فیبهظآ يیا زاسقت .سق 500

ؼاض ِیَؾ طً یتقَگ ِجَج ِقغل 308

،

ًلاهبو حطع تلبل ضز یفزبهت

جٌپ ِث ضبویت

، جٌپ ضاطىت ٍ 20

.سًسق ُزاز لبهتذا ضاطىت طّ ضز ِجَج تی بّضبو ی بهظآ ی ك ی لهبق 1 )

ُطیج

ِیبپ ىٍسث

،یًزٍعفا

2 ) ج ی

ُط

ِیبپ

ِث

‌

ٍُلاف 300 مطگ ضز تؿیظزبپ يت

،يیؿیبهبیٌیجطیٍ

3 ) ج ی

ُط

ِیبپ

ِث

‌

ٍُلاف 300 مطگ ضز يت

یٍضاز

،يیطیپؾآ

ٍ 4

ٍ 5 )

ِث تیتطت

ُطیج

ِیبپ یاضاز 5 / 0

ٍ

هی سنضز ضزَپ

ُبیگ سًزَث بفٍظ .

ِجَج

‌ ضز ضاطىت طّ یبّ

يپ

‌ ِث ییبّ

زبقثا 130

× 150 یتًبؾ

‌ طته سٌتفطگ ضاطل .

بهز ی

لٍا ظٍض ضز يلبؾ 33

بْتًا بت ٍ ِجضز ی

ضز لٍا ِتفّ

ُزٍسحه 29

تًبؾ ِجضز ی

سق ؼفح زاطگ .

ِث ضَؾٌه بملا ی

ؾآ ی ت

ِث يلبؾ یبهز ، ٍ تفبی فّبو جیضست

بپ ضز ی ىب 14 ٍ

21 گظٍض ی

ِث تیتطت 22 ٍ 18 تًبؾ ِجضز ی

‌ زَث زاطگ

ٍ بت

ِتفّ( ـضٍطپ ُضٍز طذآ ِتفّ

نكق بهز ) ی زٍسح يلبؾ

18 تًبؾ ِجضز ی

زاطگ سق ؼفح 25]

.[

ه ی ىاع يلبؾ تثَعض

استثا ضز ی زٍسح ـضٍطپ ُضٍز 60

- 50 بْتًا ضز ٍ سنضز ی

زٍسح ُضٍز 65

- 60 بٌقٍض .زَث سنضز یی

ضز يلبؾ ِؾ ظٍض

لٍا 24

ٍ تفبؾ ُضٍز لو ضز ؽپؾ

23 بٌقٍض تفبؾ یی

ٍ ی ه ضبت تفبؾ ی

ى ی لبوفا ضز يلبؾ تثَعض ىاعیه ٍ سق

ُزٍسحه 55 - 50 سق ؼفح سنضز .

ُطیج ؼبؾاطث یكیبهظآ یبّ

ةبتو یبوٌّاض ِچ ِیَؾ

ؼاض ( ىغبیٍآ توطق 2005

)

ُضٍز ضز فلتره یبّ

ٍ ـضٍطپ تضش ِیبپ طث

- يیظبغآ ُضٍز ِؾ ضز بیَؾ ِلبجٌو

( بت هی 10 ( سقض ،)یگظٍض 24

- 11 یًبیبپ ٍ )یگظٍض

( 42 - 25 )یگظٍض نیؾٌت

سق سً

10]

.[

یواضَذ زاَه

لیىكت

ُطیج ییبیویق تبجیوطت ٍ ُسٌّز ضز یكیبهظآ یبّ

لٍسج ( 1 )

ُسق ُزضٍآ .تؾا

ظبیً

ٌِیهآسیؾا یا ضَیع

ٍ

نّ

يیٌچ اعجا ی فلتره

ُطیج بّ

ؼبؾاطث سیؾا

ٌِیهآ لثبل

نضّ

ُسقزضاسًبتؾا یهَئلیا

زضٍآطث سق 19]

ٍ 10

ٍ [

ِث

ِلیؾٍ

مطً

ضاعفا

ُطیج یؿیًَ

UFFDA

نیؾٌت سًسق ىظٍ .

اعفا ،ىسث ی

ف فطهه ناضَذ ٍ ىسث ىظٍ

ی

ِجَج

‌ بّ

ِث

ُضٍز تضَن یا

ُظاسًا

‌ یگ ط ی سق لیسجت تیطض ٍ

حیحهت ناضَذ سق ِجؾبحه تبفلت ؼبؾاطث ُسق

. تبفلت

ؼبؾاطث ٍ ـضبوق یگتفّ فق ٍ ضبْچ ،ٍز ضز ِلگ یتیؾآ تبفلت ٍ سق ـضاعگ سنضز تاسّبكه ؼبؾاطث(

ُظاسًا ٍ یٌغث ِعَحه ضز ـیبه زَجٍ ،یٌیف

‌ تجؿً یطیگ

یتضَنضز يغث لو ىظٍ ِث تؾاض يغث ِو

فیث طت ظا 3 / 0

ىبهظ ضز عیً )سق یملت یتیؾآ تبفلت ءعج زَث

‌ ضَوصه یبّ

.سق ِجؾبحه بپ ضز

ی ىب بهظآ ی ف ً ی ع سیلَت ُزظبث مذبق

ٍضا ییبپ

ِغثاض ظا ُزبفتؾا بث (

1 ) سق ِجؾبحه 22]

.[

ِغثاض ( 1 )

= مذبق

ُزظبث لَت ی س

ٍضا ییبپ

100

× { ناضَذ لیسجت تیطض(

)ـٍطف يؾ×

÷

ُسًظ ىظٍ(

})یضبگسًبه سنضز×

ِتفّ طّ ،نكق بت مٍز ِتفّ ظا

ٍز ظا ِجَج طّ

ضاطىت

ةبرتًا

ٍ ظا يطّبیؾ طیظ

لبث ىآ

‌ بّ

ىَذ ٍ سق یطیگ

بث ىَذ تیطوَتبوّ سنضز

ُظاسًا يیئَه ِلَل ظا ُزبفتؾا

‌ یطیگ

.سق

لٍدج 1

ُسیج ییبیویض بیمست ٍ یمازَخ داَه . یطیبهشآ یبّ

يیشبغآ ُزٍد ُسیج ( 10 - 1 )یگشٍز دضز ُزٍد

( 25 - 11 )یگشٍز یًبیبپ ُزٍد

( 42 - 26 )یگشٍز

ج ی

ُس 5 ِیبپ

/ 0 دصزد

بفٍش 1 دصزد

بفٍش 5 ِیبپ

/ 0 دصزد

بفٍش 1 دصزد

بفٍش 5 ِیبپ

/ 0 دصزد

بفٍش 1 دصزد

بفٍش

تزذ 14

/ 53 4 / 52 54 / 51 68 / 60 45 / 59 65 / 58 76

/ 66 71 / 65 00 / 65

بیَس ةلبجٌم (

44 )يیئتٍسپ دصزد 01

/ 35 00 / 35 00 / 35 68 / 29 00 / 30 20 / 30 05

/ 28 53 / 28 61 / 28

يغٍز یّبیگ 00

/ 1 10 / 1 20 / 1 00 / 1 10 / 1 20 / 1 60

/ 1 60 / 1 70 / 1

تزذ يتَلگ (

60 )يیئتٍسپ دصزد 50

/ 6 60 / 6 80 / 6 60 / 4 83 / 4 90 / 4 00

/ 0 00 / 0 00 / 0

بفٍش ُبیگ زدَپ 00

/ 0 50 / 0 00 / 1 00 / 0 50 / 0 00 / 1 00

/ 0 50 / 0 00 / 1

ید لا - يیًَیته 24

/ 0 25 / 0 27 / 0 20 / 0 23 / 0 21 / 0 19

/ 0 20 / 0 22 / 0

لا - دیسلمٍزدیّ يیصیل 28

/ 0 29 / 0 30 / 0 26 / 0 27 / 0 26 / 0 16

/ 0 17 / 0 18 / 0

لا - يیًَئست 05

/ 0 05 / 0 06 / 0 04 / 0 05 / 0 04 / 0 01

/ 0 02 / 0 03 / 0

ید تبفسف نیسلم 52

/ 1 53 / 1 55 / 1 45 / 1 46 / 1 46 / 1 20

/ 1 21 / 1 21 / 1

نیسلم تبٌبسم 32

/ 1 32 / 1 32 / 1 14 / 1 15 / 1 14 / 1 10

/ 1 12 / 1 11 / 1

لوً

مبعط 24

/ 0 25 / 0 25 / 0 25 / 0 26 / 0 24 / 0 28

/ 0 29 / 0 29 / 0

يیسیض شَج 20

/ 0 21 / 0 21 / 0 20 / 0 20 / 0 20 / 0 15

/ 0 15 / 0 15 / 0

یًدعه ٍ ٌِیهبتیٍ لونه 50 1

/ 0 50 / 0 50 / 0 50 / 0 50 / 0 50 / 0 50

/ 0 50 / 0 50 / 0

ُسیج ییبیویض بیمست ِیبپ

لببق یضسًا نسیلَببته ( Kcal/kg

2) 2990

2980 2980

3055 3050 3050

3120 3110 3100

)دصزد( مبخ سبیف 15

/ 4 48 / 4 10 / 5 35 / 4 65 / 4 15 / 5 20

/ 4 75 / 4 10 / 5

مبخ يیئتٍسپ )دصزد(

7 / 23 6 / 23 4 / 23 9

/ 20 8 / 20 8 / 20 1

/ 18 0 / 18 0 / 18

يیصیل لببق نضّ

)دصزد(

25 3

/ 1 25 / 1 25 / 1 10 / 1 10 / 1 10 / 1 96

/ 0 96 / 0 96 / 0

يیًَیته نضّ لببق )دصزد(

58 / 0 58 / 0 58 / 0 52 / 0 52 / 0 52 / 0 43

/ 0 43 / 0 43 / 0

يیئتسیس + يیًَیته )دصزد(

90 / 0 90 / 0 90 / 0 80 / 0 80 / 0 80 / 0 69

/ 0 69 / 0 69 / 0

يیًَئست نضّ لببق )دصزد(

79 / 0 79 / 0 79 / 0 69 / 0 69 / 0 69 / 0 60

/ 0 60 / 0 60 / 0

نیسلم )دصزد(

05 / 1 05 / 1 05 / 1 95 / 0 95 / 0 95 / 0 86

/ 0 86 / 0 86 / 0

سفسف )دصزد(

50 / 0 50 / 0 50 / 0 48 / 0 48 / 0 48 / 0 43

/ 0 43 / 0 43 / 0

ىَیًآ - ىَیتبم ( یلیه یما مسگَلیم سب ىلااٍ

) 239 237 241

216 214 218

207 212 210

1

ِب یًدعه ٍ یٌیهبتیٍ لونه مسگَلیم سّ . :دسم يیهأت از سیش یرغه داَه ُسیج مسگَلیم سّ یاشا

12000 يیب دحاٍ

يیهبتیٍ یللولا

،A

5000 دحاٍ

يیب یللولا

يیهبتیٍ

D3

، 121 يیب دحاٍ

يیهبتیٍ یللولا

،E

2 یلیه مسگ يیهبتیٍ

،K3

4 یلیه يیهبتیٍ مسگ

B1

، 40 یلیه يیهبتیٍ مسگ

B2

، 02 / 0 یلیه يیهبتیٍ مسگ

B12

ٍ 75 / 0

یلیه ،لیلَف دیسا مسگ 75

/ 0 یلیه مسگ -D

،يیتَیب 4 یلیه ،يیسمٍدٍسیپ مسگ 840

یلیه ،دیاسلم يیلَم مسگ 125

/ 0 یلیه ،يیئَم یسمَتا مسگ 100

یلیه ،صٌگٌه مسگ

80 یلیه ،يّآ مسگ 60 یلیه ،یٍز مسگ 8 یلیه ،سه مسگ 5 / 0 یلیه ،دی مسگ 2 / 0 یلیه ٍ دی مسگ 3 / 0 یلیه .مَیٌلس مسگ

2 . (

Kcal/kg

) ٍ مسگَلیم سب یسلبمَلیم ; یهَئلیا ُدضدزادًبتسا نضّ لببق ٌِیهآ دیسا3

.

ِث تفّ ظٍض ضز اعًآَلفًآ ٍ لؾبوَیً ِیلف ىَیؾبٌیؿواٍ

ظٍض ضز ٍ یتؾَپ طیظ كیظطت ـٍض 12

ِث لؾبوَیً ِیلف ـٍض

يتزبپ ضبیف .تفطگ مبجًا یواضَذ ٍ لؾبوَیً یضبویث ِیلف

اعًاَلفًآ ، 10 ٍ 20 ـٍض بث ىَیؾبٌیؿواٍ يیطذآ ظا ؽپ ظٍض

ىَیؾبٌیتَلگبوّ

ُظاسًا

‌ یطیگ سق 23]

.[

بّظٍض ضز ی

21 ٍ 42

ِث فزبهت ضَع ی

ٍز طّ ظا ُسًطپ

اطث ضاطىت ی ؾضطث ی نَهذ ی تب سًسق ضبتكو ِقلا

ٍ ىظٍ

یجؿً

،ؼَویت ،تلل ؼَیؿیطثبف ؼضَث ٍ لبحع

ؼبؾاطث

ِجؾبحه ىسث ىظٍ ظا یسنضز تلل .سق

ِجَج‌ بّ

ظا سقث

قضٍ ُسّبكه ی

ت حبً

ی

ِ زضبوطپ ی مَ

ِتقازطث

ٍ سق يغث ظا بّ

لّز ی ع

ِث لز تضَن ی

ك اسج .سًسق تؾاض يغث ؽپؾ

ٍ

حبً ظا پچ يغث ی

ِ

ٍظاطت بث ٍ اسج مَتپؾ ی

ز ی ج ی لبت بث

تلز 001 / 0 مطگ ظَت ی ي سق سً

تؾاض يغث ،تلل لو ىظٍ .

يغث لو ٍ

ِث بّ

ِث ٍ )مطگ( كلغه تضَن سنضز تضَن

ی

ًظ ىظٍ ظا تجؿً ٍ ُس

يغث لو ىظٍ ِث تؾاض يغث ىظٍ

‌ بّ

ِجؾبحه سق 11]

.[

ُزاز بّ

ػبحل ظا استثا فیبهظآ ی

لبهطً

ؽپؾ ٍ سًسق تؿت ىزَث مطً ظؾَت

ضاعفا

SAS

( ِرؿً

4 / 9 ) لبؾ 2004 ِیٍض تٍبفته زاسقت( GLM

ِث ضاطىت طّ ضز ِجَج یاطث )تبفلت ظٍطث لیلز

لسه ( 2 ) عجت ی

ِ ه ٍ ی گًب ی ي ت ی بّضبو

ٌقه حغؾ ضز ی

‌ ضاز ی

جٌپ

ٌِهاز سٌچ ىَهظآ بث ٍ سنضز ا

ی یوَت بمه نّ بث ی

ِؿ

سًسق 20]

.[

ِغثاض 2 )

Y_ij = µ + T_i + e_ij

ضز ا ی ي

ِغثاض

،

Y_ij

، تاسّبكه

؛ ،µ

ه ی گًب ی ي تاسّبكه

؛

T_i

، ضبویت طثا ٍ i

e_ij

، بغذ طثا ی فزبهت ی طّ ِث طَثطه

.تؾا ُسّبكه

ثحب و جیاتن

ِجَج زطىلوف طث یكیبهظآ یبّضبویت طثا ضز یتقَگ یبّ

لٍسج 2 ،سّبق ٍُطگ بث ِؿیبمه ضز .تؾا ُسق ُزاز ىبكً

ِجَج بّ

ی ضز ی تفب ج ُسٌٌو ی

ُط بّ

ی

ٍبح ی گ ضزَپ ی

ُب بفٍظ

( 5 / 0

ٍ هی سنضز ) هبوت ضز ی

ُضٍز بّ

ی ـضٍطپ ناضَذ

،یفطهه اعفا ی ف ىظٍ

ییبپٍضا سیلَت ُزظبث مذبق ٍ لابث

طت ی

( سٌتقاز 05 /

>0 یلبحضز ،)P

ىزٍعفا ِو طپؾآ

ی ي ُطیج ِث

ِجَج

ِجَج زطىلوف زَجْث ِث طجٌه یتقَگ یبّ

یبّ

سكً ییبهطؾ فٌت یع یتقَگ .

لٍدج 2 . سیثأت

ُسیج

ِجَج دسنلوع سب یطیبهشآ یبّ

یتضَگ یبّ

بت لی( يیشبغآ 10

)یگشٍز ( دضز

25 - 11 )یگشٍز ( یًبیبپ

42 - 26 )یگشٍز بت لی( ُزٍد لم

42 ) یگشٍز

ج ی

1ُس فسصه

كازَخ )مسگ(

صیاصفا ىشٍ

ىدب )مسگ(

بیسض لیدبت كازَخ فسصه

كازَخ )مسگ(

صیاصفا ىشٍ

ىدب )مسگ(

بیسض لیدبت كازَخ فسصه

كازَخ )مسگ(

صیاصفا ىشٍ

ىدب )مسگ(

بیسض لیدبت كازَخ فسصه

كازَخ )مسگ(

صیاصفا ىشٍ

ىدب )مسگ(

بیسض لیدبت كازَخ صخبض دیلَت ُدشبب

ٍزا ییبپ

1 346^c 239b

45 /

b 1

b 1341 673 99 /

a1 3031a

1396b

17 /

2 ^a

4372^b 2069^b 11a

/

c 2 202

2 336^c 228b

47 /

a 1 1398 731^a 91 /

1 ^a

b2839 1399^b 03

/

2 ^b

4337^b 2130^a 03b

/

b 2 215

3 348^c 233b

49 /

b 1

c 1333 684 95 /

1 ^a

b2837 1340b

12 /

2 ^a

4270^b 2024^b 11a

/

c 2 198

a 4

a 383 274 47 /

a 1

a 1396 756 83 /

1 ^b

a3002 1415a

11 /

2 ^a

4278^b 2171a

97b

/

a 1 229

ab 5

a 376 266 41 /

a 1

a 1370 736 86 /

1 ^b

a3072 1447a

98 /

1 ^b

4542^a 2183a

99b

/

a 1 240

6 SEM

/ 5 3 / 4 012 / 0 3 / 46 8 / 22 03 / 0 9 / 114 6

/ 55 08 / 0 5 / 46 8 / 23 01 / 0 3 / 5

P-Value

001 / 0 001 / 0 20 / 0 001 / 0 001 / 0 04 / 0 001 / 0 001 / 0 04 / 0 001 / 0 001 / 0 001 / 0 001 / 0

:a-b

ه تٍبفت ی گًب ی ي بّ

ٌعه ،ىَتس سّ زد تٍبفته فٍسحبب ی

زاد تسا ( 05 /

>0 )P

.

1 . 1 ،یًدٍصفا ىٍدب ِیبپ ُسیج ) 2

ِب ِیبپ ُسیج ) يیسیبهبیٌیجسیٍ تسیشدبپ ٍُلاع

( 300 ،)يت زد مسگ 3

ِب ِیبپ ُسیج ) ( يیسیپسآ ٍُلاع

300 ٍ )يت زد مسگ 5

ٍ 6 )

ِب یازاد ِیبپ ُسیج بیتست 5

/ 0 ٍ 1 .بفٍش ُبیگ زدَپ دصزد

ِث يیؿیبهبیٌیجطیٍ سقض نطحه تؿیظزبپ ىزٍعفا

ِجَج ُطیج ىسث ىظٍ فیاعفا زَجْث ِث طجٌه یتقَگ یبّ

لیسجت تیطض فّبو ،ـضٍطپ ُضٍز لو ٍ سقض ُضٍز ضز مذبق فیاعفا ٍ ُضٍز لو ٍ یًبیبپ ُضٍز ضز ناضَذ

ٍضا سیلَت ُزظبث ییبپ

( سق سّبق ٍُطگ ِث تجؿً

05 / 0

P<

.)

طض ی ت سجت ی ل اصغ یی ٍ ناضَذ فطهه طیثأت تحت

اعفا ی ف ه ضاطل ىظٍ

ی گ ی زط . يیاطثبٌث

ِجَج بّ

ی ضز ی تفب ُسٌٌو

ج ی

ُط

ٍبح ی هی گ ضزَپ سنضز ی

ُب فیث ِو بفٍظ طت

ی ي

اعفا ی ف فیث ٍ ىظٍ

طت ی ي فطهه ناضَذ ی

ضز اض لَع ُضٍز

بهظآ ی ك ی تقاز سٌ

طض ، ی ت سجت ی ل ناضَذ ضز یطتْث ُضٍز لو

بهظآ ی ك ی سٌتقاز . فٍّػپ ،طضبح فیبهظآ ِثبكه بث ىاطگ

ِث ییٍضاز ىبّبیگ ضزَپ سنضز ٍز ٍ هی ىزٍعفا ،َویل

نیطه طیج ِث یگًطفطگٌو ٍ یلگ

ِجَج ُ

‌ ضز یتقَگ یبّ

ییٍضاز ىبّبیگ ِو سًزطو ـضاعگ ییبهطؾ فٌت ظیاطق فّبو ٍ ىسث ىظٍ ٍ یفطهه ناضَذ فیاعفا ِث طجٌه

ِجَج لیسجت تیطض

‌ سّبق ٍُطگ ِث تجؿً یتقَگ یبّ

یلبحضز ،سًسق بی يیطپؾآ ىزٍعفا ِو

ظزبپ ی تؿ

مذبق طث يیؿیبهبیٌیجطیٍ

طیثأت ضَوصه یزطىلوف یبّ

سٌتقاسً

22]

.[

فٍّػپ ،طضبح فیبهظآ جیبتً فلبره ىاطگ

ِجَج ُطیج ِث بفٍظ ُبیگ ضزَپ سنضز هی ىزٍعفا بث یبّ

ِجَج ِو سًزطو ـضاعگ ییبهطگ فٌت تحت یتقَگ

‌ یبّ

ِیصغت یتقَگ ىبّبیگ ِث تجؿً بفٍظ ُبیگ یٍبح ُطیج بث ُسق

ییٍضاز ىظطه ـَج ،

ًبتؾظَذ ُظطه ی

، لٍ خطؾ ی ه

ٍ ىطتؿً

َّو نو ىسث ىظٍ ی ض ٍ طت

سٌتقاز یطتلابث لیسجت تیط 1]

.[

تبجیوطت طثؤه ُبیگ ُضبهف ٍ ؽًبؾا ضز زَجَه یلنا ُ

ؽًاطت ٍ ؽیؾ ظا سٌتضبجف بفٍظ -

( ىَفهبوٌَیپ 49

)سنضز

( يٌیپبتث ٍ 4

/ 20 یثٍطىیهسض تیلبقف یاضاز ِو )سنضز

سٌتؿّ

8]

.[

ُبیگ ىزٍعفا ییٍضاز

ُطیج ِث بفٍظ ُبیگ

ِجَج

‌ یتقَگ یبّ

طیزبمه ِث ِجَت بث ٍ يٌیپبتث یلابث

ىَفهبوٌَیپ یطتوبث فّبو ِث طجٌه

یبّ

یضبویث اظ‌ ٍ

لگًا یه ُزٍض ضز زَجَه یبّ

زَق

ٍ

ِجیتً ضز تیقوج

ةٍطىیه لزبقته ُزٍض یبّ

یه زَق 8]

.[

ِجیتً ضز ، فّبو

یطتوبث یبّ

یضبویث

‌ اظ تیقوج تثبلض فّبو ِث طجٌه

یه یصغه زاَه یاطث ىبثعیه بث یثٍطىیه زَق

یه ِو

‌ سًاَت

یصغه زاَه یؾطتؾز تیلثبل اض

فیاعفا ٍ سّز زطىلوف

ِجَج

‌ بّ

زَجْث سثبی 8]

.[

ُطیج بث ىبگسًطپ ِیصغت ،سّبق ٍُطگ بث ِؿیبمه ضز یبّ

ضزَپ یٍبح

ُبیگ بفٍظ سنضز ،يیطپؾآ بی تبفلت

،یتیؾآ

تیطوَتبوّ

مذبق ٍ تیؾآ

( تجؿً

ىظٍ

يغث تؾاض

ِث

لو يغث بّ

) اض

ٌؾ ضز يی گتفّ فق ٍ ضبْچ ی

زاز فّبو

( 05 /

>0 )P

، یلبحضز

ِجَج یتیؾآ تبفلت يیث ِو

‌ ٍُطگ یبّ

تفبیضز ٍُطگ ٍ سّبق ُسٌٌو

ظزبپ ی تؿ يیؿیبهبیٌیجطیٍ

یٌقه تٍبفت

‌ لٍسج( تقاسً زَجٍ یضاز 3

.)

لٍدج 3

ُسیج سیثأت . ٍ تبفلت لم يیگًبیه سب یطیبهشآ یبّ

)دصزد( صیبهشآ ُزٍد لم زد تیسآ شا یضبً تبفلت یگتفّ ٍد یگتفّ زبْچ

یگتفّ صض

ج ی

ُس بّ

ی یطیبهشآ

1

لم تبفلت تبفلت

یتیسآ لم

تبفلت تبفلت

یتیسآ لم

تبفلت تبفلت

یتیسآ

1 50 / 2 50 / 2 50 /

a 12 00 / 10 0 /

a 15 75 / 13

2 25 / 1 25 / 1 00 /

a 10 75 / 8 8 /

a 13 75 / 13

3 25 / 1 00 / 0 00 /

b 10 75 / 3 7 /

b 13 50 / 7

4 00 / 5 75 / 3 50 /

b 7 00 / 4 5 /

b 12 00 / 9

5 50 / 7 25 / 1 75 /

b 8 50 / 2 5 /

b 12 25 / 6

25 SEM / 1 06 / 1 38 / 1 38 / 1 38 / 1 79 / 1

P-Value 15

/ 0 14 / 0 07 / 0 01 / 0 23 / 0 01 / 0

:a-b

ه تٍبفت ی گًب ی ي بّ

ٌعه ،ىَتس سّ زد تٍبفته فٍسحبب ی

زاد تسا

( 05 /

>0 )P

. 1 . 1 ،یًدٍصفا ىٍدب ِیبپ ُسیج ) 2

ِب ِیبپ ُسیج ) ٍُلاع

شدبپ ی تس يیسیبهبیٌیجسیٍ

( 300 ،)يت زد مسگ 3

ِب ِیبپ ُسیج ) ( يیسیپسآ ٍُلاع

300 ٍ )يت زد مسگ 5

ٍ 6 )

ِب یازاد ِیبپ ُسیج بیتست 5

/ 0 ٍ 1 .بفٍش ُبیگ زدَپ دصزد

ضزَپ سنضز ٍز ٍ هی ىزٍعفا ،طضبح فیبهظآ ِثبكه

ِث ییٍضاز ىبّبیگ نیطه ،َویل

ُطیج ِث یگًطفطگٌو ٍ یلگ