تأثیر استفاده از اسیدهای آمینه کریستاله در جیره‌های با کیفیت متفاوت پروتئین بر عملکرد، پاسخ ایمنی، فعالیت آنزیمی و خصوصیات بستر جوجه‌های گوشتی

هرود

20 هرامش

3 زییاپ 1397

هحفص یاه 476 - 463

هریج رد هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زا هدافتسا ریثأت رب نیئتورپ توافتم تیفیک اب یاه

هجوج رتسب تایصوصخ و یمیزنآ تیلاعف ،ینمیا خساپ ،درکلمع یتشوگ یاه

درفوکین ههیجو ،1

رفبوقعی ربکا

2

، *

ش ینیسره یضاق باه ،3

یکاس رغصا یلع

4

1 . یرتکد یوجشناد ،

،یعیبط عبانم و یزرواشک سیدرپ ،یماد مولع هورگ یزار هاگشناد

.ناریا ،هاشنامرک ،

2 . اتسا د

،یشهوژپ ۀسسؤم تاقیقحت مولع

،یماد نامزاس

،تاقیقحت شزومآ و جیورت

،یزرواشک جرک ناریا ، .

3 .

،یزار هاگشناد ،یعیبط عبانم و یزرواشک سیدرپ ،یماد مولع هورگ ،رایشناد .ناریا ،هاشنامرک

4 .ناریا ،نادمه ،انیس یلعوب هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،یماد مولع هورگ ،داتسا .

:هلاقم لوصو خیرات 24

/ 02 / 1397

:هلاقم شریذپ خیرات 14

/ 05 / 1397

هدیکچ لمکم و نیئتورپ توافتم تیفیک اب هریج ریثأت خساپ ،درکلمع رب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا اب هدش

تفاب رد یمیزنآ تیلاعف ،ینمیا

دادعت زا هدافتسا اب ،رتسب تایصوصخ و هدور 576

سار هیوس یتشوگ هجوج هعطق 308

شیامزآ کی رد ،)سنج ود طولخم(

لیروتکاف 4

× 2 یشیامزآ هریج ود اب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حطس راهچ و )نیئتورپ نییاپ و لااب تیفیک(

زاین حطس(

هیصوت(

،)هدش

نودب لمکم هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا ،هدش

10 و 15 حرط بلاق رد )زاین حطس زا رتلااب دصرد

ًلاماک شش ،رامیت تشه اب یفداصت

و رارکت 12 رارکت ره رد هجوج هعطق دش ماجنا

حوطس رد هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا ندوزفا هک داد ناشن قیقحت نیا جیاتن . 10

و

15 زاین حطس زا رتلااب دصرد هیصوت(

هریج هب ،)هدش مدنگ و ازلک هلاجنک یواح یاه

شیازفا ببس )نییاپ تیفیک اب نیئتورپ عبنم(

درکلمع ( 0001 / P<0 تیسوفنل هب لیفورته تبسن و لیفورته دادعت ،) (

001 / P<0 تیسوفنل دادعت شهاک و ) (

01 / P<0 رثا .دش )

لاعف و زادیتپپونیمآ میزنآ تیلاعف رب یریثأت هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حوطس ندوزفا ،نینچمه .تشادن مونژژ رد میزنآ نیا هژیو تی

10 و 15 زاین حطس زا رتلااب دصرد هیصوت(

و نژورتین ،کشخ هدام ،نییاپ تیفیک اب هریج رد هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا )هدش

هب ار رتسب یکاینومآ نژورتین ینعم تروص

،هعلاطم نیا جیاتن هب هجوت اب .دادن رارق ریثأت تحت راد هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زا هدافتسا

هب هدنرپ زاین زا رتلااب حوطس رد هریج رد صوصخ

دننام لااب تیفیک اب ییاذغ یاه درکلمع رب یریثأت )ترذ و ایوس هلاجنک(

هجوج لباق و درادن یتشوگ یاه یمن هیصوت

.دشاب

لک هژاودی اه : وصخ ،یتشوگ هجوج ،ینمیا خساپ ،هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا یمیزنآ تیلاعف ،رتسب تایص

.

همدقم یبسن لداعت و نیئتورپ بولطم تیفیک و لااب نازیم تبسن ایوس هلاجنک یرترب للع زا هنیمآ یاهدیسا بولطم تسا یهایگ ینیئتورپ عبانم ریاس هب 3]

ازلک هلاجنک .[

یواح ریداقم یدایز هب رفسف لکش دیسا کیتیاف تسا هک

هدافتسا زا نآ رد هریج هب رویط لیلد دایز ندوب ماخربیف و

داوم هیذغتدض یا

دننامه تابیکرت ،تلاونیزوکولگ،یلنف

نیپانیس و کیتیاف دیسا دودحم

تسا 9]

و 25 .[

تیلباق

ایوس هلاجنک زا رتمک ازلک هلاجنک هنیمآ یاهدیسا مضه هریج هب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا ندوزفا هک تسه یاه

نییاپ تیفیک زا یشان تارثا ینیئتورپ عبنم نیا یواح نآ نیئتورپ هجوج درکلمع رب ار

ناربج یتشوگ یاه

یم دیامن 3]

.[

ظاحل هب اهنت هن هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا هیذغت

و یا

یداصتقا ،)کاروخ هنیزه شیازفا و دیلوت هنیزه ظاحل هب(

تسیز هبنج زا هکلب زین یطیحم

نژورتین شهاک ثعاب

یم تسیز طیحم یگدولآ و تلاوضف رد یعفد دندرگ

22]

.[

یاهدیسا مضه تیلباق هک ضرف نیا هب هجوت اب هلاتسیرک هنیمآ 100

زتنس یارب هجیتن رد ،تسا دصرد

ن نیئتورپ هب زی تروص 100 دنتسه هدافتسا لباق دصرد 12]

و 13 نیئتورپ .[

هب کیراب هدور رد کاروخ یاه تروص

اهدیتپپ زا یبیکرت یرت و ید(

یزیچان ریداقم و )اهدیتپپ

یم بذج دازآ هنیمآ یاهدیسا یاهدیتپپ تیمها هک دنوش

بذج مرف هب هنیمآ یاهدیسا بذج .تسا لااب رایسب هدش

و رتشیب ،دیتپپ یاهدیسا هب تبسن یرتلااب یتخاونکی اب

توافت ،نیاربانب ،تسا هلاتسیرک لکش هب هنیمآ رد اه

مسیناکم عبانم زا هنیمآ یاهدیسا نیب بذج یاه

نیئتورپ توافت ببس هلاتسیرک و کاروخ یاه رد

نآ مسیلوباتم یم اه

دوش 12]

و 13 هنیمآ یاهدیسا .[

هریخذ یسا هب تبسن هلاتسیرک لکش هب هدش هنیمآ یاهد

هب تسد نیئتورپ زا هدمآ تیسورتنا رد رتدوز کاروخ یاه

اه یم رهاظ نوخ رد نآ لابند هب و

هب رما نیا هک دنوش لیلد

یاهدیسا لکش ود نیا بذج و مضه تعرس رد توافت تسا هنیمآ 12]

و 13 .[

شراوگ رب ینیئتورپ عبانم تیفیک توافت یریذپ

مآ یاهدیسا بذج تعرس رب ،نیئتورپ هاگتسد رد هنی

تسا رثؤم شراوگ 14]

و 15 زا هدافتسا مهم تیزم .[

هریج میظنت رد مضه لباق هنیمآ یاهدیسا ه

شیازفا ناکما ،ا

ازجا زا هدافتسا ی

کاروخ هب(

یئزج روط ینیئتورپ عبانم ،رت

هریج رد )نییاپ تیفیک اب ،ریثأت نیا هک ،تسا رویط یاه

ییوگشیپ و هریج میظنت تقد دوبهب ثعاب درکلمع زا رتهب

یم ،هدنرپ دوش

14]

و 15 .[

هنیمآ دیسا تاجایتحا ،ینمیا متسیس تیوقت یارب یا

.دوش هتفرگ رظن رد دیاب هدنرپ یدیلوت یاهزاین رب هولاع تظلغ دننامه یکیتنژریغ لماوع ،یکیتنژ باختنا رب هولاع هریج رد هنیمآ یاهدیسا یم ییاذغ یاه

نژ نایب دنناوت یاه

لؤسم خساپ دنهد رییغت ار ینمیا یاه 6]

.[

عونریثأت تحت شراوگ هاگتسد رد یمیزنآ تیلاعف هریج رارق نآ رد دوجوم تابیکرت و )نیئتورپ عبانم(

یم هیذغتدض تابیکرت .دریگ شیازفا ثعاب هدور رد یا

لولس حطس رد یمیزنآ تیلاعف یم یسوکوم یاه

اما ،دوش

یمضه تایوتحم رد تابیکرت نیا شیازفا هب

تعنامم لیلد

میزنآ لمع زا لولس ای هدور یاه

و مضه رب ،یسوکوم یاه

دشر درکلمع تیاهن رد و هدور رد یذغم داوم بذج یم ریثأت ناگدنرپ دراذگ

8]

.[

هلاجنک نیئتورپ ییایمیشوکیزیف راتخاس رد توافت یاه

هیذغتدض داوم و ازلک و ایوس هلاجنک نیا یا

بجوم اه

شزرا رد فلاتخا هب ییاذغ

نیئتورپ تیفیک رد توافت هژیو

نآ هب .تسا هدش اه یم رظن

هنیمآ یاهدیسا زا هدافتسا هک دسر

دیسا نزاوت رب ریثأت اب هریج رد هلاتسیرک یم ،هنیمآ یاه

دناوت

خساپ و درکلمع هجوج ینمیا یاه

ریثأت تحت ار یتشوگ یاه

هدیسا ندوزفا رثا یسررب ،شهوژپ نیا زا فده .دهد رارق یا

هریج هب هلاتسیرک هنیمآ رب نیئتورپ توافتم تیفیک اب یاه

هدور تفاب رد یمیزنآ تیلاعف ،ینمیا متسیس خساپ ،درکلمع هجوج رد رتسب تایصوصخ و .دوب یتشوگ یاه

شور و داوم اه

زا هدافتسا اب شهوژپ نیا دادعت

576 هجوج هعطق یتشوگ

هزور کی سار هیوس

308 ود طولخم(

یارآ اب )سنج ش

لیروتکاف 4

× 2 یشیامزآ هریج عون ود لماش و لااب تیفیک(

هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حطس راهچ و )نیئتورپ نییاپ زاین حطس(

هیصوت(

هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نودب ،)هدش

لمکم ،هدش 10 و 15 بلاق رد )زاین حطس زا رتلااب دصرد

و رارکت شش ،رامیت تشه اب یفداصت ًلاماک حرط 12

هعطق .دش ماجنا رارکت ره رد هجوج و ترذ هیاپ رب هریج زا شیامزآ نیا رد ایوس هلاجنک

هب و مدنگ هیاپ رب هریج و لااب تیفیک اب نیئتورپ عبنم ناونع

هب ازلک هلاجنک هدافتسا نییاپ تیفیک اب نیئتورپ عبنم ناونع

هدافتسا دروم هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نینچمه ،دش ید(

لا - لا ،نینویتم -

لا ،نیزیل -

لا و نینوئرت -

)نافوتپیرت

رامیت .دندوب :لماش یشیامزآ یاه

1 - عبنم یواح هریج

زاین حطس + لااب تیفیک اب نیئتورپ یاهدیسا )هدش هیصوت(

هلاتسیرک هنیمآ ،)تبثم لرتنک(

2 - عبنم یواح هریج

هنیمآ یاهدیسا نودب حطس + لااب تیفیک اب نیئتورپ هلاتسیرک ،)یفنم لرتنک(

3 - اب نیئتورپ عبنم یواح هریج

حطس + لااب تیفیک 10

هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد

،زاین حطس زا رتلااب 4

- تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج

حطس + لااب 15

زا رتلااب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد

،زاین حطس 5

- + نییاپ تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج

زاین حطس هیصوت(

ا )هدش ،هلاتسیرک هنیمآ یاهدیس 6

- هریج

نودب حطس + نییاپ تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح ،هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا 7

- اب نیئتورپ عبنم یواح هریج

نییاپ تیفیک حطس +

10 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد ،زاین حطس زا رتلااب

8 - تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج

حطس + نییاپ 15

دیسا دصرد زا رتلااب هلاتسیرک هنیمآ یاه

.دندوب زاین حطس هریج

لوادج ساسا رب یشیامزآ یاه

سار هیوس یدنمزاین 308

رد هرود هس لماش شرورپ

نیزاغآ ( 14 - 1 )یگزور دشر ، ( 28 - 15 )یگزور و ینایاپ

( 42 - 29 میظنت مضه لباق هنیمآ دیسا زا هدافتسا اب )یگزور

دیدرگ لودج(

1 هریج میظنت یارب .) لیفورپ ،یشیامزآ یاه

هاگتسد زا هدافتسا اب یشیامزآ داوم هنیمآ یاهدیسا

HPLC

لدم(

Young Lin SP930D

هرک ، ) هزادنا .دش یریگ

ینمیا خساپ یبایزرا تهج زور رد )یلولس شرامش(

33 هجوج هعطق کی شیامزآ رارکت ره زا )رن سنج(

نا )رامیت ره زا هعطق شش(

یریگنوخ لاب دیرو زا و باخت

هب یلولس شرامش تهج ًاعیرس نوخ زا یشخب .دمآ لمع

هلول رد شور زا هدافتسا اب و دش هتخیر هنیراپه یاه

گنر شرتسگ اسمیگ یزیمآ لوبلگ و هیهت ینوخ یاه

یاه

یزاسادج تهج نوخ رگید شخب .دندش شرامش دیفس هزادنا تهج امسلاپ و مرس هجنسارف یریگ

وخ یاه ین

.تفرگ رارق هدافتسا دروم ،رظن دروم رد هدور مونژژ تفاب رد یمیزنآ تیلاعف یبایزرا یارب

نس 42 هدنرپ هعطق کی ،یگزور هب )رن سنج(

روط

دش باختنا رارکت ره زا یفداصت )رامیت ره زا هعطق شش(

یتناس مین و ود دودح و مونژژ ینایم تمسق زا رتم

هب و هتشادرب اد فاکش یلوط تروص

هد زا هدافتسا اب و دش

تافسف رفاب 4(

/

=7

)pH

هنومن .دش هداد وشتسش یارب اه

هزادنا یموینیمولآ لیوف رد ییایمیشویب تاشیامزآ یریگ رد سپس .دندش زیرف عیام نژورتین رد و دنتفرگ رارق

رزیرف 80 - یتناس هجرد تاشیامزآ ماجنا نامز ات دارگ

هگن میزنآ تیلاعف .دندش یراد زا هدافتسا اب زادیتپپونیمآ

هدش هیصوت شور 17]

هزادنا [

نیئتورپ تظلغ .دش یریگ

ساسا رب و نومزآ سراپ تکرش درادناتسا تیک طسوت لک هزادنا هرویب کیرتموتف شور .دش هبساحم و یریگ

لودج 1 هریج ییایمیش بیکرت و یکاروخ داوم . اپ یشیامزآ یاه

شورپ هرود هس رد هی ( ینایاپ

42 - 29

)یگزور )یگزور15-28( دشر )یگزور1-14( نیزاغآ

هریج یازجا ییاذغ یاه

هریج

2 1 هریج 2 هریج 1 هریج 2 هریج 1 هریج

24 /

51 64/65 48/74 57/29 48/64 53/41 ترذ

- 29/43 10 36/40 19/45 40/09 )دصرد44( ایوس هلاجنک

10 - 8 - 5 - مدنگ

44 /

31 - 26/16 - 20 - ازلک هلاجنک

47 /

3 1/89 3/06 2/25 2/46 2/08 ایوس نغور

91 /

0 1/20 0/94 1/17 1/07 1/24 کهآ گنس

55 /

1 1/67 1/65 1/74 1/88 1/94 تافسف میسلک ید

23 /

0 0/23 0/23 0/23 0/23 0/23 ماعط کمن

14 /

0 0/14 0/14 0/14 0/14 0/14 میدس تانبرکیب

لمکم هنیماتیو

1

یندعم لمکم

2

25 /

0 0/25 0/25 0/25 0/25 0/25

25 /

0 0/25 0/25 0/25 0/25 0/25

22 /

0 0/17 0/24 0/18 0/24 0/19 نینویتم-لا ید

20 /

0 0/08 0/19 0/05 0/23 0/1 نیزیل-لا

02 / 0

08 / 0

01 / 0

03 / 0

07 / 0

08 / 0

03 / 0

02 / 0

1 / 0

06 / 0

06 / 0

02 / 0

لا - نینوئرت

لا - نافوتپیرت

100 100 100 100 100 100 عمج

:)هدش هبساحم( ییایمیش تابیکرت

3000 3000 2950 2950 2900 2900 )مرگولیکرد یرلاکولیک( مسیلوباتم لباق یژرنا

5 /

18 18/5 20/5 20/5 22 22 )%( ماخ نیئتورپ

47 /

0 0/47 0/52 0/52 0/54 0/54 )%( مضه لباق نینویتم

78 /

0 0/78 0/86 0/86 0/9 0/9 )%( مضه لباق نیئتسیس+نینویتم

1 1 1/15 1/15 1/28 1/28 )%( مضه لباق نیزیل

68 /

0 0/68 0/79 0/79 0/88 0/88 )%( مضه لباق نینوئرت

23 /

0 0/25 0/27 0/29 0/29 0/31 )%( مضه لباق نافوتپیرت

9 /

0 0/9 0/92 0/92 1 1 )%( میسلک

15 /

0 0/15 0/15 0/15 0/15 0/15 )%( میدس

14 /

0 0/14 0/14 0/14 0/14 0/14 )%( رلک

42 /

0 0/42 0/44 0/44 0/48 0/48 )%( سرتسد لباق رفسف

227 241 240 250 255 253 )مرگولیک رب نلااو یکایلیم( نوینآ-نویتاک لداعت

1 ) اب نیئترپ عبنم یواح هریج ترذ( لااب تیفیک

- ،)ایوس هلاجنک 2

) مدنگ( نییاپ تیفیک اب نیئترپ عبنم یواح هریج -

.)ازلک هلاجنک

هریج هیصوت( زاین حطس و هیاپ یاه هریج لماش اهرامیت ریاس ،تسا هدش هدروآ لودج نیا رد هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا )هدش

لمکم هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دقاف حطس و هیاپ یاه ،هدش

حطس 10 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد حطس و زاین زا رتلااب

15 ید( زاین زا رتلااب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد لا

- لا ،نینویتم - لا ،نیزیل - نینوئرت لا و - .تسا )نافوتپیرت

1 . نیماتیو نازیم نیمأت یاه

:کاروخ مرگولیک ره رد ینیماتیو لمکم طسوت هدش

،A

9000 IU

؛ ،D3

2000IU

؛ ،E

18IU

؛ ،K3

2 یلیم ؛مرگ ،B1

8 / 1 یلیم ؛مرگ ،B2

6 / 6 یلیم ؛مرگ

، B3

10 یلیم ؛مرگ ،B5

30 یلیم ؛مرگ ،B6

3 یلیم ؛مرگ ،B9

1 یلیم ؛مرگ ،B12

015 / 0 یلیم ؛مرگ ،H2

1 / 0 یلیم ،دیارلک نیلوک ؛مرگ 500

یلیم ،نادیسکا یتنآ و ؛مرگ 1

/ 0 یلیم .مرگ

2 . نیمأت یندعم داوم نازیم مرگولیک ره رد یندعم لمکم طسوت هدش

،زنگنم :کاروخ 100

یلیم ،نهآ ؛مرگ 50 یلیم ،یور ؛مرگ 85 یلیم ،سم ؛مرگ 10 یلیم ،دی ؛مرگ 1

یلیم ،موینلس و ؛مرگ 2

/ 0 یلیم .مرگ

ریظن رتسب تایصوصخ و نژورتین دصرد ،تبوطر ،pH

نس رد ،یکاینومآ نژورتین 42

هنومن اب ،یگزور یرادرب

یفداصت .دش یسررب نپ ره رد رتسب فلتخم هطقن شش زا

هنومن عمج یاه یروآ

یارب و هتخیر رزیرف هسیک رد هدش

دندش هداد لاقتنا هاگشیامزآ هب رظن دروم تافص نییعت .

یارب هزادنا یریگ ،pH

10 رد رتسب هنومن مرگ 100

یلیم زا سپ .دش طولخم رطقم بآ رتیل 30

نازیم هقیقد

pH

هنومن فتسا اب اه زا هدا رتمpH

لدم(

Metrohm

747 )ناملآ ،

هزادنا دش یریگ نژورتین و نژورتین یاوتحم ،تبوطر .

هب ،رتسب یکاینومآ شور کمک

لوادتم یاه 11]

[

هزادنا دش یریگ .

هداد مرن زا هدافتسا اب لصاح یاه یرامآ رازفا

SAS

( هخسن 1 / 9 ) 24]

هیور و[

یرامآ لدم یاربGLM

هطبار(

1 )

نیگنایم و هیزجت هنماددنچ نومزآ زا هدافتسا اب اه

نکناد یا

.دندش هسیاقم دصرد جنپ لامتحا حطس رد هطبار(

1 )

Y_ijk = µ + A _i+ B _j+ AB_ij+ e_ijk

هطبار نیا رد هک :

Y_ijk

، حطس هب طوبرم هدهاشم رادقم

روتکاف ماi

حطس و A

روتکاف ما j

رارکت رد B

؛k

،µ

رثا

یگنایم

؛ن

،Ai

حطس رثا روتکاف ماi

بسح رب هریج عون (A

؛)نیئتورپ تیفیک

Bj

، حطس رثا روتکاف ماj

دیسا حطس(B

؛)هلاتسیرک هنیمآ

AB_ij

، روتکاف ود شنک مه رب وA

(B

عون

هریج

× هلاتسیرک هنیمآ دیسا حطس و )

e_ijk

، یشیامزآ هابتشا

.تسا

ثحب و جیاتن تارثا هریج عون حطس و )نیئتورپ نییاپ و لااب تیفیک(

هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نآ لباقتم رثا و

درکلمع رب اه

هجوج هرود لک رد یتشوگ یاه ات کی(

42 رد )یگزور

لودج 2 تسا هدش هدروآ .

تیفیک اب هریج اب هک یناگدنرپ

ندب نزو و کاروخ فرصم دندش هیذغت نیئتورپ یلااب بیرض و رتشیب دنتشاد یرتمک لیدبت

( 0001 / 0

P<

) لودج(

2 حوطس نینچمه .) 10

و 15 یاهدیسا دصرد

زاین حطس زا رتلااب هلاتسیرک هنیمآ هیصوت(

فرصم )هدش

ندب نزو ،کاروخ (

0001 / 0

P<

لیدبت بیرض و )

( 01 / 0

P<

دنتشاد یرتشیب ) لودج(

2 تارثا جیاتن ربانب .)

یج ،لباقتم هر

لمکم لااب تیفیک اب ییاذغ یاه حطس اب هدش

حوطس و زاین 10

و 15 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد

نزو و کاروخ فرصم هرود لک رد زاین حطس زا رتلااب ندب ( 0001 / 0

P<

رتشیب ) لیدبت بیرض و

( 001 / 0

P<

)

دنتشاد یرتمک لودج(

2 ناشن لباقتم تارثا جیاتن .)

یم حوطس دهد 10

و 15 زاین حطس زا رتلااب دصرد

ک هنیمآ یاهدیسا لمکم هلاتسیر

تیفیک اب هریج رد هدش

،کاروخ فرصم هرود لک رد زاین حطس هب تبسن نییاپ .دنتشاد یرتشیب لیدبت بیرض و ندب نزو

شهاک فرصم هجوج ندب نزو و کاروخ یتشوگ یاه

هیذغت تسا نکمم ازلک هلاجنک یواح ییاذغ هریج اب هدش

هب رطاخ دوجو تابیکرت یلنف و حوطس یلااب درگوگ دوجوم

رد تلاونیزوکولگ یاه

هلاجنک مدع نینچمه و ازلک

شوخ نآ یکاروخ تابیکرت نیا ،دشاب

ب ه تابیکرت ناونع

هیذغتدض تیفیک شهاک ثعاب ازلک هلاجنک رد دوجوم یا

یم نیئتورپ ددرگ

2]

و 5 . [

هولاع رب

،نآ تاتیف دوجوم رد

هلاجنک ازلک و مدنگ )نییاپ تیفیک اب ینیئتورپ عبنم(

زین با

میزنآ یاه یمضه و ریاس داوم یذغم دوجوم رد هدور دناب

هدش و نمض هکنیا تیلباق یسرتسد داوم

یذغم یارب ندب

ار هنیمآ یاهدیسا و نیئتورپ هلمج زا شهاک

یم دنهد اب

شیازفا یورنارگ تایوتحم

هدور و شهاک خرن روبع

یشراوگ تایوتحم هب

تمسق یاه نییاپ

،رت ثعاب شهاک

کاروخ فرصم و

هجوج رد لیدبت بیرض شیازفا یاه

یم یتشوگ دنوش

2]

، 5 ، 9 و 25 هک تسا هدش شرازگ .[

هریج رد ندب نزو شهاک یلااب حوطس یواح یاه

یم ازلک هلاجنک نیزیل لداعت مدع زا یشان دناوت

- نینژرآ

دشاب 2]

و 5 .[

تافص صوصخ رد شیامزآ نیا زا لصاح جیاتن م یخرب جیاتن اب درکلمع هب طوبرم تشاد یناوخمه نیققح

2]

، 4 و 5 و یفرصم کاروخ نازیم هرود لک رد .[

هجوج ندب نزو اب ییاذغ هریج رد یتشوگ یاه

لمکم نییاپ تیفیک حوطس اب هدش

10 و 15 دصرد

زاین حطس هب تبسن هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا هیصوت(

)هدش هب ًلاامتحا هک دوب رتشیب

عیرس ندوب سرتسد رد تلع رت

یاهدیسا هک تسا هدش شرازگ جیاتن .تسا هلاتسیرک هنیمآ

هجوج رد هیذغت یتشوگ یاه

هریج اب هدش یواح یاه

شهاک هشلا تافص و دشر درکلمع نیئتورپ نییاپ حوطس یم دبای 12]

، 13 ، 19 و 20 رضاح شیامزآ جیاتن اب هک [

.دراد تقباطم

لودج 2 . هریج عون تارثا هجوج درکلمع رب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حطس و )نیئتورپ نییاپ و لااب تیفیک(

لک رد یتشوگ یاه

ات کی( هرود 42

)یگزور

لیدبت بیرض )مرگ(ندب نزو )مرگ(یفرصم کاروخ یلصا تارثا

هریج عون 66

/

1 ^b 2198/35^a 3666/58^a 1 هریج

71 /

1 ^a 2025/07^b 3476/77^b 2 هریج

0001 /

>0 >0/0001 >0/0001 P-value

006 /

0 3/05 17/47 ^SEM

هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حطس

*

69 /

1 ^ab 2147/71^b 3627/88^b هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا )هدش هیصوت( زاین

66 /

1 ^b 1869/65^c 3116/28^c هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نودب حطس

70 /

1 ^a 2225/07^a 3777/61^a هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد10 حطس 71

/

1 ^a 2204/40^a 3764/93^a هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد15 حطس 008

/

0 >0/0001 >0/0001 P-value

008 /

0 13/70 24/72 SEM

لباقتم تارثا

هریج عون × هلاتسیرک هنیمآ دیسا حطس 67

/

1 ^bc 2295/83^a 3847/09^a )تبثم لرتنک( )هدش هیصوت( زاین ×1 هریج

67 /

1 ^bc 1921/52^d 3209/44^d )یفنم لرتنک( هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نودب ×1 هریج 65

/

1 ^c 2303/47^a 3797/29^ab هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد10 ×1 هریج 67

/

1 ^bc 2272/55^a 3812/50^ab هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد15 ×1 هریج 70

/

1 ^b 1999/58^c 3408/68^c )هدش هیصوت( زاین ×2 هریج

66 /

1 ^c 1817/77^e 3023/12^e هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نودب ×2 هریج

75 /

1 ^a 2146/66^b 3757/91^ab هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد10 ×2 هریج 74

/

1 ^a 2136/25^b 3717/36^b هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد15 ×2 هریج 0007

/

0 >0/0001 >0/0001 P-value

012 /

0 19/38 34/95 ^SEM

:a-e

توافت نیگنایم اب اه ینعم نوتس ره رد هباشم ریغ فورح راد

( 05 /

>0 تسا )P

.

نیگنایم درادناتسا یاطخ :SEM

.اه

1 ) ترذ( لااب تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج -

)ایوس هلاجنک ،

2 ) مدنگ( نییاپ تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج -

.)ازلک هلاجنک

* : ید( هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا لا

- لا ،نینویتم - لا ،نیزیل - نینوئرت لا و - .)نافوتپیرت

هریج عون تارثا حطس و )نیئتورپ نییاپ و لااب تیفیک(

نآ لباقتم رثا و هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا رب اه

ینمیا خساپ

لودج رد یلولس 3

.تسا هدش هدروآ نازیم نیرتلااب

هریج هب قلعتم تیسوفنل هب لیفورته تبسن و لیفورته لااب تیفیک اب ینیئتورپ عبنم یاراد و )ایوس هلاجنک(

نییاپ ب طوبرم نآ نیرت اب ینیئتورپ عبنم یاراد هریج ه

نییاپ تیفیک تسا )مدنگ و ازلک هلاجنک(

لودج(

3 رد .)

یاراد هریج هب طوبرم نآ نازیم نیرتلااب تیسوفنل دروم نییاپ و نییاپ تیفیک اب نیئتورپ عبنم هب طوبرم نآ نیرت

تسلااب تیفیک اب نیئتورپ عبنم یاراد هریج لودج(

3 رثا .)

هنیمآ یاهدیسا حوطس نازیم نیرتلااب ،داد ناشن هلاتسیرک

حطس هب قلعتم تیسوفنل هب لیفورته تبسن و لیفورته زاین هیصوت(

نییاپ و )هدش حطس هب طوبرم نآ نیرت

نودب

تسا هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا لودج(

3 .)

هیذغت نیئتورپ یلااب تیفیک اب هریج اب هک یناگدنرپ لیفورته دادعت ،دندش (

0001 / 0

P<

بسن و ) هب لیفورته ت

تیسوفنل (

001 / 0

P<

تیسوفنل دادعت و رتشیب )

( 001 / 0 لیفونیزوئا و )P=

( 0001 / 0

P<

دنتشاد یرتمک )

لودج(

3 و زاین حوطس زا هدافتسا یفرط زا .) 10

و 15

دادعت ،زاین حطس زا رتلااب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد لیفورته (

058 / 0 تیسوفنل هب لیفورته تبسن و )P=

( 074 / 0 )P=

ینعم هب لیامتم تیسونوم دادعت و یراد

( 01 / 0

P<

دنتشاد یرتشیب ) لودج(

3 نیا نینچمه .)

حوطس هک تسا عوضوم نیا یایوگ تادهاشم 10

و 15

تبسن زاین حطس زا رتلااب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد تبسن و لیفورته دادعت شهاک ثعاب زاین حطس هب .دش تیسوفنل هب لیفورته

قتم تارثا رد هریج نیب لبا

عبانم یواح ییاذغ یاه

یاهدیسا فلتخم حوطس و توافتم تیفیک اب نیئتورپ هنیمآ رامیت ،هلاتسیرک 1

اب نیئتورپ عبنم یواح هریج(

)زاین حطس و لااب تیفیک یمامت هب تبسن )تبثم لرتنک(

تبسن و لیفورته دادعت نیرتلااب یشیامزآ یاهرامیت نیرتمک و تیسوفنل هب لیفورته اراد ار تیسوفنل دادعت

زاین حطس و لااب تیفیک اب هریج اب هک یناگدنرپ ،تسا لیفورته دادعت دندش هیذغت هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا ( 001 / 0

P<

تیسوفنل هب لیفورته تبسن و ) (

001 / 0

P<

)

تیسوفنل دادعت و رتشیب (

01 / 0

P<

دنتشاد یرتمک )

لودج(

3 .) نیمه روط فیک اب ییاذغ هریج ندرک لمکم تی

حوطس اب نییاپ 10

و 15 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا دصرد

دادعت شیازفا ببس زاین حطس هب تبسن زاین حطس زا رتلااب دادعت شهاک و تیسوفنل هب لیفورته تبسن و لیفورته لااب تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج .دش تیسوفنل هریج هب تبسن )ایوس هلاجنک(

ح اب نیئتورپ عبنم یوا

تیفیک نییاپ هب )مدنگ و ازلک هلاجنک(

یلااب تیفیک لیلد

ینمیا خساپ رب نآ هنیمآ یاهدیسا تظلغ و نیئتورپ عبنم هب ینعم تروص .تشاد ریثأت یراد

حطس هک داد ناشن رضاح قیقحت جیاتن نودب

فیعض یلولس ینمیا خساپ هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا یرت

زا رتلااب حوطس و زاین حطس اب هسیاقم رد زاین

یم داجیا تشاد یناوخمه ناققحم یخرب جیاتن اب هک دنک

6]

و 23 تیسوفنل .[

لولس اهنت اه هک دنتسه ندب رد ییاه

صخاش کیکفت و ییاسانش هب رداق یتنآ یاه

کینژ

یم هدنریگ اب و دنشاب اخ یاه

دوخ حطس رب هک یص

هب ،دنراد یم لمع یصاصتخا روط لیفورته .دننک

لیامت اه

هب هناگیب شنکاو زا هلحرم نیلوا و هتشاد یراوخ یاه

یم عورش ار یباهتلا هیلع رب ندب عافد رد و دننک

یرامیب دنراد یمهم شقن ینوفع یاه 6]

شرازگ .[

هدش لیفورته دادعت هک تسا تیسوفنل و اه

رد رتشیب اه

رییغت اهوراد یخرب و یرامیب ،شنت دننام یطیارش یم نینچمه ،دننک تبسن

یارب یدمآراک صخاش H/L

نداد ناشن رویط رد شنت کیژولویزیف یسررب و شنت

تسا 6]

.[

لودج 3 . لوبلگ عاونا رب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حطس و )نیئتورپ نییاپ و لااب تیفیک( هریج عون تارثا نوخ دیفس یاه

/تیسوفنل لیفورته

لیفوزاب )دصرد(

لیفونیزوئا )دصرد(

تیسونوم )دصرد(

تیسوفنل )دصرد(

لیفورته

)دصرد( یلصا تارثا

هریج عون 54

/

0 ^a 0/29 1/08^b 2/00 62/04^b 32/95^a 1 هریج

39 /

0 ^b 0/45 3/29^a 1/95 68/37^a 25/91^b 2 هریج

0004 /

0 0/30 >0/0001 0/91 0/001 >0/0001 P-value

027 /

0 0/11 0/31 0/26 1/26 1/14 ^SEM

هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حطس

*

52 /

0 0/33 1/83^b 2/00^ab 64/58 31/33 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا )هدشهیصوت( زاین 38

/

0 0/25 1/41^b 1/00^b 68/33 25/66 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نودب

50 /

0 0/41 1/58^b 1/91^ab 67/33 31/25 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد10 47

/

0 0/50 3/91^a 3/00^a 63/08 29/50 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد15 074

/

0 0/71 0/0007 0/0061 0/21 0/058 ^P-value

038 /

0 0/16 0/44 0/37 1/78 1/61 SEM

لباقتم تارثا هریج عون

× هلاتسیرک هنیمآ دیسا حطس 72

/

0 ^a 0/00^c 0/50 1/83 57/50^c 40/33^a )تبثم لرتنک( )هدش هیصوت( زاین×1 هریج 43

/

0 ^bc 0/16^c 0/00 0/83 65/00^abc 27/83^cd )یفنم لرتنک( هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نودب×1 هریج 58

/

0 ^ab 0/00^c 0/83 2/16 61/33^bc 35/66^ab هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد10×1 هریج 43

/

0 ^bc 1/00^a 3/00 3/16 64/33^abc 28/00^cd هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد15×1 هریج 32

/

0 ^c 0/66^abc 3/16 2/16 71/66^a 23/33^d )هدش هیصوت( زاین×2 هریج

31 /

0 ^c 0/33^abc 2/83 1/16 72/33^a 22/33^d هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نودب×2 هریج 41

/

0 ^bc 0/83^ab 2/33 1/66 68/33^ab 26/83^cd هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد10×2 هریج 52

/

0 ^b 0/00^c 4/83 2/83 61/16^bc 31/16^bc هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسازاین زا رتلااب دصرد15 ×2 هریج 0007

/

0 0/0009 0/66 0/79 0/0093 0/0004 P-value

055 /

0 0/22 0/62 0/52 2/52 2/28 ^SEM

:a-d

توافت نیگنایم اب اه فورح ینعم نوتس ره رد هباشمریغ ( راد

05 /

>0 سا )P

.ت

نیگنایم درادناتسا یاطخ :SEM

.اه

1 ) ترذ( لااب تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج -

،)ایوس هلاجنک 2

) هریج مدنگ( نییاپ تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح -

.)ازلک هلاجنک

* : ید( هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا لا

- لا ،نینویتم - ،نیزیل لا - نینوئرت لا و - .)نافوتپیرت

هریج عون تارثا حطس و )نیئتورپ نییاپ و لااب تیفیک(

و هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نآ لباقتم رثا

اه میزنآ تیلاعف رب

میزنآ هژیو تیلاعف و هدور تفاب رد )زادیتپپونیمآ(

کیراب

لودج رد )مونژژ(

4 .تسا هدش هدروآ اب هک یناگدنرپ رد

نیئتورپ نییاپ تیفیک اب هریج هیذغت )مدنگ و ازلک هلاجنک(

زادیتپپونیمآ میزنآ تیلاعف ،دندش رد نآ هژیو تیلاعف و

تفای شیازفا مونژژ لودج(

4 هنیمآ یاهدیسا دقاف حطس .)

هژیو تیلاعف و زادیتپپونیمآ میزنآ تیلاعف نیرتشیب هلاتسیرک

نآ دش بجوم ار لودج(

4 .) هریج توافتم تیفیک اب یاه

رب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا فلتخم حوطس و نیئتورپ مونژژ رد نآ هژیو تیلاعف و زادیتپپونیمآ میزنآ تیلاعف چیه ینعم توافت هنوگ دادن ناشن یراد

لودج(

4 .)

هریج نیب لباقتم تارثا نینچمه توافتم تیفیک اب یاه

یاهدیسا فلتخم حوطس و نیئتورپ هنیمآ

هلاتسیرک

لمکم هژیو تیلاعف و زادیتپپونیمآ میزنآ تیلاعف رب زین هدش

رد نآ ینعم ریثأت مونژژ تشادن راد

لودج(

4 .)

هیذغتدض تابیکرت هب ازلک هلاجنک رد دوجوم یا

ناونع

هیلا تماخض ،نییاپ تیفیک اب ینیئتورپ عبنم سوکوم یاه

یم شیازفا ار هدور هب و دهد

نیب سامت زا ،یدس ناونع

میزنآ یم تعنامم ارتسبوس و یمضه یاه بجوم و دنک

هدور میزنآ تیلاعف شیازفا یم یا

دوش 10]

تیلاعف .[

نآ زا یرایسب میز

هدور یمضه یاه قیرط زا تسا نکمم یا

هیذغتدض تابیکرت اب میزنآ ندش لصتم قیرط زا ای و یا

شهاک ،ارتسبوس هب میزنآ یسرتسد یکیزیف تیدودحم دبای 10]

زا هدافتسا هک دندرک شرازگ ناققحم رگید .[

هلاجنک ریاس نینچمه و ازلک هلاجنک ،رویط رد اه

هب هجوج صوصخ ا بجوم یتشوگ یاه

تیلاعف شیازف

رضاح قیقحت جیاتن اب هک دیدرگ هدور زادیتپپونیمآ یمیزنآ تشاد تقباطم 7]

و 18 نایب و زادیتپپونیمآ میزنآ تیلاعف .[

هجوج رد کیراب هدور یاهتنا تمس هب ادتبا زا نآ نیئتورپ رد میزنآ نیا تیلاعف نیاربانب و هتفای شیازفا یتشوگ یم موندوئد زا رتشیب مونژژ دشاب

17]

.[

لودج 4 . میزنآ هژیو تیلاعف و میزنآ تیلاعف رب هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حطس و )نیئتورپ نییاپ و لااب تیفیک( هریج عون تارثا

)مونژژ( کیراب هدور تفاب رد )زادیتپپونیمآ(

میزنآ هژیو تیلاعف

یلیم یازا هب دحاو(

تفاب نیئتورپ مرگ )هدور

میزنآ تیلاعف

یلیم یازا هب دحاو(

)هدور تفاب مرگ یلصا تارثا

هریج عون 36

/

1 8/80 1 هریج

45 /

1 9/03 2 هریج

72 /

0 0/85 ^P-value

17 /

0 0/85 ^SEM

هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا حطس

*

11 /

1 7/85 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا )هدش هیصوت( زاین

74 /

1 11/02 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا نودب

32 /

1 7/46 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد10

43 /

1 9/33 هلاتسیرک هنیمآ یاهدیسا زاین زا رتلااب دصرد15

37 /

0 0/18 ^P-value

24 /

0 1/20 ^SEM

لباقتم تارثا هریج عون

× هلاتسیرک هنیمآ دیسا حطس 12

/

0 0/16 ^P-value

34 /

0 1/70 ^SEM

یاطخ :SEM

نیگنایم درادناتسا .اه

1 ) لااب تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج ترذ(

-

،)ایوس هلاجنک 2

) نییاپ تیفیک اب نیئتورپ عبنم یواح هریج مدنگ(

- .)ازلک هلاجنک

* : ا هلاتسیرک هنیمآ یاهدیس ید(

لا - لا ،نینویتم - لا ،نیزیل - نینوئرت لا و - .)نافوتپیرت